| |
|
De Basilica di Santa Maria del Carmine ligt in de wijk Oltrarno in Firenze en heeft een lange en donkere geschiedenis. De kerk is vooral bekend om de fresco’s in de Cappella Brancacci, een van de zijkapellen van de kerk. De fresco’s in de kapel tonen 15 scènes uit het leven van de apostel Petrus en is een van de mooiste voorbeelden van Florentijnse renaissance schilderkunst.
De cyclus begint op de rechterzijwand van de kapel met de Tentazione di Adamo ed Eva (de Verzoeking van Adam en Eva) door Masolino, een fresco in een hoge en smalle lijst op de dikte van de boog die de kapel begrenst. Daarnaast schilderde Masolino de Guarigione dello storpio e resurrezione di Tabita.
Masolino's scène van de genezing en wederopstanding liep grote schade op door de brand van 1771 die een groot deel van de basiliek verwoestte. De kapel werd gespaard maar de fresco's werden bedekt door een donkere roetlaag die veel van de details en delicate kleureffecten verborg die Masolino tot een van de meest gewaardeerde kunstenaars maakten van het tijdperk waarin hij leefde. Pas bij de restauratie van 1983-1990 werden de schitterende originele kleuren herontdekt en de overschilderingen verwijderd.
Het grote fresco in het bovenste register van de rechterwand toont twee wonderen, de genezing van de kreupele en de opstanding van Tabitha, die volgens de Handelingen respectievelijk in Lydda en Jaffa plaatsvonden, maar hier in een enkele enscenering zijn samengebracht.
Rechts brengt Petrus een christelijke vrouw genaamd Tabitha weer tot leven met een simpele handbeweging, onder de aandachtige ogen van enkele toeschouwers. Tabitha zit rechtop in bed, nog steeds gehuld in haar witte lijkwade kijkt zij vol dankbaarheid en toewijding naar haar redder, terwijl om haar heen de getuigen, onder wie een weduwe met een blauwe mantel, verblind lijken. Onder de loggia kijkt de man met een tulband geschokt weg, nog steeds ongelovig na het wonder van de opstanding van Tabitha waarvan hij getuige is geweest.
|
 |
Masolino, Guarigione dello storpio e resurrezione di Tabita, affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze [1]
|
Het midden van de scène wordt ingenomen door een mooi uitzicht op het Firenze van die tijd, waarbij de huizen en het plein (misschien is het de Piazza della Signoria) gedetailleerd worden weergegeven. De rijkdom aan kleuren en de grote aandacht voor sierlijke details (zoals de rijkelijke gewaden en hoofddeksels) staan dicht bij de prachtige stijl van Gentile da Fabriano en zijn wel erg ver verwijderd van de pure en sanza ornato stijl van Masaccio.
Links staan Petrus en Johannes voor een mooi in perspectief geschilderde loggia, en een lamme man die zal worden genezen. De kreupele man heft een arm op en smeekt om geld, zich nog steeds niet bewust van de persoon die voor hem staat, dat het Petrus is die op het punt staat hem te genezen. Deze episode is ontleend aan de Handelingen van de apostelen, III, 1-10 e IX, 36-41) en speelt zich af in Lydda.[2]
|
|
Masolino, dettagli dell'affresco Guarigione dello storpio e resurrezione di Tabita,
sulla parete destra della Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze [3]
|
|
|
|
| |
|
|
De perspectivische precisie van de achtergrond bracht Roberto Longhi ertoe het ontwerp dit gedeelte toe te schrijven aan Masaccio, een hypothese die nu grotendeels is verworpen. Men ziet hierin eerder een bereidheid van Masolino om zich aan te passen aan Masaccio's vernieuwingen°. Opvallend is de buitengewone perspectivische eenheid van de scènes in deze cyclus: niet alleen heeft elk fresco zijn eigen verdwijnpunt en komen alle dieptelijnen daarin samen, maar ook komen de afzonderlijke verdwijnpunten van de scènes op de tegenoverliggende muren, Il Tributo en Guarigione dello storpio e resurrezione di Tabita, perfect overeen42].
Het belangrijkste verhaal om de ontwrichtende nieuwigheid van Masaccio's perspectiefconstructie te illustreren is dat van Il Tributo.
|
|
Masolino, Guarigione dello storpio e resurrezione di Tabita (particolare di un uomo storpio, seduto davanti a una loggia, alza un braccio chiedendo l'elemosina), affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze [3]
|
|
|
| |
|
|
|
|
Album de Brancacci Kapel, Santa Maria del Carmine, Firenze, Il Tributo
|
|
|
 |
|
 |
|
 |
Masolino, Guarigione dello storpio e resurrezione di Tabita (dettaglio dei nobili in piazza con i loro sontuosi copricapi)
|
|
Masolino, Resurrezione di Tabita (particolare, San Pietro di profilo riporta in vita una donna cristiana di nome Tabitha con un semplice movimento delle mani, sotto gli occhi attenti di uno spettatore)
|
|
Masolino, Resurrezione di Tabita (particolare), affresco nella Cappella Brancacci
|
 |
|
 |
|
 |
Masolino, Allevamento di Tabitha, 1427 ca. (particolare della testa di San Pietro) |
|
Masolino, Guarigione dello storpio e resurrezione di Tabita (dettaglio, Tabitha si alza dal letto, tornata in vita grazie a San Pietro; ancora avvolta nel suo sudario bianco, guarda verso il suo salvatore)
|
|
Masolino, Guarigione dello storpio e resurrezione di Tabita (dettaglio dello sfondo architettonico)
|
 |
|
 |
|
 |
Masolino, Guarigione dello storpio e resurrezione di Tabita (particolare di un uomo storpio, seduto davanti a una loggia, alza un braccio chiedendo l'elemosina)
|
|
Masolino, Guarigione dello storpio, particolare di San Pietro, raffigurato con barba e capelli bianchi e con un manto dorato, e San Giovanni
|
|
Masolino, Guarigione dello storpio, particolare di San Giovanni, con capelli biondi e ricci e un manto rosa
|
|
Affrescchi Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine
Registro mediano
1 - Masolino, La tentazione di Adamo ed Eva (pilastro di destra)
2 - Masaccio, La cacciata di Adamo ed Eva dal Paradiso terrestre (pilastro di sinistra)
3 - Masaccio, Il tributo
4 - Masolino, La predica di San Pietro
5 - Masaccio, Il battesimo dei neofiti
6 - Masolino, La guarigione dello zoppo e la resurrezione di Tabita
Registro inferiore
7 - Masaccio, La distribuzione dei beni e la morte di Anania
8 - Masaccio, San Pietro risana con l’ombra
9 - Filippino Lippi, San Pietro visitato in carcere da San Paolo
10 - Masaccio e Filippino Lippi, La resurrezione del figlio di Teofilo e San Pietro in cattedra
11 - Filippino Lippi, San Pietro liberato dal carcere
12 - Filippino Lippi, La disputa dei Santi Pietro e Paolo con Simon Mago e la crocifissione di San Pietro
|
Bibliografie
John T. Spike, Masaccio, Rizzoli libri illustrati, Milano 2002 ISBN 88-7423-007-9
Mario Carniani, La Cappella Brancacci a Santa Maria del Carmine, in AA.VV., Cappelle del Rinascimento a Firenze, Editrice Giusti, Firenze 1998.
Pierluigi De Vecchi ed Elda Cerchiari, I tempi dell'arte, volume 2, Bompiani, Milano 1999. ISBN 88-451-7212-0
Umberto Baldini, Ornella Casazza, La Cappella Brancacci, Mondadori Electa, 1990, Milano, 1990
|
 |
|
|
|
|
Art in Tuscany | Filippo (Filippino) Lippi | Brancacci Chapel in Santa Maria del Carmine, Florence | Masaccio | Brancacci Chapel in Santa Maria del Carmine |
Masolino da Panicale | Brancacci Chapel in Santa Maria del Carmine
Giorgio Vasari | Lives of the Most Eminent Painters Sculptors and Architects | Masaccio | Masolino pittore (it)
Visita il cantiere La Cappella Brancacci
| www.cultura.comune.fi.it
La storia in breve
Gli affreschi
La linea del tempo
|
|
Kaart Santa Maria del Carmine, Firenze | Grotere kaart weergeven
|
[1] Photo by jean louis mazieres, published under a Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.0 Generic (CC BY-NC-SA 2.0) license.
Jarenlang werd Masolino da Panicale beschouwd als een leermeester van Masaccio, terwijl critici tegenwoordig eerder geneigd zijn te geloven dat de samenwerking tussen Masolino en Masaccio geen relatie was van leerling en meester maar eerder gebaseerd was op een eenvoudige professionele samenwerking. Zijn naam Masolino da Panicale werd voor het eerst aan hem werd toegeschreven door Vasari in zijn Vite en de naam da Panicale bedacht, hoewel deze naam in geen enkel hedendaags document voorkomt.
[2] Deze plaats lag ten noordwesten van Jeruzalem, op de weg naar Joppe.
In de Willibrordvertaling klinkt het verhaal van Petrus en Eneas zo: "32 Eens kwam Petrus op een grote rondreis ook bij de leerlingen die in Lydda woonden, 33 en trof daar een zekere Eneas aan, die reeds acht jaar wegens verlamming het bed moest houden. 34Petrus sprak tot hem: “Eneas, Jezus Christus geneest u, sta op en maak zelf uw bed in orde.” Onmiddellijk stond hij op. 35Alle inwoners van Lydda en van de Saronvlakte zagen hem en bekeerden zich tot de Heer."
De Willibrordvertaling is dé standaardvertaling van de rooms katholieke geloofsgemeenschap in het Nederlands taalgebied en wordt uitgegeven door de Katholieke Bijbelstichting, in nauwe samenwerking met de Vlaamse Bijbelstichting. De Willibrordvertaling wordt alom gewaardeerd als een vertaling die trouw is aan de grondtekst [Bron: rkbijbel.nl/kbs/bijbel/willibrord1975]
[3] Umberto Baldini, Ornella Casazza, La Cappella Brancacci, Mondadori Electa, 1990, Milano, 1990, p.29.
|
|
|
|
![Toacana ] Galleria di immagini](/titels/albump.gif){kind=small}
