Duccio di Buoninsegna, Maestà del Duomo di Siena (1308-1311), de heiligen en engelen rechts van de Madonna

De Maestà del Duomo di Siena was het altaarstuk van de kathedraal van Siena, geschilderd tussen 1308 en 1311 door de initiator van de Sienese school Duccio di Buoninsegna. Het is het meesterwerk van de kunstenaar en een van de belangrijkste schilderijen uit de Italiaanse kunst van voor de renaissance. Het centrale paneel van de Maestà toont de tronende Madonna omringd door engelen en heiligen. Aan weerszijden van de monumentale marmeren troon knielen de stadsheiligen met achter hen een groep heiligen en engelen. Achter de knielende Savinus, Ansanus, Crescentius en Victorinus staan onder meer Johannes, Petrus en Paulus. De Sienese stadsheiligen bevinden zich op de voorgrond en hebben de meer bekende en op veel grotere schaal vereerde andere heiligen van hun prominente plaatsen verdreven[3].

In dit detail zien we knielend op de voorgrond twee beschermheiligen van Siena. Vanaf links, links Sint Crescentius (afgebeeld als een spiegelbeeld van Sint Ansanus) en rechts Sint Victorinus (afgebeeld met een korte, donkere baard). Ook in dit detail worden de beschermheiligen voorafgegaan door een engel die een offer brengt aan Maria.
Op de achtergrond, vanaf links, San Giovanni Battista, San Pietro e Sant'Agnese.

Details van de voorzijde van de Maestà van Duccio di Buoninsegna. Rechts van de tronende Madonna schilderde Duccio San Crescenzio ne San Vittor (knielend)e, en stand achter hen San Giovanni Battista, San Pietro en Sant'Agnese. [6]

De Maestà del Duomo di Siena

Maestà (Italiaans voor majesteit) is de algemene naam voor de uitbeelding van een tronende Madonna, meestal omringd door engelen. In dit geval heeft de naam betrekking op het grote paneel dat de voorzijde domineert.
De Maestà van Duccio is niet alleen uitzonderlijk vanwege zijn schoonheid, zijn symbolische en poëtische betekenis en zijn omvang, het is ook een uitzonderlijk veelluik door de plaats die het inneemt in de geschiedenis en in de collectieve geheugen van de stad Siena.

Bram Kempers:

«Op het hoofdpaneel van de Maestà is aan de schipzijde Maria te zien, gezeten op een troon.76 Aan weerszijden van de monumentale marmeren troon knielen de stadsheiligen met achter hen een groep heiligen en engelen. Achter de knielende Savinus, Ansanus, Crescentius en Victorinus staan onder meer Johannes, Petrus en Paulus. De Sienese stadsheiligen bevinden zich op de voorgrond en hebben de meer bekende en op veel grotere schaal vereerde andere heiligen van hun prominente plaatsen verdreven. Zo ontstond een beeld van de civitas Dei dat bepaald werd door het specifieke van de civitas terrena, de civitas Senensis. Rondom deze monumentale Maestà werden kleinere verhalende scènes geplaatst die het leven van Maria illustreren. De bovenste rij begint met de boodschap van haar dood, een voorstelling die direct aansluit bij de voorstellingen op het raam erachter. Altaarstuk en beglazing vormden een iconografische eenheid, geprogrammeerd vanuit het gezichtspunt van de stadsbestuurders en bedoeld voor de burgerij als kerkpubliek. De vierde heilige van het raam, de apostel Bartholomeus, was op het altaarstuk vervangen door een onvervalste stadsheilige: Victorinus. De weergave van Maria als stadspatrones van Siena werd aangescherpt door het iconografische verband met deze vier stadsheiligen. Haar rol als symbool van de soevereine stadstaat werd onderstreept door het gebruik van traditionele heerserssymbolen, zoals het podium, de verhoging, de troon en het later toegevoegde baldakijn boven het paneel. Deze typisch vorstelijke symbolen van legitieme en sacrale macht werden door de burgers van Siena benut om de onafhankelijkheid van hun stadstaat te demonstreren. Door de traditionele symbolen van soevereiniteit toe te passen op voorstellingen van Maria met stadsheiligen schiepen de burgerbestuurders van Siena een nieuwe symboliek voor hun onafhankelijke stadstaat, waarvoor toen nog geen iconografische modellen beschikbaar waren. Zo kreeg Maria in de vorm van de Maestà een uitgesproken politieke betekenis.»[5]