Masaccio, Il battesimo dei neofiti, affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze

Masaccio, Il battesimo dei neofiti, affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze

Eén van de allergrootste kunstenaars van de Florentijnse renaissance is Tommaso di Ser Giovanni Cassa, die vooral bekend onder zijn bijnaam Masaccio (wat "slordige of achteloze, verstrooide Tomas" betekent), die hij van Giorgio Vasari in diens Vite gekregen heeft. In het Italiaans heeft het achtervoegsel "-accio" een pejoratieve betekenis. Die slordigheid en verstrooidheid had vooral te maken met zijn manier van leven, maar zeker niet met zijn manier van schilderen. Vasari vertelt dat Masaccio zodanig in zijn werk opging dat hij zichzelf verwaarloosde.

De naam kan ook zijn ontstaan om hem te onderscheiden van zijn tijdgenoot en belangrijkste medewerker, die ook Maso heette en bekend werd als Masolino (wat kleine of delicate Tomas betekent).
Beide schilders werkten samen vanaf 1423. Een van de hoogtepunten van hun samenwerking vinden we terug in Firenze, in de Cappella Brancacci, de Brancacci kapel.

De Basilica di Santa Maria del Carmine ligt in de wijk Oltrarno in Firenze en heeft een lange en donkere geschiedenis. De kerk is vooral bekend om de fresco’s in een van de zijkapellen van de kerk. De fresco’s in de kapel tonen 15 scènes uit het leven van de apostel Petrus en is een van de mooiste voorbeelden van Florentijnse renaissance schilderkunst. Op de linkerzijwand, schilderde Masaccio twee scenes, de Cacciata dei progenitori dall'Eden (Verdrijving van Adam en Eva uit het Paradijs) en de al even beroemde grote scène van Il Pagamento del Tributo. Dit fresco, geschilderd door de kunstenaar tussen 1424 en 1425, wordt vandaag de dag nog steeds erkend als een absoluut meesterwerk van renaissancekunst. Op de achterwand schilderde Masaccio rechts van het altaar Il battesimo dei neofiti.

Masaccio, Il battesimo dei neofiti, affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze (adestra particolare della Guarigione dello zoppo e la resurrezione di Tabita (Masolino) [4]

Masaccio's Battesimo dei neofiti of Doop van de Bekeerlingen, wordt geënsceneerd in een vallei tussen steile heuvels. Aan deze kant van het altaar komt het licht van links, omdat het raam zich aan die kant bevindt.

Enkele jonge mannen bereiden zich voor om het doopsel van Petrus te ontvangen: een knielt in de rivier en ontvangt het met gevouwen handen (met een lichaam van verbluffend gemodelleerde anatomie), een reeds ontkleed wacht, zich met zijn armen bedekkend terwijl hij rilt van de kou (een figuur van groot realisme geprezen door Giorgio Vasari), een derde trekt zijn kleren uit. Een andere vierde, blootsvoets en met een duidelijk nat hoofd, kleedt zich aan door zijn blauwe tuniek dicht te knopen.

Masaccio, Il battesimo dei neofiti (particolare dei giovani che si apprestano a ricevere il battesimo), affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze [1]

Petrus maakt een energiek en welsprekend gebaar (let op het draaien van de kom in de richting die de kijker het beste uitkomt). Er is een menigte aanwezig, waaronder enkele mogelijk geportretteerde tijdgenoten.

De twee portretten achter Petrus zijn de figuren die sinds 1748 bedekt waren, zodat de restaurateurs konden zien hoe de fresco's er voor de brand uitzagen.

Details zijn bijzonder waarheidsgetrouw geschilderd. Bijzonder is de weergave van het water waarin iedereen staat, net als het natte effect op het haar en de lendendoek van de knielende jongen°.

Masaccio, Il battesimo dei neofiti (particolare), affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze [1]

Tommaso Masaccio, eigenlijk Tommaso di Ser Giovanni di Mone Cassai, was een Italiaanse schilder uit de vroege renaissance. Hij werd geboren op 21 december 1401 in San Giovanno di Valdarno in de Arno vallei. Van zijn familie weten we alleen dat zijn vader notaris was. Deze stierf toen zijn zoon vijf jaar oud was. Op 16-jarige leeftijd ging de jonge Masaccio naar Firenze om in de leer te gaan bij de toen zeer befaamde schilder Masolino, en in 1422 werd hij lid van het schildersgilde. Hij leerde de theorie van het perspectief van de beroemde Italiaanse architect Brunelleschi en de realistische weergave van menselijke figuren van de beeldhouwer Donatello. Zijn fresco's tonen daardoor zeer realistische figuren en en veel dieptewerking, het was een nieuwe en moderne manier van schilderen voor die tijd. Daarom had Tommaso Masaccio een grote invloed op de kunst van de renaissance°. Volgens Vasari was Masaccio de beste schilder van zijn generatie vanwege zijn vaardigheid in het nabootsen van de natuur, het herscheppen van levensechte figuren en bewegingen en een overtuigend gevoel voor driedimensionaliteit [5].

Filippino Lippi, affreschi sulla parete destra della Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze

Masaccio (sulla parete di fondo), Masolino e Filippino Lippi, affreschi sulla parete di fondo e sulla parete destra della Cappella Brancacci,
Santa Maria del Carmine, Firenze [4]


Album de Brancacci Kapel, Santa Maria del Carmine, Firenze, Il Tributo

Masolino, Masaccio e Filippino Lippi, affreschi nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze	Masaccio, Il battesimo dei neofiti (particolare due testimoni fiorentini, indossanti il tipico copricapo chiamato mazzocchio)	Masaccio, Il battesimo dei neofiti (particolare di san Pietro con l’aureola in prospettiva)

Affreschi sulla parete destra della Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze [4]

Affrescchi Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine Registro mediano 1 - Masolino, La tentazione di Adamo ed Eva (pilastro di destra) 2 - Masaccio, La cacciata di Adamo ed Eva dal Paradiso terrestre (pilastro di sinistra) 3 - Masaccio, Il tributo 4 - Masolino, La predica di San Pietro 5 - Masaccio, Il battesimo dei neofiti 6 - Masolino, La guarigione dello zoppo e la resurrezione di Tabita Registro inferiore 7 - Masaccio, La distribuzione dei beni e la morte di Anania 8 - Masaccio, San Pietro risana con l’ombra 9 - Filippino Lippi, San Pietro visitato in carcere da San Paolo 10 - Masaccio e Filippino Lippi, La resurrezione del figlio di Teofilo e San Pietro in cattedra 11 - Filippino Lippi, San Pietro liberato dal carcere 12 - Filippino Lippi, La disputa dei Santi Pietro e Paolo con Simon Mago e la crocifissione di San Pietro

Bibliografie Storia generale dell'arte, BLUM A., Parigi, Quillet (1923) La Cappella Brancacci e l'opera di Masaccio, Alberto Amaducci, Beccocci editore (1978). Daniel Arasse, The Man in Perspective - The Primitives of Italy, Parigi, Hazan,2008, 336 p. ( ISBN 978-2-7541-0272-8 ). La Cappella Brancacci, conservazione e restauro nei documenti della grafica antica di O. Casazza e FC Panini (1989). Masaccio e Cappella Brancacci, O. Casazza, Firenze, Scala (1990) The Brancacci Chapel, U. Baldini, O. Casazza, Harry N. Abrams (1992). Die Brancacci-Kapelle, Fresken von Masaccio, Masolino, Filippino Lippi in Florenz, U. Baldini, O. Casazza, Metamorphosis Verlag (1994). Pierluigi de Vecchi, Elda Cerchiari, I Tempi dell'arte, Bomiapi,1999( ISBN 88-451-7212-0). Ornella Casazza, Masaccio e la cappella Brancacci, Scala/Riverside, 1990, 79 p. (ISBN 978-0-09-470430-5). Ugo Procacci : Masaccio. La cappella Brancacci. Sadea Editore, Firenze, 1965. John Spike, Masaccio, Rizzoli libri illustrati, Milano 2002 (ISBN 88-7423-007-9). Umberto Baldini, Ornella Casazza, La Cappella Brancacci, Olivetti Electa, Milano, 1990

Art in Tuscany \| Filippo (Filippino) Lippi \| Brancacci Chapel in Santa Maria del Carmine, Florence \| Masaccio \| Brancacci Chapel in Santa Maria del Carmine \| Masolino da Panicale \| Brancacci Chapel in Santa Maria del Carmine Giorgio Vasari \| Lives of the Most Eminent Painters Sculptors and Architects \| Masaccio \| Masolino pittore (it) Visita il cantiere La Cappella Brancacci \| www.cultura.comune.fi.it La storia in breve Gli affreschi La linea del tempo

Kaart Santa Maria del Carmine, Firenze \| Grotere kaart weergeven
[1] Deze afbeelding is in het publieke domein. Quest'opera è nel pubblico dominio. Ontleend aan La Cappella Brancacci a Santa Maria del Carmine, in AA.VV., Cappelle del Rinascimento a Firenze, Editrice Giusti, Firenze 1998., Public Domain, Link [2] Kafarnaüm was een nederzetting aan de oever van het Meer van Tiberias. Het was tussen 150 v.o.t. en ca. 750 n.o.t bewoond. Kafarnaüm wordt in het Nieuwe Testament genoemd als de woonplaats van Jezus en verschillende van zijn discipelen: de broers Simon Petrus en Andreas, de broers Jacobus en Johannes en verder Matteüs, de tollenaar en schrijver van het gelijknamige evangelie. [3] Bron: Masaccio, Masolino e Filippino nella Cappella Brancacci: le Storie di Pietro \| www.artesvelata.it [4] Photo by jean louis mazieres, published under a Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.0 Generic (CC BY-NC-SA 2.0) license. Jarenlang werd Masolino da Panicale beschouwd als een leermeester van Masaccio, terwijl critici tegenwoordig eerder geneigd zijn te geloven dat de samenwerking tussen Masolino en Masaccio geen relatie was van leerling en meester maar eerder gebaseerd was op een eenvoudige professionele samenwerking. Zijn naam Masolino da Panicale werd voor het eerst aan hem werd toegeschreven door Vasari in zijn Vite en de naam da Panicale bedacht, hoewel deze naam in geen enkel hedendaags document voorkomt. [5] Giorgio Vasari, Le Vite de' piu eccellenti pittori, scultori ed architettori, ed. Gaetano Milanesi, Florence, 1906, II, 287–288.