| |
|
De Basilica di Santa Maria del Carmine ligt in de wijk Oltrarno in Firenze en heeft een lange en donkere geschiedenis. De kerk is vooral bekend om de fresco’s in de Cappella Brancacci, een van de zijkapellen van de kerk. De fresco’s in de kapel tonen 15 scènes uit het leven van de apostel Petrus en is een van de mooiste voorbeelden van Florentijnse renaissance schilderkunst. Op de linkerzijwand, schilderde Masaccio twee scenes,
de Cacciata dei progenitori dall'Eden (Verdrijving van Adam en Eva uit het Paradijs) en de al even beroemde grote scène van Il Pagamento del Tributo, een fresco dat algemeen erkend wordt als een van de hoogste uitingen van Masaccio's kunst.
In het midden van het fresco staat Christus, die, met zijn apostelen aangekomen in de stad Kafarnaüm, door een gabelliere wordt tegengehouden om een tol te betalen.
De gabelliere was in het middeleeuwse systeem een ambtenaar die belast was met de inning van gabelle of indirecte belastingen. In werkelijkheid was hij een figuur die het midden hield tussen een ambtenaar en een freelancer, hij was een volwaardige concessiehouder, aangezien hem een percentage van de opbrengst van de belastinginning toekwam.
|
|
Masaccio, Il Pagamento del Tributo, dettaglio della testa di Cristo, fresco in de Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze [2]
|
Christus is zowel het geometrische als spirituele centrum van het tafereel. Zijn hoofd, delicaat gearceerd, wordt toegeschreven aan Masolino dankzij vergelijkingen met bijvoorbeeld het hoofd van Adam in de nabijgelegen episode van de Verzoeking[3]. Het hoofd van Christus is zacht gearceerd, in tegenstelling tot de hardere schaduwen van de apostelen.
|
 |
|
 |
|
 |
Masolino, Tentazione di Adamo ed Eva, detail van het fresco voor de restauratie, Cappella Brancacci, chiesa del Carmine, Firenze
|
|
Masolino da Panicale, Tentazione di Adamo ed Eva, particolare Adamo, La Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze
|
|
Masaccio, Il Pagamento del Tributo, dettaglio della testa di Cristo, fresco in de Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze
|
|
|
Affreschi sulla parete sinistra della Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze [1]
|
Het fresco illustreert de episode uit het Mattheüsevangelie (Mattheüs 17:24-27) waarin Petrus in aanwezigheid van de Romeinse tollenaar zelf aan Jezus vraagt of het legitiem is om belasting te betalen aan de Romeinen. Jezus antwoordt door te zeggen "aan Caesar te geven wat aan Caesar toekomt en aan God wat van God is".
Christus draagt een groot rood gewaad en een blauwe mantel over zijn linkerschouder. Petrus daarentegen draagt een blauw gewaad en een oranje mantel. De andere apostelen dragen ook lange gewaden en mantels. Ze dragen allemaal vrij dikke baarden, behalve de jongere apostelen zoals Johannes. Rond hun hoofd is een driedimensionale stralenkrans geschilderd. Tenslotte draagt de man die Christus ondervraagt, de gabelliere of tollenaar, een kort oranjerood gewaad, dat veel lijkt op een tuniek.
|
|
Masaccio, Il Pagamento del Tributo, 1425-1425 circa, la Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze [1]
|
|
|
|
| |
|
|
Doorheen deze fresco's voor de Brancacci-kapel moet Brunelleschi's klassieke geest Masaccio geïnspireerd hebben, die zijn modellen ook zou zoeken in de studie van oude marmeren beelden. In deze fresco's dragen de figuren van de apostelen, en die van de personages die scènes zoals die van de wederopstanding door de heilige Petrus bijwonen, wijde mantels, waarvan de grote plooien majestueus en zonder stijfheid vallen, als oude Romeinse toga's [5].
De centrale groep, met zijn karakteristieke halfronde opstelling, is waarschijnlijk geïnspireerd op de beeldengroep van de Vier Gekroonde Heiligen van Nanni di Banco. In tegenstelling tot de beeldhouwer was Masaccio echter niet enkel geïnteresseerd in een antiquarisch citaat van de Romeinse kunst, zoals blijkt uit zijn draperieën die, hoewel gemaakt door het bestuderen van de details van oude beelden, deze niet imiteren. De halfronde opstelling zou ook afgeleid kunnen zijn van de vroegchristelijke composities van Christus tussen de apostelen.
Op de voorgrond zien we de tollenaar (als enige geheel van achteren afgebeeld) die met Christus en zijn apostelen onderhandelt over het tolgeld; rechts van Christus staat Petrus die precies het teken van zijn Meester herhaalt door naar het water te wijzen.
De tweede fase van de vertelling - links op de achtergrond - versterkt het wonderlijke van het verhaal waarin "Petrus ... die zich inspant om het geld uit de buik van de vis te halen, zijn hoofd brandt van het bukken" (Vasari) [5].
De derde en laatste scène speelt zich opnieuw af op de voorgrond rechts, waar Petrus - ditmaal van achteren gezien in driekwart - de gabelliere betaalt, bij enkele gebouwen die in perspectief lopen (als verwijzing naar de domus waarvan in het Evangelie sprake is). Op de achtergrond gaat de vlakte verder de diepte in en ontmoet de bergen die majestueus oprijzen naar een hemel die donker en stormachtig lijkt.
|
|
| |
|
|
| |
|
|
|
|
Album de Brancacci Kapel, Santa Maria del Carmine, Firenze, Il Tributo
|
|
|
 |
|
 |
|
 |
La Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze
|
|
La Cappella Brancacci, visione della parete sinistra, Santa Maria del Carmine, Firenze
|
|
La Cappella Brancacci, visione della parete sinistra e la cupola della ristrutturazione settecentesca, Santa Maria del Carmine, Firenze
|
 |
|
 |
|
 |
Affreschi sulla parete sinistra della Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze
|
|
Masaccio, Il Pagamento del tributo, La Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze
|
|
Masaccio, Il Pagamento del Tributo, particolare di Cristo cogli Apostoli, La Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze
|
 |
|
 |
|
 |
La Pesca di Pietro
|
|
Masaccio, Il Pagamento del Tributo (dettaglio Gesù), Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze
|
|
Pagamento del tributo
|
|
|
Masaccio, Il Pagamento del Tributo, particolare del gabelliere, Chiesa del Carmine. Cappella Brancacci, Firenze [2]
|
Affrescchi Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine
Registro mediano
1 - Masolino, La tentazione di Adamo ed Eva (pilastro di destra)
2 - Masaccio, La cacciata di Adamo ed Eva dal Paradiso terrestre (pilastro di sinistra)
3 - Masaccio, Il tributo
4 - Masolino, La predica di San Pietro
5 - Masaccio, Il battesimo dei neofiti
6 - Masolino, La guarigione dello zoppo e la resurrezione di Tabita
Registro inferiore
7 - Masaccio, La distribuzione dei beni e la morte di Anania
8 - Masaccio, San Pietro risana con l’ombra
9 - Filippino Lippi, San Pietro visitato in carcere da San Paolo
10 - Masaccio e Filippino Lippi, La resurrezione del figlio di Teofilo e San Pietro in cattedra
11 - Filippino Lippi, San Pietro liberato dal carcere
12 - Filippino Lippi, La disputa dei Santi Pietro e Paolo con Simon Mago e la crocifissione di San Pietro
|
|
|
|
Album de Brancacci Kapel, Santa Maria del Carmine, Firenze
|
|
|
|
|
|
Bibliografie
La Chapelle Brancacci et l'œuvre de Masaccio, Alberto Amaducci, Beccocci editore (1978).
Umberto Baldini, Ornella Casazza, La Cappella Brancacci, Olivetti Electa, Milano, 1990
Alessandro Salucci, Masaccio e la cappella Brancacci. Note storiche e teologiche, 2014, Polistampa, EAN: 9788859613923
Gloria Fossi, Masaccio. Ediz. illustrata, 6 aprile 2016, Giunti Editore, Collana: Dossier d’art, EAN: 9788809993655
Mario Carniani, La Cappella Brancacci a Santa Maria del Carmine, in AA.VV., Cappelle del Rinascimento a Firenze, Firenze, Editrice Giusti, 1998 .
Ugo Procacci : Masaccio. La cappella Brancacci. Sadea Editore, Firenze, 1965.
John Spike, Masaccio, Rizzoli libri illustrati, Milano 2002 (ISBN 88-7423-007-9).
Guida d'Italia, Firenze e provincia ("Guida Rossa"), Edizioni Touring Club Italiano, Milano 2007 (per la storia della cappella dopo il XV secolo).
Ornella Casazza, Masaccio e la cappella Brancacci, Scala/Riverside, 1990, 79 p. (ISBN 978-0-09-470430-5) .
Daniel Arasse, L'Homme en perspective : Les primitifs d'Italie, Paris, Hazan, 2008, 336 p. (ISBN 978-2-7541-0272-8) .
Damien Wigny, Au coeur de Florence : Itinéraires, monuments, lectures, 1990
Pierluigi De Vecchi ed Elda Cerchiari, I tempi dell'arte, volume 2, Bompiani, Milano 1999. ISBN 88-451-7212-0
Furio Rinaldi, Destined for greatness: Michelangelo’s first known study of a nude
| www.christies.com
|
 |
|
|
|
|
Art in Tuscany | Filippo (Filippino) Lippi | Brancacci Chapel in Santa Maria del Carmine, Florence | Masaccio | Brancacci Chapel in Santa Maria del Carmine |
Masolino da Panicale | Brancacci Chapel in Santa Maria del Carmine
Giorgio Vasari | Lives of the Most Eminent Painters Sculptors and Architects | Masaccio | Masolino pittore (it)
Visita il cantiere La Cappella Brancacci
| www.cultura.comune.fi.it
La storia in breve
Gli affreschi
La linea del tempo
|
|
Kaart Santa Maria del Carmine, Firenze | Grotere kaart weergeven
|
[1] Deze afbeelding is in het publieke domein. Quest'opera è nel pubblico dominio. Ontleend aan (foto na de restauratie) www.christusrex.org/www2/art/tributo.htm.
[2] Deze afbeelding is in het publieke domein. Quest'opera è nel pubblico dominio. Ontleend aan John T. Spike, Masaccio, Rizzoli libri illustrati, Milano 2002.
[3] Longhi, Berti, Meiss, Parronchi en Bologna gaan uit van deze hypothese. Naast stilistische argumenten werd de gelijkenis tussen het gezicht van Adam en dat van Christus ook ondersteund door theologische argumenten. Masolino had immers waarschijnlijk hulp gekregen van Masaccio bij de perspectivische opbouw van de scène van de Genezing van de Kreupele en de Wederopstanding van Tabita of bij het schilderen van het landschap van de aangrenzende Preek van Petrus. [Pierluigi De Vecchi, I colori del tempo, Cinisello Balsamo, Arti grafiche Amilcare Pizzi SPA, 1909, p. 99.]
|
|
|
|
![Toacana ] Galleria di immagini](/titels/albump.gif){kind=small}
,_Masaccio.jpg)
