Masaccio, verbogen blikken in Il Pagamento del Tributo, fresco in de Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze

De Basilica di Santa Maria del Carmine ligt in de wijk Oltrarno in Firenze is vooral bekend om de fresco’s in de Cappella Brancacci, een van de zijkapellen van de kerk. De Brancacci-kapel heeft een eigen ingang, in het klooster dat rechts van de kerk ligt. De schitterende fresco's van Masolino di Panicale, Masaccio en Filippino Lippi tonen 15 scènes uit het leven van de apostel Petrus en is een van de mooiste voorbeelden van Florentijnse renaissance schilderkunst.
In het bovenste register van de linkerwand zien we de beroemde scène van Il Pagamento del Tributo, een fresco dat algemeen erkend wordt als een van de hoogste uitingen van Masaccio's kunst.
Het fresco illustreert de episode uit het Mattheüsevangelie (Mattheüs 17:24-27).
In het midden van het fresco staat Jezus, die, aangekomen met zijn apostelen in de stad Kafarnaüm, door een Romeinse soldaat wordt tegengehouden om een tribuut of tolheffing te betalen.
Het verdwijnpunt van het perspectief ligt precies achter het hoofd van Christus, die zo het middelpunt van de hele voorstelling wordt.

Masaccio, Il Pagamento del Tributo, particolare, volto di apostolo, affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze

Masaccio, Il Pagamento del Tributo, particolare di San Pietro, affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze

Masaccio, Il Pagamento del Tributo, Volto di due apostoli, affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze

Masaccio, Il Pagamento del Tributo, particolare alcuni apostoli di Gesù, affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze

Masaccio, Il Pagamento del Tributo (dettagli dei volti degli apostoli), affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze [3]

Christus is zowel het geometrische als spirituele centrum van het tafereel. Masaccio benadrukt het realisme van het verhaal (dat geschiedenis is en dus echt is en geen mythe) door Christus en de andere personages als concrete personen van vlees en bloed af te beelden, ze zijn anatomisch goed bestudeerd, en zelfs zo echt dat ze een aanzienlijke hoeveelheid schaduwen op de grond werpen.

Als geheel is de scène diep menselijk door de herhaalde gebaren en dramatische blikken die een diepere betekenis van de scene laten vermoeden. De personages zijn zo goed individueel gekarakteriseerd dat men nooit de indruk heeft een menigte of een anonieme groep mensen te zien. Elke blik onderscheidt zich van de andere, in de ogen van de apostelen kunnen we hoop en verwondering lezen, maar ook verwarring en ontzetting, ernst en berusting. De armbeweging van Christus geeft de oplossing voor het probleem aan en de plaats van de volgend scene Petrus aan de oever van het meer. Centraal herhaalt Petrus het gebaar van Jezus, waarmee hij ongelovig om bevestiging lijkt te vragen.

Hoewel het eenvoudige mannen zijn, beeldt Masaccio de apostelen af als mensen vol waardigheid, die met elkaar vertrouwd lijken.

Masaccio, Il Pagamento del Tributo, detail van Christus met de apostelen, La Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze [2]

Masaccio (1401-1428), geboren als Tommaso di Ser Giovanni di Simone, was een Florentijnse kunstenaar die wordt beschouwd als de eerste grote Italiaanse schilder van de Quattrocento. Hij stond bekend om zijn revolutionaire realistische stijl.
Masaccio's korte carrière eindigde abrupt in 1428, toen hij op slechts 27-jarige leeftijd stierf. Zijn werk echter, bleef een grote inspiratiebron voor kunstenaars in de eeuwen die volgden, zoals Sandro Botticelli en Raphael.
De fresco's in de Brancacci-kapel in Santa Maria del Carmine in Firenze behoren tot zijn grootste werken. Zijn fresco Il Pagamento del Tributo toont zijn revolutionaire technieken van perspectief en de werking van licht en schaduw, die een grote invloed hebben gehad op latere kunstenaars.

Volgens Vasari was Masaccio de beste schilder van zijn generatie vanwege zijn vaardigheid in het nabootsen van de natuur, de weergave van perspecties en het herscheppen van levensechte figuren en bewegingen. In Il Pagamento del Tributo bereikt dit meesterschap een hoogtepunt.

Masaccio, Il Pagamento del Tributo, Volto di due apostoli, affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze [3]


Affrescchi Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine Registro mediano 1 - Masolino, La tentazione di Adamo ed Eva (pilastro di destra) 2 - Masaccio, La cacciata di Adamo ed Eva dal Paradiso terrestre (pilastro di sinistra) 3 - Masaccio, Il tributo 4 - Masolino, La predica di San Pietro 5 - Masaccio, Il battesimo dei neofiti 6 - Masolino, La guarigione dello zoppo e la resurrezione di Tabita Registro inferiore 7 - Masaccio, La distribuzione dei beni e la morte di Anania 8 - Masaccio, San Pietro risana con l’ombra 9 - Filippino Lippi, San Pietro visitato in carcere da San Paolo 10 - Masaccio e Filippino Lippi, La resurrezione del figlio di Teofilo e San Pietro in cattedra 11 - Filippino Lippi, San Pietro liberato dal carcere 12 - Filippino Lippi, La disputa dei Santi Pietro e Paolo con Simon Mago e la crocifissione di San Pietro

Album de Brancacci Kapel, Santa Maria del Carmine, Firenze

Masaccio, Il Pagamento del Tributo (detail, Cristo tra gli apostoli), fresco in de Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze	Masaccio, Il Pagamento del Tributo (dettaglio Gesù), Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze	Masaccio, Il Pagamento del Tributo, dettaglio della testa di san Pietro

Masaccio, Il Pagamento del Tributo(particolare Pietro)	Masaccio, Il Pagamento del Tributo, een van de apostelen en mogelijk een zelfportret van Masaccio	Masaccio, Il Pagamento del Tributo, uno degli apostoli


Bibliografie La Chapelle Brancacci et l'œuvre de Masaccio, Alberto Amaducci, Beccocci editore (1978). Umberto Baldini, Ornella Casazza, La Cappella Brancacci, Olivetti Electa, Milano, 1990 Les Peintres et l'Autoportrait, texte de Pascal Bonafoux, Skira (1984). La Cappella Brancacci, conservazione e restauro nei documenti della grafica antica de O. Casazza et F. C. Panini (1989). The Brancacci Chapel, U. Baldini, O.Casazza, Harry N. Abrams (1992). Mario Carniani, La Cappella Brancacci a Santa Maria del Carmine, in AA.VV., Cappelle del Rinascimento a Firenze, Firenze, Editrice Giusti, 1998 . Ugo Procacci : Masaccio. La cappella Brancacci. Sadea Editore, Firenze, 1965. John Spike, Masaccio, Rizzoli libri illustrati, Milano 2002 (ISBN 88-7423-007-9). Guida d'Italia, Firenze e provincia ("Guida Rossa"), Edizioni Touring Club Italiano, Milano 2007 (per la storia della cappella dopo il XV secolo). Ornella Casazza, Masaccio e la cappella Brancacci, Scala/Riverside, 1990, 79 p. (ISBN 978-0-09-470430-5) . Daniel Arasse, L'Homme en perspective : Les primitifs d'Italie, Paris, Hazan, 2008, 336 p. (ISBN 978-2-7541-0272-8) . Damien Wigny, Au coeur de Florence : Itinéraires, monuments, lectures, 1990 Pierluigi De Vecchi ed Elda Cerchiari, I tempi dell'arte, volume 2, Bompiani, Milano 1999. ISBN 88-451-7212-0 Furio Rinaldi, Destined for greatness: Michelangelo’s first known study of a nude \| www.christies.com

Art in Tuscany \| Filippo (Filippino) Lippi \| Brancacci Chapel in Santa Maria del Carmine, Florence \| Masaccio \| Brancacci Chapel in Santa Maria del Carmine \| Masolino da Panicale \| Brancacci Chapel in Santa Maria del Carmine Giorgio Vasari \| Lives of the Most Eminent Painters Sculptors and Architects \| Masaccio \| Masolino pittore (it) Visita il cantiere La Cappella Brancacci \| www.cultura.comune.fi.it La storia in breve Gli affreschi La linea del tempo

Kaart Santa Maria del Carmine, Firenze \| Grotere kaart weergeven
[1] Deze foto behoort tot het Publiek Domein. Ontleend aan Traveling in Tuscany. Fonte: www.christusrex.org [2] Photo by jean louis mazieres, published under a Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.0 Generic (CC BY-NC-SA 2.0) license. Jarenlang werd Masolino da Panicale beschouwd als een leermeester van Masaccio, terwijl critici tegenwoordig eerder geneigd zijn te geloven dat de samenwerking tussen Masolino en Masaccio geen relatie was van leerling en meester maar eerder gebaseerd was op een eenvoudige professionele samenwerking. Zijn naam Masolino da Panicale werd voor het eerst aan hem werd toegeschreven door Vasari in zijn Vite en de naam da Panicale bedacht, hoewel deze naam in geen enkel hedendaags document voorkomt. [3] Deze foto behoort tot het Publiek Domein. Ontleend aan Traveling in Tuscany, Umberto Baldini, Ornella Casazza, La Cappella Brancacci, Mondadori Electa, 1990, Milano, 1990