| |
|
| Dit kleine paneeltje met de Natività of Geboorte van Christus is afkomstig van het altaarstuk de Maestà, dat gemaakt werd voor het hoofdaltaar van de kathedraal van Siena. De Maestà is het meesterwerk van Duccio di Buoninsegna. en een van de belangrijkste schilderijen van de Italiaanse pre-Renaissance kunst.
Het was het centrale paneel van de frontpredella van de Maestà waarin Verhalen uit de Kinderjaren van Christus afgewisseld waren met figuren van Profeten. Links van de Navità staat de profeet Jesaja, rechts staat Ezechiël.
Het paneel De geboorte van Christus bevindt zich samen met de panelen van de profeten Jesaja en Ezechië in de National Gallery of Art in Washington.
Toen het schilderij in 1311 klaar was, werd het in een feestelijke processie door de straten van Siena naar de kathedraal gedragen, waar het boven het hoofdaltaar werd geplaatst. Daar werd het de focus van Siena's devotie voor de Maagd Maria, die werd beschouwd als de beschermheilige van de stad.
Naar Byzantijnse traditie plaatste Duccio de scène van de geboorte van Christus in een grot, met de monumentale Maria centraal liggend in beeld, ze wordt sterk benadrukt door het contrast van haar blauwe sluier met het rode kleed waarop ze ligt, en de donkere achtergrond van de grot. Verder naar achteren zien we het wiegje waar Jezus in doeken ligt, verwarmd door de os en de ezel. Jozef staat buiten de grot aan de linkerkant, zittend op de versplinterde rotsen die de hut omringen, en zijn ontsierde maar oplettende houding benadrukt zijn rol in de heilige familie, namelijk die van enige beschermer van de Maagd en het Kind. Het paneel bevat ook andere episodes: de wassing van het Kind door twee begeleiders, iets naar links onder, en de annunciatie aan de herders, rechts, aan wie een engel verschijnt met een boekrol met de goddelijke woorden. Boven de hut staat de ster van de komeet en een koor van veertien engelen, waaronder de aankondigende engel, symmetrisch opgesteld in twee rijen. Bovenaan tenslotte herinnert een blauwe cirkel, waarnaar de engelen zich biddend wenden, aan het goddelijke oog dat over het tafereel waakt.
De compositie van het tafereel is trouw aan Byzantijnse modellen, met verschillende scènes tegelijk, een tweedimensionale ontwikkeling van de ruimte en hiërarchische verhoudingen tussen de personages.
|
 |
Duccio di Boninsegna, Maestà (1308-1311), il profeta Isaia (particolare), della predella posteriore con le storie dell'infanzia di Gesù, Museo dell'Opera della Metropolitana, Siena [1]
|
De Maestà was aan beide zijden beschilderd. Het kleine paneel met de profeet Jesaja, komt van de predella aan de voorkant. De predella zelf had de vorm van een rechthoekige kist, met afbeeldingen aan beide zijden, een voetstuk dat ondersteuning bood voor het grote, dubbelzijdige retabel.
De insriptie op de boekrol in de handen van Jesaja:
“ECCE VIR/GO CONCI/PIET ET PA/RIET ET VOCABI/TUR NOM/EN EJUS EMMANUEL”
« Ecce virgo concipiet et pariet filium et vocabitur nomen eius Emmanuel . »
(“Ecco, la Vergine concepirà e partorirà un figlio e gli porranno nome Emmanuele.”[3]
ZIE, de maagd zal ontvangen en een zoon baren; en men zal hem noemen: God met ons. Boter en honing zal hij eten, totdat hij het kwade weet te verwerpen en het goede te kiezen.[5]
[Isaja 7:14]
|
 |
Duccio di Boninsegna, Maestà (1308-1311), il profeta Isaia (particolare del cartiglio), della predella posteriore con le storie dell'infanzia di Gesù, Museo dell'Opera della Metropolitana, Siena [1]
|
In de predella die wordt gepresenteerd in de hal van het Museo dell'Opera, is de figuur van de profeet Jeremia geplaatst tussen De slachting van de onschuldigen en de Vlucht naar Egypte. “Het verzekert ons er dus van dat de Afslachting van de Onnozele Kinderen vóór de Vlucht kwam, waarmee de volgorde van het verhaal in het Evangelie volgens Matteüs wordt omgekeerd. De reden hiervoor is waarschijnlijk, zoals John White denkt, dat De Vlucht, in zijn beweging van links naar rechts, de indruk zou wekken tragisch naar het bloedbad van Herodes toe te bewegen. Dit is een geval waar altijd rekening mee moet worden gehouden als we proberen verreikende betekenissen van de passiescènes vast te stellen op de voorzijde van De Maestà.“[4]
|
 |
Duccio di Buoninsegna, Natività tra i profeti Isaia ed Ezechiele, 1308-1311 circa, tempera su tavola, 43,8 × 111 cm, National Gallery of Art, Washington
[1]
|
|
|
|
| |
|
De predella aan de voorzijde van de Maestà toont enkele verhalen uit de kindertijd van Christus. De scenes worden afgewisseld met figuren van profeten (Jesaja, Ezechiël, Salomo, Maleachi, Jeremia, Hosea). De Geboorte (Natività) en de profeten Jesaja en Ezechiël, bevinden zich in National Gallery of Art in Washington. Dit zijn de zeven tafelen van de predella die bewaard zijn gebleven, en waarvan de meeste bewaard worden in het Museo dell'Opera del Duomo in Siena:
Annunciatie (Annunciazione) (Londra, National Gallery);
Geboorte (Natività) (Washington, National Gallery of Art);
Adorazione dei Magi (Siena, Museo dell'Opera del Duomo);
Presentazione al tempio (Siena, Museo dell'Opera del Duomo);
Strage degli innocenti (Siena, Museo dell'Opera del Duomo);
Sogno di Giuseppe en Fuga in Egitto (Siena, Museo dell'Opera del Duomo);
Disputa con i dottori del tempio (Siena, Museo dell'Opera del Duomo).
De predella
|
 |
|
 |
|
 |
Duccio di Buoninsegna, Predella della Maestà, L’annunciazione (Londra, National Gallery)
|
|
Duccio di Buoninsegna, Predella della Maestà, Isaia |
|
Duccio di Buoninsegna, Predella della Maestà, Natività, (National Gallery of Art, Washington)
|
 |
|
 |
|
 |
Duccio di Buoninsegna, Predella della Maestà, Ezechiele |
|
Duccio di Buoninsegna, Predella della Maestà, Adorazione dei Magi (Siena, Museo dell'Opera del Duomo)
|
|
Duccio di Buoninsegna, Predella della Maestà, Salomone |
 |
|
 |
|
 |
Duccio di Buoninsegna, Predella della Maestà, Presentazione al tempio (Siena, Museo dell'Opera del Duomo
|
|
Duccio di Buoninsegna, Predella della Maestà, Malachia |
|
Duccio di Buoninsegna, Predella della Maestà, Strage degli innocenti (Siena, Museo dell'Opera del Duomo)
|
 |
|
 |
|
 |
Duccio di Buoninsegna, Predella della Maestà, Geremia |
|
Duccio di Buoninsegna, Predella della Maestà, Sogno di Giuseppe e fuga in Egitto
|
|
Duccio di Buoninsegna, Predella della Maestà, Osea |
| |
|
 |
|
|
| |
|
Duccio di Buoninsegna, Predella della Maestà, Disputa di Gesù fanciullo con i dottori
|
|
|
 |
|
|
Duccio di Boninsegna, Maestà del Duomo di Siena (1308-1311), ricostruzione virtuale del lato anteriore della Maestà
Predella angteriore
|
|
Duccio di Boninsegna, Maestà del Duomo di Siena (1308-1311), Ricostruzione virtuale del lato posteriore della Maestà
¨Predella posteriore
|
|
Siena Opera della Metropolitana
OPA Siena Opera della Metropolitana
Piazza Duomo, 8 - 53100 Siena
TEL.: +39 0577 283048
operaduomo@operaduomo.siena.it
https://operaduomo.siena.it
Art in Tuscany | Duccio di Buoninsegna
Giorgio Vasari | Le vite de' più eccellenti architetti, pittori, et scultori italiani, da Cimabue insino a' tempi nostri | Duccio di Buoninsegna
Arte in Toscana
| Duccio di Buoninsegna
Bibliografie
Stefano Zuffi, Il Quattrocento, Electa, Milano 2004. ISBN 8837023154
Cesare Brandi, Il restauro della "Maesta" di Duccio, a cura del Ministero della Pubblica Istruzione, Istituto Centrale del Restauro. Istituto Poligrafico dello Stato, Roma 1959
Pier Paolo Donati, La Maesta di Duccio, (Forma e colore; 42), Sansoni, Firenze 1965
Enzo Carli, La Maesta di Duccio, IFI, Firenze 1982
Luciano Bellosi, Duccio. La Maestà, Milano 1998
John White, Duccio. Tuscan Art and the Medieval Workshop, Londen: Thames and Hudson, 1979.
Pierluigi De Vecchi ed Elda Cerchiari, I tempi dell'arte, volume 1, Bompiani, Milano 1999.
[1] Publiek domein. Quest'opera è nel pubblico dominio. Original text and photo Duccio di Buoninsegna - VwFhxyyiHc20QA — Google Arts & Culture.
De Natività van Duccio di Buoninsegna, geschilderd met tempera en goud op populierpaneel (43,8 x 77,5 cm het centrale paneel, 43,8 x 16,5 de zijpanelen), maakte oorspronkelijk deel uit van Duccio’s Maestà en kan gedateerd worden rond 1308-1311. Het bevindt zich in de National Gallery of Art in Washington.
[2] Fonte: Catalogo generale dei Beni Culturali | presentazione di Gesù al tempio | www.catalogo.beniculturali.it, licenziato in base ai termini della licenza Creative Commons Attribuzione-Condividi allo stesso modo 4.0 Internazionale.
[3] Fonte: Duccio di Buoninsegna, “Geremia” | www.provincedesienne.com
[4] Luciano BELLOSI, La Maestà , Milano, Electa, 1998, p. 17, ook vermeld op Duccio di Buoninsegna, “Geremia” | www.provincedesienne.com
[5] Bron: DBNL | De heilige boeken van het oude verbond. Deel 6. De profetie van Isaias. De profetie van Jeremias. De profetie van Ezechiël. De profetie van Daniël
|
Duccio di Boninsegna, Maestà del Duomo di Siena (1308-1311)
|
|
|
|
|
 |
|
 |
Duccio di Buoninsegna, Madonna di Crevole, 1283-1284[3], tempera e oro su tavola, dalla Pieve di Santa Cecilia a Crevole, Siena, Museo dell'Opera della Metropolitana
|
|
Duccio di Boninsegna, Maestà del Duomo di Siena (1308-1311), John White, ricostruzione virtuale del lato anteriore della Maestà
|
|
Duccio di Boninsegna, Maestà del Duomo di Siena (1308-1311), John White, ricostruzione virtuale del lato posteriore della Maestà |
 |
|
 |
|
 |
Duccio di Buoninsegna, Maestà del Duomo di Siena (1308-1311), particolare della Madonna
|
|
Duccio di Buoninsegna, Maestà del Duomo di Siena (1308-1311), particolare della Madonna
|
|
Dettaglio del bambino che esprime una profonda tenerezza
|
 |
|
 |
|
 |
Dettaglio del trono raffigurato come una porta monumentale della città
|
|
Particolare San Savino
|
|
La firma di Duccio alla base della Maestà
|
Naar de oorsprong van de Siënese kunst
|
 |
|
 |
|
|
Guido di Graziano, Natività, dal Dossale di san Pietro, 1280-1290 ca, tempera e oro su tavola, Pinacoteca nazionale di Siena
|
|
Guido da Siena, Natività, fine del XIII secolo, tempera su tavola, Musée du Louvre, Paris
|
|
Duccio di Buoninsegna, Natività tra i profeti Isaia ed Ezechiele (particolare Natività), 1308-1311 circa, tempera su tavola, 43,8 × 111 cm, National Gallery of Art, Washington
|
|
|
