Masolino, Tentazione di Adamo ed Eva, (de Bekoring van Adam en Eva), Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze

De Bekoring van Adam en Eva of de erfzonde is een fresco van Masolino dat de Brancacci-kapel in de kerk Santa Maria del Carmine in Florence siert.
De Basilica di Santa Maria del Carmine ligt in de wijk Oltrarno in Firenze. De kerk is vooral bekend om de fresco’s op de muren van de Cappella Brancacci , een van de zijkapellen van de kerk. De frescocyclus die begonnen werd door Masaccio en Masolino da Panicale, wordt beschouwd als het beginpunt van een nieuwe stijl in de renaissanceschilderkunst. De frescocyclus werd bijna zestig jaar later voltooid door Filippino Lippi.

De Tentazione di Adamo ed Eva dateert van rond 1424-1425 en beeldt een beroemde scène uit het boek Genesis uit het Oude Testament uit, namelijk de val van Adam en Eva in verzoeking gebracht door de demonische slang.

Geschiedenis

De fresco's van de Brancacci-kapel zijn een raadsel voor wetenschappers omdat er geen officiële documentatie over bestaat. Van Masolino da Panicale weten we weinig. De eerste veertig jaar van zijn leven blijven een mysterie, zelfs zijn geboorteplaats is onderwerp van discussie. Wellicht in opdracht van Masolino, die de jongere Masaccio als helper had[2], is alleen via indirecte getuigenissen bekend dat ze in 1424 begonnen moeten zijn en dat ze in 1425 door Masaccio alleen werden voortgezet vanwege Masolino's vertrek naar Hongarije.

In 1642 werden de figuren van Adam en Eva gedeeltelijk overschilderd met vijgenbladeren. Het tafereel werd gespaard van de barokke herschildering van het gewelf, maar werd met een dikke roetlaag bedekt door de brand van 1771 die een groot deel van de basiliek verwoestte. Pas bij de restauratie van 1983-1990 werd de schitterende originele kleurstelling herontdekt en de overschilderingen verwijderd.

De frescocyclus in de Cappella Brancacci begint met de scène Tentazione di Adamo ed Eva, die zich rechts in een hoog en smal paneel bevindt op het breedste deel van de boog die de kapel afbakent. Deze scène en de symmetrische scène aan de overkant (Masaccio's Verdrijving uit Eden) zijn de antecedenten van het verhaal.
In het bovense register, naast de Tentazione schilderde Masolino de Guarigione dello storpio en resurrezione di Tabita (de Genezing van de kreupele en de Opstanding van Tabita). Onder de Tentazione schilderde Filippo Lippi decennia later het tafereel van de Liberazione di Pietro (De Bevrijding van Petrus), en daarnaast de Disputa di Simon Mago e crocifissione di san Pietro, waarin we een zelfportret en portretten van Botticelli en Palaiolo herkennen. Links vindt de kruisiging van Petrus plaats. De heilige staat op het punt ondersteboven gekruisigd te worden, nadat hij geweigerd had zoals Christus gekruisigd te worden.

In het fresco La Tentazione di Adamo ed Eva staat Adam naast Eva en lijkt haar met afgemeten gebaren aan terwijl zij op het punt staat in de verboden vrucht te bijten, die de slang haar zojuist heeft aangeboden van de boom waarop zij haar arm rust. De slang heeft een zeer geïdealiseerd hoofd met blond haar.
Het gebladerte, dat in de 17e eeuw was toegevoegd om de naakte lichamen te bedekken, is bij de recente restauratie verwijderd.

Het is een hoofse scène, met gebaren en stijl van het 'hoofse' laatgotische klimaat.
Ooit werd deze invloed geaccentueerd door de verfijnde en bijna kalligrafische rijkdom van het gebladerte en de grassen op de achtergrond, details die nu verdwenen zijn, wellicht omdat ze al secco geschilderd werden. Het licht, dat de figuren zonder hardheid vormgeeft, is zacht en omhullend; de donkere achtergrond versterkt hun sensuele plasticiteit, waardoor ze als in de ruimte zweven.

Adam en Eva kijken elkaar met afgemeten gebaren aan, kijken eigenlijk langs elkaar heen, terwijl zij op het punt staat in de verboden vrucht te bijten, die de slang haar zojuist heeft aangeboden van de boom waarop zijn arm rust. De slang heeft een sterk geïdealiseerd mensenhoofd met blonde haren.

De figuur van Adam heeft een bijna classicistische schoonheid, die doet denken aan beelden uit de oudheid.