Sala del Mappamondo, Palazzo Pubblico, Siena

Guidoriccio da Fogliano bij het beleg van Montemassi (Guidoriccio da Fogliano all'assedio di Montemassi) is een fresco op de westelijke muur van de Sala del Mappa Mondo in het Palazzo Pubblico in Siena. Het toont de condottiere of commandant van de Sienese troepen, Guidoriccio da Fogliano, te paard tegen de achtergrond van een landschap waarin zich het beleg van Montemassi afspeelt.

Bij een restauratie van de fresco's in 1981 werd onder het ruiterportrret van Guidoriccio da Fogliano een onbekend fresco ontdekt dat vermoedelijk geschilderd werd door Duccio di Buonsegna en dat min of meer hetzelfde onderwerp behandelt. Rechts en links van dit wat vergane landschap schilderde Il Sodoma twee fresco's, Sant'Ansano en San Vittore (1530), twee van de vier oorspronkelijke patroonheiligen van Siena.

De wereldkaart die Ambrogio Lorenzetti

De wereldkaart die Ambrogio Lorenzetti in 1345 voor het Palazo Pubbico van Siena schilderde, is al lang verdwenen, maar niet zonder spectaculaire sporen van zijn unieke ontwerp achter te laten. Onder het ruiterportret Guidoriccio da Fogliano van Simone Martini zijn de sporen van de wereldkaart (eigenlijk een topografische kaart van Siena en omgeving) van Ambrogio Lorenzetti goed zichtbaar. De nog steeds zichtbare ingekraste concentrische cirkels doorkruisen het intrigerende fresco dat aan Duccio di Buonsegna toegeschreven wordt. Een zwart geschilderde fresco-rand rond de omtrek van het draaiende wiel diende om het te integreren in de monumentale muurdecoratie.

Duccio di Buoninsegna, Consegna del castello di Giuncarico, 1314, affresco, Siena, Sala del Mappamondo del Palazzo Pubblico [2]

Fresco's van veldslagen en belangrijke militaire figuren waren een teugkerend thema in de Sienese schilderkunst. De muurschilderingen in het Palazzo Pubblico werden gemaakt in opdracht van de Raad van Negen, het stadsbestuur van Siena. Ze leggen belangrijke triomfen uit de geschiedenis van Siena vast. Vanaf het begin van de 14e eeuw liet het stadsbestuur muurschilderingen maken van kastelen en steden die door Siena waren veroverd. Door ze af te beelden in de vergaderzaal van de Raad van Negen werd duidelijk gemaakt dat ze nu onvervreemdbaar eigendom waren van Siena.
Op de lange muur van de Sala del Mappamondo (voorheen bekend als Sala del Consiglio) zien we een van de best bewaard gebleven voorbeelden van deze reportagekunst. De schilder en miniaturist Lippo Vanni kreeg de opdracht om de Sienese overwinning in de Val di Chiana op Engelse huurlingen in 1363 vast te leggen. Zijn monochromatische fresco registreert de voortgang van de strijd en de opstelling van de troepen. Het is een grafische kroniek van het evenement in plaats van een naturalistische reconstructie, met steden die zorgvuldig benoemd worden, en legers die herkenbaar zijn aan de heraldische vlaggen van hun leiders. Ook de Slag bij Poggio Imperiale in 1479 wordt rechts op dezelfde muur uitgebeeld. Vreemd genoeg wordt Siena’s beroemdste overwinning, waarbij Firenze in 1260 verslagen wordt bij Montaperti, niet afgebeeld.

Simone Martini, Maestà

De Sala del Mappamondo werd lang gebruikt voor vergaderingen van de regerende raad van de republiek. Simone Martini schilderde hier zijn Maestà, een monumentaal fresco uit 1315. Het was zijn eerste gesigneerde werk.
Het is geen toeval dat Maria werd gekozen als onderwerp van dit eerste decoratieve werk: de Sienese wilden hun speciale toewijding voor de Hemelse Moeder laten zien. Naast een perfecte assimilatie van alle componenten van de training van Simone Martini demonstreert nieuwe en moderne oplossingen. Simone Martini kiest voor een voorstelling in theatrale vorm, met een Madonna-koningin centraal in een driedimensionale ruimte. Zij wordt op een natuurlijke manier omringd door haar hof. In feite zijn de personages niet langer in rechte lijnen opgesteld zoals bij Duccio, maar zijn ze gerangschikt op drie opeenvolgende bogen, wat een meer realistische ruimte suggereert, bijna een apsis vormend. De abstracte gouden achtergrond is verdwenen om plaats te maken voor een intens nachtblauw, dat diepte en een zeer suggestieve sfeer creëert.