Palazzo Vecchio, Loggia dei Lanzi, Piazza della Signoria, Firenze [1]
Piazza della Signoria, Firenze
The Palazzo Vecchio rises before me, oppressive in its abrupt compact bulk, and I can feel upon me its heavy grey shadow. From the building’s crenellated shoulders soars the bell tower, stretching out its muscular neck into the nightfall. It is so high that I am seized by dizziness as I lift my eyes towards its helmeted head. And when, somewhat unsettled, I look around for shelter, the arches of a vast portico appear before me: it is the Loggia dei Lanzi.°
Rainer Maria Rilke
De Piazza della Signoria is een van de mooiste pleinen van Firenze. Het plein is genoemd naar het belangrijkste gebouw, het Palazzo Vecchio of Palazzo dei Priori. Naast het Palazzo Vecchio situeert zich het Uffizi, een van de belangrijkste kunstmusea ter wereld. Het Palazzo Vecchio heet ook wel Palazzo della Signoria, en heeft het plein zijn naam gegeven. De Signoria was de regering van de Florentijnse Republiek. Daarin werden acht priori (ministers) verkozen voor een termijn van zes maanden. Uit hun midden duidden ze een gonfaloniere della giustizia (president) aan, wat letterlijk vaandeldrager van de rechtvaardigheid betekent.
Na de verhuis van de’Medici naar het Palazzo Pitti aan de overkant van de Arno, kreeg het Palazzo della Signoria zijn nieuwe naam, Palazzo Vecchio, en een nieuwe ingang aan de westelijke zijde van het stadhuis.
Iin 1497 kwam het op de Piazza della Signoria tot een grootschalige boek- en kunstverbranding, die bekend zou blijven als het Vreugdevuur der ijdelheden, waarbij aanhangers van Girolamo Savonarola duizenden voorwerpen verzamelden en publiekelijk verbrandden waaronder boeken, cosmetica en kunstvoorwerpen. In 1498 werd Savonarola bij een oproer gevangen genomen, daarna gemarteld en op de brandstapel gezet, en op 23 mei 1498 met twee van zijn medewerkers levend verbrand nadat ze schuldig werden bevonden aan ketterij en schisma.
De ronde plaquette op de Piazza della Signoria herinnert aan de plek waar het vonnis voltrokken werd.
Filippo Dolciati (1443 - 1519), Esecuzione di Girolamo Savonarola, Museo di San Marco, Firenze
Voor het Palazzo Vecchio staat de Marzocco, de leeuw die het symbool is van Firenze. Dit beeld was het eerste beeld op het plein, en werd vermoedelijk in 1349 op de ringhiera geïnstalleerd. Hoewel het origineel nu verloren is gegaan en in 1812 werd vervangen door een soortgelijke marzocco gemaakt door Donatello, is de marzocco voor alle florentijnen een belangrijk symbool. Donatello's marzocco werd in 1865 verplaatst naar het Bargello Museum. Op het plein staat nu een replica.
De Welfen en Ghibelijnen
De Welfen waren aanhangers van het pauselijk gezag. Tegenhangers van de Ghibellijnen.
De rijke steden Firenze en Lucca kozen voor de Welfen. Hun eeuwige rivalen, Siena, Pisa en Pistoia kozen voor de Ghibellijnen.
De Piazza della Signoria, het politieke hart van de stad van de middeleeuwen tot vandaag, is een bijzondere stedelijke creatie die vorm begint te krijgen vanaf 1268, wanneer de Welfen de controle over de stad terugkrijgen en besluiten huizen van hun Ghibellijnse rivalen te vernietigen. In de eerste plaats worden de Foraboschi- en Uberti-torens afgebroken. Uiteindelijk werden 36 huizen en torens gesloopt wat resulteerde in de specifieke "L" -vorm van het plein en de niet-uitgelijnde positie van de gebouwen eromheen [6].
De Piazza della Signoria onderging tijdens de 14e en 15e eeuw belangrijke transformaties. Op deze tekening is ook de oorspronkelijke ringhiera weergegeven [5]
Op de hoek links voor het Palazzo Vecchio staat de Neptunusfontein of Fontana del Nettuno. De fontein is gemaakt van 1560 tot 1575 door Bartolomeo Ammannati ter gelegenheid van het huwelijk van Francesco de Medici met aartshertogin Johanna van Oostenrijk in 1565. Voor deze fontein werd een deel van de ringhiera afgebroken.
Naast de ringhiera werd tussen 1374 en 1382 de Loggia dei Lanzi gebouwd. Het is een open loggia, een overdekte hal van drie enorme traveeën die oorspronkelijk gebouwd werd om bestuurders en hun gasten tijdens plechtigheden een overdekt podium te bieden. Later werd het een beeldengallerij en zo misschien het eerste museum ter wereld.
Beelden op de Piazza della Signoria
Behalve de Fontana del Nettuno en de Marzocco, zijn er nog veel andere beelden te zien op Piazza della Signoria.
Op een centrale plek links van het Palazzo Vecchio staat het grandioze ruiterstandbeeld van Cosimo I, een bronzen beeldhouwwerk van Giambologna (1594).
Het beeld werd gemaakt in opdracht van Ferdinando I de 'Medici ter ere van zijn vader, die de eerste groothertog van Toscane was geweest.De opdracht werd in 1587 toevertrouwd aan de belangrijkste beeldhouwer die op dat moment in Firenze actief was, Giambologna. Het grandioze project was de eerste grote ruitersculptuur die in Firenze gerealiseerd werd.
Voor het Palazzo Vecchio staat Michelangelo's David, een van de beroemdste Renaissance-beelden. Naast de David zijn Donatello's Judith en Holofernes, Baccio Bandinelli's Hercules en Cacus en de Marzocco, het leeuwensymbool van de stad Firenze.
Onder de Loggia dei Lanzi kan je de Roof van de Sabijnse vrouwen (Giambologna, 1583), Hercules en de Centaur (Giambologna, 1599) en Perseus en Medusa (Benvenuto Cellini, 1554) bewonderen.
Michelangelo, David (replica, la scultura originale del David è nella Galleria dell'Accademia e Ercole e Caco di Baccio Bandinelli, Piazza della Signoria, Firenze [7]
Mary McCarthy:
«Meer dan in welke andere Italiaanse piazza ook, roept de Piazza della Signoria herinneringen op aan de Oudheid, niet alleen in die enorme vergoddelijkte standbeelden, de 'David', de 'Neptunus' (waarvan Michelangelo zei: 'Ammannato, Ammannato, che bel marmo hai rovinato, denkend aan de schade die de onbekwame beeldhouwer aan het marmer had toegebracht), de afgrijselijke 'Hercules en Cacus', maar ook in de sobere Loggia dei Lanzi, met haar drie prachtige volle bogen en haar reeks beeldengroepen van brons en marmer. Sommige daarvan stammen uit de Griekse of Romeinse Oudheid, sommige uit de Renaissance, sommige uit het manierisme, en eentje uit de negentiende eeuw. Toch is er geen disharmonie tussen de beelden; ze sluiten allemaal op elkaar aan, vormen een doorlopende ervaring, een munt die met tussenpozen opnieuw geslagen wordt. Ze roepen stuk voor stuk een bloeddorstige wereld op. Bijna al deze groepen zijn in strijd verwikkeld.»[4]
Benvenuto Cellini, Perseo con la testa di Medusa,
c. 1554, Loggia dei Lanzi, Piazza della Signoria, Firenze [6]
Het was Cosimo I die tijdens de eerste ontmoeting met Cellini na diens terugkeer uit Frankrijk in 1545 de kunstenaar de opdracht gaf voor solo un Perseo. Het was zijn bedoeling tegenwicht te bieden aan de symboliek van de grote werken van Donatello en Michelangelo op het plein, voor het Palazzo della Signoria, beelden die inhoudelijk het republikeinse verleden eerden.
Door gebruik te maken van het talent van vele kunstenaars en literatoren, slaagde Groothertog Cosimo I erin een efficiënt mechanisme tot stand te brengen waarmee hij niet alleen Firenze als het culturele centrum van Italië naar voor kon schuiven, maar ook de representaties van de macht van zijn regime kon uitdragen[6].
Rainer Maria Rilke
In april 1898 begon Rainer Maria Rilke, nog geen 23 jaar oud, aan een dagboek van zijn bezoek aan Firenze. Zijn bedoeling was om, in de vorm van een denkbeeldige dialoog met zijn mentor en toenmalige geliefde, Lou Andreas-Salome, zijn vroegste ervaringen met renaissancekunst vast te leggen [2]. Het motto van deze pagina is ontleend aan dit dagboek.
Marzocco, Piazza della Signoria, Firenze. Nella Repubblica fiorentina il marzocco era un leone simbolo del potere popolare
Ruiterstandbeeld van Cosimo I de' Medici op de Piazza della Signoria in Firenze
Donatello,, Judith en Holofernes, Piazza della Signoria, Firenze
Bartolomeo Ammannati, Fontana del Nettuno (dettaglio Nettuno), Piazza della Signoria, Firenze
Marble replica of Michelangelo's David, Piazza della Signoria, Firenze
Baccio Bandinelli, la statua Ercole e Caco, con sfondo la Galleria degli Uffizi
Fontana del Nettuno, Piazza della Signoria, Firenze [3]
Voor een mooi totaalbeeld van de Piazza della Signoria is het ideale uitkijkpunt de noordwestelijke hoek van het plein, aan de Via dei Calzaiuoli. Dit uitkijkpunt biedt het ideale uitzicht over het hele plein met het Palazzo Vecchio, de Ringhiera en de Loggia dei Lanzi.
Het lijkt een mooi geënsceneerd beeld. Links op het plein wachten enkele koetsen op buitenlandse toeristen. Edellieden met mooie hoeden, boekverkopers, kleine koetsen, straatvegers en mondaine vrouwen lopen gestileerd in beeld. Ze lopen elkaar niet in de weg, maar bewaren afstand en vullen elk een ogenschijnlijke gereserveerd deel van het schouwspel.
Vooraan in de schaduw toont Brogi een strontraper. Sociale ongelijkheid is van alle tijden.
Giacomo Brogi, Veduta panoramica della Piazza della Signoria, ca. 1880,
Nasjonalmuseet for kunst Oslo, Architettura e Design, Collezione Robert Meyer [8]
Giambologna, Hercules verslaat de centaur Nessus (1599), Loggia dei Lanzi, Piazza della Signoria, Firenze
Piazza della Signoria, Firenze, fotogallerij
Loggia dei Lanzi, Piazza della Signoria
Fontana del Nettuno, voor Neptunus, het centrale beeld in de fontein, zien we de marzocco
Hercules en Cacus (Baccio Bandinelli) en de Loggia dei Lanzi, Piazza della Signoria, Firenze
Piazza della Signoria, ca. 1873-1881, Firenze (Giacomo Brogi)
Jacques Callot, Piazza della Signoria (Man met gepluimde hoed bij de Piazza della Signoria te Florence, 1617
Filippo Dolciati (1443 - 1519), Esecuzione di Girolamo Savonarola, Museo di San Marco, Firenze
Loggia dei Lanzi, Piazza della Signoria
Fontana del Nettuno, Piazza della Signoria, Firenze
Piazza della Signoria. Vista ad est sul David di Michelangelo, ingresso di Palazzo Vecchio e Ercole e Caco di Baccio Bandinelli
Guida artistica di Firenze, Piazza della Signoria | www.mega.it
Danielle Marie Deibel, The Piazza della Signoria: The Visualization of Political Discourse through Sculpture, M.A., Kent State University, 2017
In the Italian Renaissance, Florence was a known epicenter of artistic talent and influential patronage. This body of research focuses on the Piazza della Signoria, a public space located in the heart of Florence, and the first four sculptures placed within it by the Republic during the fourteenth to early sixteenth century. The formulation of the Piazza della Signoria, as well as the factionalism of the city-state, had a significant impact upon the Florentine government. Through displaying sculptures such as the Marzocco, Donatello’s David and Judith and Holofernes, and Michelangelo’s David, publicly for the first time, the Republican government could convey political messages openly to its citizens, each sculpture increasing the complexity of the overall program. Each of these works is discussed in depth and their political context emphasized, specifically in relation to the Medici exile of 1494. When the Medici returned, and were reinstalled into power in 1512, new sculptures were commissioned to temper the symbolism of the previously installed works, suggesting the success of these sculptures as images of Florentine liberty. Therefore, rather than engage with these sculptures individually, I deem it necessary to study them collectively, as they once were interpreted in the public realm.
[Thesis Combined.pdf (3.58 MB) View | Download]
Het absolute standaardwerk over Firenze. De eruditie en artistieke keuzes van de Belg Damien Wigny zijn een verademing.
Een uitstekende gids over Firenze. In dit meer dan 1000 pagina's dik boek in 3 delen komen alle kunshistorische hoogtepunten van deze ideale stad ruimschoots aan bod. In Itinéraires beschrijft Wigny 139 wandelingen door Firenze. In Monuments worden de bezienswaardigheden uitvoerig beschreven. In Lectures gaat Wigny dieper in op enkele thema's, de renaissance bijvoorbeeld, maar net zo goed een hoofdstuk over frescotechnieken als over de emailschilders in Urbino komen aan bod.
Paoletti, John T. Michelangelo’s David, Florentine History and Civic Identity. New York: Cambridge University Press, 2015
Mary McCarthy, The Stones of Florence, Harcourt Brace International (1998), ISBN-10: 9780156850803 - ISBN-13: 978-0156850803
Mary McCarthy, De stenen van Florence, Het Spectrum, Schrijvers over de wereld, 1989, ISBN 9789027422071
Rainer Maria Rilke, Diaries of a Young Poet, W.W. Norton, 1998
Henk Th. Van Veen, Cosimo de' Medici, vorst en republikein: een studie naar het heersersimago van de eerste groothertog van Toscane (1537-1574), Meulenhoff/Kritak, 1998
F. Vossilla, La Loggia della Signoria: una galleria di scultura, Firenze, Medicea, 1995.
Maria Teresa Bartoli, Conoscere con il rilievo e il disegno: Piazza della Signoria a Firenze, in Laura Carlevaris, Monica Filippa. Elogio della Teoria, identità delle discipline del disegno e del rilievo. Gangemi, Roma 2012, p. 383-390.