Masaccio, Cacciata dei progenitori dall'Eden, La Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze

De Basilica di Santa Maria del Carmine ligt in de wijk Oltrarno in Firenze en heeft een lange en donkere geschiedenis. De kerk is vooral bekend om de fresco’s in de Cappella Brancacci, een van de zijkapellen van de kerk. De fresco’s in de kapel tonen 15 scènes uit het leven van de apostel Petrus en is een van de mooiste voorbeelden van Florentijnse renaissance schilderkunst.
De frescocyclus is het resultaat van een unieke samenwerking tussen twee van de grootste kunstenaars uit die tijd, Masaccio en Masolino da Panicale; en later ook Filippino Lippi .
De decoratie van de kapel werd begonnen door Masolino en Masaccio tussen 1424 en 1427 en bijna zestig jaar later voltooid door Filippino Lippi.
De frescocyclus is gewijd aan de erfzonde en het leven van Petrus. De opdrachtgever van de frescocyclus, aan wie we ook de keuze van het thema te danken hebben, was Felice Brancacci.

In de Verzoeking van Adam en Eva maakt Masolino gebruik van de meest populaire en traditionele iconografie uit die periode en de twee figuren zijn zowel in hun gebaren als in hun uitdrukkingen hoofs en elegant. Het is een stemming die altijd in contrast heeft gestaan met de sfeer in Masaccio's fresco op de tegenoverliggende muur van de kapel, de Cacciata dei progenitori dall'Eden, datgetuigt van een grote geestelijke harmonie en technisch vermogen, en geïnterpreteerd kan worden als een krachtig manifest van een nieuwe culturele en artistieke visie.

Masaccio en Masolino werkten zij aan zij op de stellage, en bereikten ondanks hun aanzienlijke verschillen, een grote harmonie in de beeldvorming van de opeenvolgende fresco's. Masaccio blijkt hier een groot talent en een grote vernieuwer. Het zeer dramatische karakter van de scènes en de grote natuurlijkheid van zijn voorstellingen, verstoken van elke overbodige versiering, maken Masaccio tot de eerste, grote kunstenaar van de Italiaanse Renaissance.

In de Verdrijving uit het Paradijs of de Cacciata dei progenitori dall'Eden, dat een echte breuk vormt met de laatgotische stijl van het verleden, is Masaccio's kalmte uit de andere fresco's verdwenen en worden de personages afgebeeld in sombere wanhoop en vertwijfeling. Het fresco is beroemd, alleen al vanwege de gekwelde blik op Eva’s gezicht.

De zeer sterke plasticiteit van de lichamen, vooral die van Adam, geeft een ongekende diepte aan de figuren die stevig op de grond staan, waarop de schaduwen van de felle verlichting uit de rechterbovenhoek worden geprojecteerd. In feite lijken ze uit de muur te komen, badend in het scherpe licht dat van rechts komt, zoals ook in werkelijkheid het licht uit het raam van de kapel binnenvalt°.

Masaccio past de nieuwe renaissance theorieën toe op de schilderkunst, zoals een zeer mooi en elegant gebruik van perspectief in het detail van de boog links, die de poort naar Eden voorstelt.Terwijl Adam en Eva de poort van het Paradijs uitlopen, van waaruit enkele goddelijke stralen komen, bedekt Adam zijn gezicht met zijn handen in een gebaar van ontmoediging en schuldgevoel. Eva verbergt haar naaktheid van schaamte en schreeuwt het uit met een pijnlijke uitdrukking op haar gezicht.
Daarboven wijst de engel der gerechtigheid, met het zwaard, hen hardhandig de weg.