|
|
|
|
|
I T |
Duccio di Boninsegna, Maestà del Duomo di Siena (1308-1311), Presentazione al Tempio, tempera e oro su tavola, 47,5 x 47,5 cm, della predella posteriore, Museo dell'Opera della Metropolitana, Siena [1]
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Duccio di Buoninsegna, Maestà del Duomo di Siena (1308-1311), predella della Maestà, Presentazione al Tempio
|
|
|
|
|
|
Dit kleine paneeltje is afkomstig van het altaarstuk dat bekend staat als de Maestà, gemaakt voor de kathedraal van Siena. De Maestà is het meesterwerk van Duccio di Buoninsegna. en een van de belangrijkste schilderijen van de Italiaanse pre-Renaissance kunst.
Op 9 oktober 1308 gaf de Opera del Duomo van Siena Duccio di Buoninsegna de opdracht om een altaarstuk te maken voor het hoofdaltaar van de kathedraal. De opdrachtgevers wilden hun eigen geschiedenis en roeping herkennen in het altaarstuk dat in het midden van de kathedraal zou staan. Daar zou het de focus van Siena's devotie worden voor de Maagd Maria, die werd beschouwd als de beschermheilige van de stad.
Na drie jaar werk werden de verwachtingen volledig ingelost. Op 9 juni 1311 begeleidde de bevolking van Siena onder leiding van de bisschop en de hoogste regeringsautoriteiten, gevolgd door alle burgers en een heleboel kinderen, het grote altaarstuk van het atelier van de kunstenaar naar de kathedraal, uiteraard over de Piazza del Campo, waar alle winkels uit devotie hun rolluiken omlaag hadden. Een feestelijke devotie, toegejuicht door 'trompettisten en ciaramella en castagnetten van de gemeente'.
De burgerlijke waarde van de Maestà werd verklaard in de inscriptie op de voet van de troon van de Madonna: 'Heilige Moeder van God, wees een reden voor vrede voor Siena, wees leven voor Duccio, want hij heeft u zo geschilderd'.
In zijn volledige versie bestond de Maestà, aan de voorzijde, de kant die naar het schip gericht was en dus zichtbaar was voor de gelovigen, uit een grote centrale compositie met de tronende Madonna die het Kind in haar armen houdt en omringd wordt door twintig engelen, zes heiligen en de vier beschermers van de stad (vanaf links de heilige Ansanus, de heilige Sabinus, de heilige Crescentius en de heilige Victor) die op de voorgrond knielen.
In de predella aan de basis van het centrale paneel, afgewisseld met profetenfiguren, staan zeven verhalen uit l'infanzia di Gesù, de Kindertijd van Jezus.
Het kleine paneel met de Presentazione al Tempio staat centraal in de predella, en wordt omringd door de profeten Salomon en Maleachi.
|
|
Duccio di Boninsegna, Maestà del Duomo di Siena (1308-1311), Adorazione dei Magi (dettaglio), della predella posteriore, Museo dell'Opera della Metropolitana, Siena [1]
|
De Maestà was aan beide zijden beschilderd: de Adorazione dei Magi komt van de predella aan de voorkant. De predella zelf had de vorm van een rechthoekige kist, met afbeeldingen aan beide zijden, een voetstuk dat ondersteuning bood voor het grote, dubbelzijdige retabel.
Het tafereel Presentazione al Tempio speelt zich af bij het altaar van de tempel. Links Jozef en Maria, rechts Simeon met Jezus in zijn armen en de profetes Anna met haar vinger ten hemel geheven en de boekrol van haar profetie. Jezus is afgebeeld als een kind dat schrikt van de oude vreemdeling die hem in zijn armen houdt en zijn kleine armpjes naar zijn Moeder uitstrekt.[2]
Jozef van zijn kant brengt het offer dat alle ouders aan de Tempel verschuldigd zijn voor de verlossing van hun eerstgeboren zoon, zoals Lucas aangeeft en na hem het commentaar van Jacobus van Voragine: “De Maagd offerde voor hem aan de Heer een paar tortelduiven, dat was het offer van de armen, terwijl het lam het offer van de rijken was."[3]
De actie vindt plaats in het midden van het gebouw. Een concentrische opeenvolging van bogen versierd met rood en groen marmer lijkt zich rond het centrum van het beeld te concentreren, dat wil zeggen precies op het punt waar we Simeon het Jezuskind in de armen van Maria zien leggen. Met een kinderlijk gebaar van een precisie die alleen kan voortkomen uit voorafgaande observatie, strekt hij zijn armen uit naar zijn moeder en toont hij zichtbaar, ongetwijfeld net zo krachtig, zijn verlangen om zich te bevrijden uit de greep van de armen van de oude man. En hier begrijpen we de prachtige formule van Luciano Bellosi: “De natuurlijkheid van de situatie overstijgt de theologische eisen, die Jezus van kinds af aan bewust zouden hebben gemaakt van zijn wezen. [4] ”[3]
Salomon en Maleachi
Aan weerszijden van het centrale tafereel, respectievelijk links en rechts, Salomo, die de boekrol met de inscriptie in beide handen houdt en over zijn tuniek met een rijke goudgeborduurde rand een eveneens met goud omrande en op borsthoogte geborduurde mantel draagt, en Maleachi, met een lange donkere baard en eenvoudige kleding, terwijl hij de boekrol met de inscriptie in beide handen houdt.[2]
|
|
Duccio di Boninsegna, Maestà del Duomo di Siena (1308-1311), particolare della predella posteriore con le storie dell'infanzia di Gesù (il profeta Salomone, Presentazione al tempio e il profeta Malachia), Museo dell'Opera della Metropolitana, Siena [1]
|
|
|
|
|
|
De predella aan deze kant presenteerde enkele verhalen uit de kindertijd van Christus, waarin Maria de hoofdpersoon is, afgewisseld met figuren van profeten (Jesaja, Ezechiël, Salomo, Maleachi, Jeremia, Hosea).
Het kleine paneel met de Presentazione al Tempio staat centraal in de predella.
Dit zijn de zeven tafelen die bewaard zijn gebleven:
Annunciatie (Annunciazione) (Londra, National Gallery);
Geboorte (Natività) (Washington, National Gallery of Art);
Adorazione dei Magi (Siena, Museo dell'Opera del Duomo);
Presentazione al tempio (Siena, Museo dell'Opera del Duomo);
Strage degli innocenti (Siena, Museo dell'Opera del Duomo);
Sogno di Giuseppe en Fuga in Egitto (Siena, Museo dell'Opera del Duomo);
Disputa con i dottori del tempio (Siena, Museo dell'Opera del Duomo).
De predella
|
|
|
|
|
|
Duccio di Buoninsegna, Predella della Maestà, L’annunciazione (Londra, National Gallery)
|
|
Duccio di Buoninsegna, Predella della Maestà, Isaia |
|
Duccio di Buoninsegna, Predella della Maestà, Natività, (National Gallery of Art, Washington)
|
|
|
|
|
|
Duccio di Buoninsegna, Predella della Maestà, Ezechiele |
|
Duccio di Buoninsegna, Predella della Maestà, Adorazione dei Magi (Siena, Museo dell'Opera del Duomo)
|
|
Duccio di Buoninsegna, Predella della Maestà, Salomone |
|
|
|
|
|
Duccio di Buoninsegna, Predella della Maestà, Presentazione al tempio (Siena, Museo dell'Opera del Duomo
|
|
Duccio di Buoninsegna, Predella della Maestà, Malachia |
|
Duccio di Buoninsegna, Predella della Maestà, Strage degli innocenti (Siena, Museo dell'Opera del Duomo)
|
|
|
|
|
|
Duccio di Buoninsegna, Predella della Maestà, Geremia |
|
Duccio di Buoninsegna, Predella della Maestà, Sogno di Giuseppe e fuga in Egitto
|
|
Duccio di Buoninsegna, Predella della Maestà, Osea |
|
|
|
|
|
|
|
Duccio di Buoninsegna, Predella della Maestà, Disputa di Gesù fanciullo con i dottori
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Duccio di Boninsegna, Maestà del Duomo di Siena (1308-1311), ricostruzione virtuale del lato anteriore della Maestà
Predella angteriore
|
|
Duccio di Boninsegna, Maestà del Duomo di Siena (1308-1311), Ricostruzione virtuale del lato posteriore della Maestà
¨Predella posteriore
|
|
Duccio di Boninsegna, Maestà del Duomo di Siena (1308-1311)
|
|
|
|
|
|
|
|
Duccio di Buoninsegna, Madonna di Crevole, 1283-1284[3], tempera e oro su tavola, dalla Pieve di Santa Cecilia a Crevole, Siena, Museo dell'Opera della Metropolitana
|
|
Duccio di Boninsegna, Maestà del Duomo di Siena (1308-1311), John White, ricostruzione virtuale del lato anteriore della Maestà
|
|
Duccio di Boninsegna, Maestà del Duomo di Siena (1308-1311), John White, ricostruzione virtuale del lato posteriore della Maestà |
|
|
|
|
|
Duccio di Buoninsegna, Maestà del Duomo di Siena (1308-1311), particolare della Madonna
|
|
Duccio di Buoninsegna, Maestà del Duomo di Siena (1308-1311), particolare della Madonna
|
|
Dettaglio del bambino che esprime una profonda tenerezza
|
|
|
|
|
|
Dettaglio del trono raffigurato come una porta monumentale della città
|
|
Particolare San Savino
|
|
La firma di Duccio alla base della Maestà
|
Siena Opera della Metropolitana
OPA Siena Opera della Metropolitana
Piazza Duomo, 8 - 53100 Siena
TEL.: +39 0577 283048
operaduomo@operaduomo.siena.it
https://operaduomo.siena.it
Bibliografie
Stefano Zuffi, Il Quattrocento, Electa, Milano 2004. ISBN 8837023154
John White, Duccio. Tuscan Art and the Medieval Workshop, Londen: Thames and Hudson, 1979.
Cesare Brandi, Il restauro della "Maesta" di Duccio, a cura del Ministero della Pubblica Istruzione, Istituto Centrale del Restauro. Istituto Poligrafico dello Stato, Roma 1959
Pier Paolo Donati, La Maesta di Duccio, (Forma e colore; 42), Sansoni, Firenze 1965
Enzo Carli, La Maesta di Duccio, IFI, Firenze 1982
Luciano Bellosi, Duccio. La Maestà, Milano 1998
Pierluigi De Vecchi ed Elda Cerchiari, I tempi dell'arte, volume 1, Bompiani, Milano 1999.
[1] Foto di Steven Zucker, licenziata sotto una licenza Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.0 Generic
- Creative Commons, Some rights reserved.
[2] Fonte: Catalogo generale dei Beni Culturali | presentazione di Gesù al tempio | www.catalogo.beniculturali.it, licenziato in base ai termini della licenza Creative Commons Attribuzione-Condividi allo stesso modo 4.0 Internazionale.
[3] Fonte: Duccio di Buoninsegna, “Presentazione al Tempio” | www.provincedesienne.com
[4] «La naturalezza della situazione supera le esigenze teologiche, che vorrebbero Gesù consapevole del suo essere fin dall'infanzia.» Luciano BELLOSI, La Maestà , Milano, Electa, 1998.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|