De Basilica di Santa Maria del Carmine ligt in de wijk Oltrarno in Firenze en heeft een lange en donkere geschiedenis. De kerk is vooral bekend om de fresco’s in de Cappella Brancacci, een van de zijkapellen van de kerk. De fresco’s in de kapel tonen 15 scènes uit het leven van de apostel Petrus en is een van de mooiste voorbeelden van Florentijnse renaissance schilderkunst.

De cyclus begint op de rechterzijwand van de kapel met de Tentazione di Adamo ed Eva (de Verzoeking van Adam en Eva) door Masolino, een fresco in een hoge en smalle lijst op de dikte van de boog die de kapel begrenst. Daarnaast schilderde Masolino de Guarigione dello storpio e resurrezione di Tabita.

Masolino's scène van de genezing en wederopstanding, ontsnapte aan de barokke restauratie van de kapel, maar liep grote schade op door de brand van 1771 die een groot deel van de basiliek verwoestte. De kapel werd gespaard maar de fresco's werden bedekt door een donkere roetlaag die veel van de details en delicate kleureffecten verborg die Masolino tot een van de meest gewaardeerde kunstenaars maakten van het tijdperk waarin hij leefde. Pas bij de restauratie van 1983-1990 werden de schitterende originele kleuren herontdekt en de overschilderingen verwijderd. Recentere critici hebben Masolino's werk, dat objectief gezien van zeer hoge kwaliteit is, sterk geherwaardeerd en er een bijzonder geslaagde uitdrukking van de internationale gotiek in gezien, eerder dan als een laattijdig traditionalisme in het tijdperk van Masaccio's renaissance revolutie.

Guarigione dello storpio e resurrezione di Tabita

Het grote fresco in het bovenste register van de rechterwand toont twee wonderen, de genezing van de kreupele en de opstanding van Tabitha, die volgens de Handelingen respectievelijk in Lydda en Jaffa plaatsvonden, maar hier in een enkele enscenering zijn samengebracht.
Rechts wordt de verrijzenis van Tabitha verbeeld. Petrus brengt de christelijke vrouw weer tot leven met een simpele handbeweging, onder de aandachtige ogen van een toeschouwer. Een man met een tulband kijkt, geschokt en ongelovig toe bij het wonder van de opstanding van Tabitha waarvan hij getuige is. Een oude man met een witte baard kijkt naar beneden, waar de levende vrouw ligt.

Masolino, Guarigione dello storpio e resurrezione di Tabita, affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze [1]

Het midden van de scène wordt ingenomen door een uitzicht op het Firenze van die tijd met een plein in perspectief (misschien is het de Piazza della Signoria), op de achtergrond huizen met enkele figuren en levendige details, terwijl op de voorgrond twee rijkelijk geklede burgers voorbijlopen, zonder acht te slaan op wat er om hen heen gebeurt. Het dagelijks leven wordt tot in het kleinste detail verteld, van de voorwerpen die uit de ramen hangen, wasgoed, lakens planten, enkele kooien en op een richel zelfs een aapje. De rijkdom aan kleuren en de grote aandacht voor sierlijke details van de twee burgers (zoals de rijkelijke gewaden en hoofddeksels) staan dicht bij de prachtige stijl van Gentile da Fabriano en zijn wel erg ver verwijderd van de pure en senza ornato stijl van Masaccio°.

Masolino, Guarigione dello storpio e resurrezione di Tabita, (particolare dei ricchi fiorentini con le loro sontuose vesti e copricapi), affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze [4]

Links in het fresco staan Petrus en Johannes voor een mooi in perspectief geschilderde loggia. Petrus wordt afgebeeld volgens de christelijke iconografie, die hem voorstelt als een oude, bebaarde man met snor, zijn hoofd omgeven door een aureool. De heilige kijkt in profiel naar links naar de kreupele bedelaar die hij gaat genezen.

In het evangelieverhaal gingen zij naar de tempel voor gebed, waar een man die vanaf zijn geboorte kreupel was, elke dag om aalmoezen bedelde. Toen hij de twee op het punt zag staan binnen te gaan, vroeg hij hen om een offer, maar Petrus beval hem te kijken en "in de naam van Jezus Christus de Nazarener" zei hij hem "op te staan en te lopen", waarbij hij hem van zijn ziekte genas°.

In tegenstelling tot Masaccio's Pagamento del tributo op de tegenoverliggende muur, zijn de scènes waaruit het fresco bestaat hier niet met elkaar verbonden door een logische voortzetting die geketend is door de gebaren van de protagonisten, maar zijn ze eenvoudigweg naast elkaar geplaatst en opgedeeld in episodes die, hoewel van de hoogste kwaliteit, fragmentarisch zijn°.

De perspectiefconstructie is identiek aan die van de Tributo, met het verdwijnpunt op hetzelfde punt. Maar anders dan bij Masaccio komen de lijnen hier niet samen in de richting van een fundamenteel detail (in dit geval het hoofd van Christus), maar op een onbelangrijker punt, in de muur naast de twee lopende mannen. Beide punten vormen het geometrische middelpunt van het vlak waarop de fresco's zijn geschilderd.
In het gebruik van deze ruimtelijke techniek kan men een bereidheid van Masolino lezen om zich aan te passen aan de vernieuwingen van Masaccio, een beetje zoals in de beeldhouwkunst gebeurde met Lorenzo Ghiberti en de vernieuwingen van Donatello°.