| |
|
 |
 |
 |
|
Masolino, Guarigione dello storpio e resurrezione di Tabita (dettaglio dei nobili in piazza e san Pietro, raffigurato con barba e capelli bianchi e con un manto dorato), Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze [1]
|
|
![Toacana ] Galleria di immagini](/titels/albump.gif) |
|
| |
 |
|
|
| |
|
Masolino, Resurrezione di Tabita, affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze
|
|
|
|
| |
|
De cyclus begint op de rechterzijwand van de kapel met de Tentazione di Adamo ed Eva (de Verzoeking van Adam en Eva) door Masolino. Naast deze beroemde scene schilderde Masolino de Guarigione dello storpio e resurrezione di Tabita (de Genezing van de Lamme en de Opwekking van Tabitha). Het grote fresco in het bovenste register van de rechterwand toont twee wonderen, de genezing van de kreupele en de opstanding van Tabita, die volgens de Handelingen respectievelijk in Lydda en Joppa (het huidige Jaffa) plaatsvonden, maar hier in een enkele enscenering zijn samengebracht. Beide gebeurtenissen brachten veel inwoners van de twee steden tot het geloof.
Masolino da Panicale was een belangrijke Florentijnse kunstenaar uit het begin van de 15e eeuw. Hij is bekend om zijn frescocycli in Rome, Empoli en Castiglione d'Olona, maar vooral om zijn samenwerking met Masaccio in de Cappella Brancacci in de Basilica di Santa Maria del Carmine in Firenze in de jaren 1420. Hij werkte bij verschillende gelegenheden samen met Masaccio, maar de fresco’s in de kapel die 15 scènes uit het leven van de apostel Petrus tonen en is een van de hoogtepunten van Florentijnse renaissance schilderkunst. Masaccio heeft (gezien zijn korte leven) niet veel werken nagelaten, maar de fresco's die hij met Masolino di Panicale schilderde in de Cappella Brancacci in de Santa Maria del Carmine, kunnen als een mijlpaal in de ontwikkeling van de schilderkunst beschouwd worden. Door omstandigheden zouden beide kunstenaars de frescocyclus niett afwerken. Dat gebeurde pas meer dan vijftig jaar later door Filippino Lippi. Filippino Lippi was een product van de late renaissance, maar heeft in de Capella Brancacci een geslaagde poging gedaan om de fresco's 60 jaar later te voltooien in de stijl van Masaccio.
De opstanding van Tabitha
Rechts, aan de rand van een huis, is de heilige Petrus afgebeeld die een opstandingswonder verricht. Masolino maakte een summiere voorstelling van het bijbelverhaal, waarbij hij de komst van Petrus verbeeldt, die staande voor de loggia tot verbazing van de toeschouwers met een enkel gebaar de vrouw reanimeert.
Onder de loggia kijkt een man met een tulband weg van Petrus, hij lijkt geschokt na het wonder van de opstanding van Tabitha waarvan hij zopas getuige was.
|
 |
Masolino, Guarigione dello storpio e resurrezione di Tabita (dettaglio, Tabitha si alza dal letto, tornata in vita grazie a San Pietro; ancora avvolta nel suo sudario bianco, guarda verso il suo salvatore), affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze [1]
|
Tabitha zit rechtop in bed, weer tot leven gekomen dankzij de heilige Petrus. Nog steeds gehuld in haar witte lijkwade kijkt zij vol dankbaarheid en toewijding naar haar redder, terwijl om haar heen de getuigen, onder wie een weduwe met een blauwe mantel, verblind lijken.
|
|
Masolino di Panicale, Guarigione dello storpio e resurrezione di Tabita (particolare di uno dei ricchi nobili della piazza), affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze [1]
|
Het midden van de scène wordt ingenomen door twee edellieden die op het plein achteloos voorbijwandelen. De rijkdom aan kleuren en de grote aandacht voor aangename details zoals gewaden, en uitbundige hoofddeksels typeert de internationale gotiek en staan dicht bij de prachtige stijl van Gentile da Fabriano, maar ver van de zin voor realiteit van Masaccio.
In tegenstelling tot Masaccio's Il tributo op de tegenoverliggende muur, zijn de scènes waaruit het fresco bestaat hier niet met elkaar verbonden door een logische voortzetting of door de gebaren van de protagonisten. Ze werden eenvoudigweg naast elkaar geplaatst en opgedeeld in episodes die, hoewel van de hoogste kwaliteit, fragmentarisch zijn°.
|
|
|
|
| |
|
|
 |
Masolino, Guarigione dello storpio e resurrezione di Tabita (particolare, San Pietro di profilo riporta in vita una donna cristiana di nome Tabitha con un semplice movimento delle mani, sotto gli occhi attenti di uno spettatore), affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze
|
Petrus brengt een christelijke vrouw genaamd Tabitha weer tot leven met een simpele handbeweging, onder de aandachtige ogen van een toeschouwer die over zijn schouder het wonder gadeslaat.
Hoewel ver verwijderd van de prestaties van kunstenaars als Masaccio of Donatello, geeft Masolino blijk van een zekere vaardigheid die hem boven de andere kunstenaars van de Internationale Gotiek plaatst°.
Masolino's kunst is meer decoratief dan die van Masaccio. Hoewel hij de techniek van het enkele verdwijnperspectief leerde, is zijn gebruik ervan minder verhalend dan dat van Masaccio, en zijn figuren hebben meer de delicate charme van die van Lorenzo Monaco, die hem mogelijk heeft opgeleid[4].
|
 |
Masolino, Allevamento di Tabitha, 1427 ca. (particolare della testa di San Pietro), affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze
|
Een man met een tulband kijkt geschokt en nog steeds ongelovig na het wonder van de opstanding van Tabitha waarvan hij getuige is geweest.
|
 |
Masolino, Guarigione dello storpio e resurrezione di Tabita (particolare, di un uomo con il turbante gesticola, scioccato e ancora incredulo dopo aver assistito al miracolo della resurrezione di Tabitha), Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze
|
Een van de getuigen die de opstanding van Tabitha bijwonen is een oude man met een witte baard. Hij kijkt vol verwondering en ontzag naar beneden, waar de tot leven gebrachte vrouw ligt.
|
 |
Masolino di Panicale, Guarigione dello storpio e resurrezione di Tabita (Particolare del vecchio dalla barba bianca chi guarda in basso, dove giace la donna viva), Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze
|
|
|
| |
|
Het perspectief van Masolino en Masaccio
Terwijl Masolino nog tot de internationale gotiek kan gerekend worden, was de 18 jaar jongere Masaccio, door zijn kennis van het perspectief en zijn gevoel voor ruimte, reeds een man van de renaissance. De perspectivische precisie van de achtergrond bracht Roberto Longhi ertoe het ontwerp van dit gedeelte toe te schrijven aan Masaccio, een hypothese die nu grotendeels is verworpen. Men ziet hierin eerder een bereidheid van Masolino om zich aan te passen aan Masaccio's vernieuwingen°.
|
 |
Masolino, Guarigione dello storpio e resurrezione di Tabita (dettaglio dello sfondo architettonico), affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze
|
| |
|
|
|
Album de Brancacci Kapel, Santa Maria del Carmine, Firenze, Masolino, La guarigione dello zoppo e la resurrezione di Tabita
|
 |
|
 |
|
 |
Masolino da Panicale, Guarigione dello storpio e resurrezione di Tabita, affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze
|
|
Masolino, Guarigione dello storpio e resurrezione di Tabita, affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze |
|
Masolino, Particolare della Guarigione dello storpio, San Pietro guarda il mendicante storpio che sta per guarire |
 |
|
 |
|
 |
Masolino, Guarigione dello storpio e resurrezione di Tabita (dettaglio dei nobili in piazza con i loro sontuosi copricapi)
|
|
Masolino, Resurrezione di Tabita (particolare, San Pietro di profilo riporta in vita una donna cristiana di nome Tabitha con un semplice movimento delle mani, sotto gli occhi attenti di uno spettatore)
|
|
Masolino, Resurrezione di Tabita (particolare), affresco nella Cappella Brancacci
|
 |
|
 |
|
 |
Masolino, Guarigione dello storpio e resurrezione di Tabita (dettaglio dei nobili in piazza con i loro sontuosi copricapi)
|
|
Masolino di Panicale, Guarigione dello storpio, particolare del mendicante storpio, seduto davanti a una loggia
|
|
Masolino di Panicale, Guarigione dello storpio e resurrezione di Tabita, (Particolare di San Pietro e San Giovanni, San Pietro tende la mano per curare un uomo storpio)
|
Affrescchi Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine
Registro mediano
1 - Masolino, La tentazione di Adamo ed Eva (pilastro di destra)
2 - Masaccio, La cacciata di Adamo ed Eva dal Paradiso terrestre (pilastro di sinistra)
3 - Masaccio, Il tributo
4 - Masolino, La predica di San Pietro
5 - Masaccio, Il battesimo dei neofiti
6 - Masolino, La guarigione dello zoppo e la resurrezione di Tabita
Registro inferiore
7 - Masaccio, La distribuzione dei beni e la morte di Anania
8 - Masaccio, San Pietro risana con l’ombra
9 - Filippino Lippi, San Pietro visitato in carcere da San Paolo
10 - Masaccio e Filippino Lippi, La resurrezione del figlio di Teofilo e San Pietro in cattedra
11 - Filippino Lippi, San Pietro liberato dal carcere
12 - Filippino Lippi, La disputa dei Santi Pietro e Paolo con Simon Mago e la crocifissione di San Pietro
|
Bibliografie
John T. Spike, Masaccio, Rizzoli libri illustrati, Milano 2002 ISBN 88-7423-007-9
Mario Carniani, La Cappella Brancacci a Santa Maria del Carmine, in AA.VV., Cappelle del Rinascimento a Firenze, Editrice Giusti, Firenze 1998.
Pierluigi De Vecchi ed Elda Cerchiari, I tempi dell'arte, volume 2, Bompiani, Milano 1999. ISBN 88-451-7212-0
|
 |
|
|
|
|
Art in Tuscany | Filippo (Filippino) Lippi | Brancacci Chapel in Santa Maria del Carmine, Florence | Masaccio | Brancacci Chapel in Santa Maria del Carmine |
Masolino da Panicale | Brancacci Chapel in Santa Maria del Carmine
Giorgio Vasari | Lives of the Most Eminent Painters Sculptors and Architects | Masaccio | Masolino pittore (it)
Visita il cantiere La Cappella Brancacci
| www.cultura.comune.fi.it
La storia in breve
Gli affreschi
La linea del tempo
|
|
Kaart Santa Maria del Carmine, Firenze | Grotere kaart weergeven
|
[1] Photo by jean louis mazieres, published under a Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.0 Generic (CC BY-NC-SA 2.0) license.
Jarenlang werd Masolino da Panicale beschouwd als een leermeester van Masaccio, terwijl critici tegenwoordig eerder geneigd zijn te geloven dat de samenwerking tussen Masolino en Masaccio geen relatie was van leerling en meester maar eerder gebaseerd was op een eenvoudige professionele samenwerking. Zijn naam Masolino da Panicale werd voor het eerst aan hem werd toegeschreven door Vasari in zijn Vite en de naam da Panicale bedacht, hoewel deze naam in geen enkel hedendaags document voorkomt.
[2] Deze plaats lag ten noordwesten van Jeruzalem, op de weg naar Joppe.
In de Willibrordvertaling klinkt het verhaal van Petrus en Tabitha zo:
Er leefde destijds in Joppe een leerlinge met name Tabitha, wat in vertaling Dorkas, Gazelle, betekent. Zij was onuitputtelijk in het doen van goede werken en het geven van aalmoezen. 37Juist in die dagen was zij echter na een ziekte gestorven. Men waste haar en legde haar in een bovenvertrek. 38Omdat Lydda dicht bij Joppe ligt, stuurden de leerlingen, die gehoord hadden dat Petrus daar verbleef, twee mannen naar hem toe met het verzoek: “Kom zonder uitstel naar ons toe.” 39Petrus ging aanstonds met hen mee. Bij zijn aankomst brachten ze hem in het bovenvertrek, waar alle weduwen wenend hem omringden en al de kleren en mantels lieten zien die Dorkas gemaakt had toen ze nog in hun midden was. 40Petrus deed allen naar buiten gaan, knielde neer en bad. Toen sprak hij, zich kerend naar het lijk: “Tabita, sta op.” Zij opende de ogen, zag Petrus en ging overeind zitten. 41Hij reikte haar de hand en hielp haar opstaan. Vervolgens riep hij de heiligen en de weduwen en gaf haar levend aan hen terug.
De Willibrordvertaling is dé standaardvertaling van de rooms katholieke geloofsgemeenschap in het Nederlands taalgebied en wordt uitgegeven door de Katholieke Bijbelstichting, in nauwe samenwerking met de Vlaamse Bijbelstichting. De Willibrordvertaling wordt alom gewaardeerd als een vertaling die trouw is aan de grondtekst [Bron: rkbijbel.nl/kbs/bijbel/willibrord1975]
Aan deze scene gaat een andere scene vooraf, Guarigione dello storpio., waarin Petrus de kreupele Eneas geneest. In de Willibrordvertaling klinkt het verhaal van Petrus en Eneas zo:
"32 Eens kwam Petrus op een grote rondreis ook bij de leerlingen die in Lydda woonden, 33 en trof daar een zekere Eneas aan, die reeds acht jaar wegens verlamming het bed moest houden. 34Petrus sprak tot hem: “Eneas, Jezus Christus geneest u, sta op en maak zelf uw bed in orde.” Onmiddellijk stond hij op. 35Alle inwoners van Lydda en van de Saronvlakte zagen hem en bekeerden zich tot de Heer."
[3] Umberto Baldini, Ornella Casazza, La Cappella Brancacci, Mondadori Electa, 1990, Milano, 1990, p.29.
[4] Bron: Masolino (about 1383 - about 1436) | National Gallery, London, geconsulteerd 15 februari 2023.
|
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
