Masaccio, Il battesimo dei neofiti, affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze

Masaccio, Il battesimo dei neofiti, affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze

Masaccio wordt beschouwd als de eerste belangrijke Italiaanse meester van de 15e eeuw. Hij was van groot belang vanwege de manier waarop hij de personages in zijn schilderingen afbeeldde, en vanwege het gebruik van het licht in zijn werken. Het meeste belang wordt echter gehecht aan het gebruik van het perspectief, waarmee hij een radicale ommezwaai in de Florentijnse schilderkunst teweegbracht°.
Masaccio heeft (gezien zijn korte leven) niet veel werken nagelaten, maar tot zijn beroemdste creaties behoren ongetwijfeld de fresco's van de Cappella Brancacci in de Santa Maria del Carmine, die als een mijlpaal in de ontwikkeling van de schilderkunst kunnen beschouwd worden.
In 1424 had Masaccio, die in 1417 naar Firenze verhuisd was en zich in 1422 had laten inschrijven in het schilders gilde van St.Lucas, kennis gemaakt met Masolino da Panicale (bijnaam voor "kleine Tomas") die opdracht gekregen had om de Kapel van de familie Brancacci te decoreren met een reeks fresco's over het Leven van de apostel Petrus. Masolino (die eigenlijk Tommaso di Cristoforo di Fino heette) had Masaccio aangezocht om hem daarbij te assisteren.

De Basilica di Santa Maria del Carmine ligt in de wijk Oltrarno in Firenze en heeft een lange en donkere geschiedenis. De kerk is vooral bekend om de fresco’s in de Cappella Brancacci, een van de zijkapellen van de kerk. De fresco’s in de kapel tonen 15 scènes uit het leven van de apostel Petrus en is een van de mooiste voorbeelden van Florentijnse renaissance schilderkunst. Op de achterwand schilderde Masaccio rond 1425-1426 Il battesimo dei neofiti.

Baptism of the Neophytes Masaccio Cappella Brancacci.jpg

Masaccio, Il battesimo dei neofiti, affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze (adestra particolare della Guarigione dello zoppo e la resurrezione di Tabita (Masolino) [3]

De doop van de neofieten toont een scène uit de Verhalen van Sint Petrus waarin de apostel enkele nieuwe christenen of neofyten doopt (Handelingen der Apostelen, II, 41)°.
Het tafereel bevindt zich in het middenregister, op de muur rechts achter het altaar. De evangelietekst vertelt ons dat Petrus na Pinksteren begon te prediken en mensen aanspoorde tot de doop in de naam van Jezus Christus (de scène van Petrus' prediking); in deze scène begint hij te dopen met een kom. De episode, die zich afspeelt in een vallei tussen steile heuvels, toont verschillende jonge mannen die zich voorbereiden op het doopsel: één knielt in de rivier en ontvangt het doopsel met gevouwen handen (zijn lichaam is prachtig gemodelleerd), één is al uitgekleed en wacht, zichzelf bedekkend met zijn armen terwijl hij rilt van de kou (een figuur van groot realisme, de enige die door Vasari in de kapel wordt geprezen), een derde trekt zijn kleren uit. Een vierde, blootsvoets en met een duidelijk nat hoofd, kleedt zich aan door zijn blauwe tuniek dicht te knopen.

Masaccio, Il battesimo dei neofiti (particolare della ciotola, rotata nel verso più congeniale alla percezione dello spettatore), affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze [3]

Masaccio's Doop van de Bekeerlingen, wordt geënsceneerd in een vallei tussen steile heuvels. Aan deze kant van het altaar komt het licht van links, omdat het raam zich aan die kant bevindt.

Er is een menigte aanwezig, waaronder misschien portretten van tijdgenoten zijn aan te wijzen. De personages staan op natuurlijke wijze in een perspectief dat een menigte lijkt te suggereren en lijkt vooruit te lopen op een luchtperspectief. De perfecte verhoudingen van licht en schaduw, geven de lichamen volume en een bijzonder realistisch uiterlijk.
Petrus maakt een energiek en welsprekend gebaar (let op de draaiing van de kom die naar de kijker toe is gedraaid). De halo is mooi in perspectief geschilderd.

Masaccio, Il battesimo dei neofiti (particolare di san Pietro con l’aureola in prospettiva), affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze [1]

Details zijn bijzonder waarheidsgetrouw weergegeven. De twee geportretteerden achter Petrus zijn twee Florentijnse getuigen, zij dragen het typische hoofddeksel dat mazzocchio wordt genoemd. Hun sterk geïndividualiseerde gezichten suggereren twee portretten van notabelen uit die tijd. Volgens Roberto Longhi zijn ze echter het werk van Filippino Lippi (zoals hij ook het hoofd van Petrus aan Lippi toeschrijft). Hij zou de twee figuren die verbonden waren met de familie Brancacci hebben bedekt nadat de Brancacci in ongenade waren gevallen en Firenze hadden moeten verlaten. Pas bij de restauratie van 1983-1990 werd deze overschildering verwijderd en konden de schitterende originele kleuren herontdekt worden.

Masaccio, Il battesimo dei neofiti (particolare due testimoni fiorentini, indossanti il tipico copricapo chiamato mazzocchio), affresco nella Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze [1]


Album de Brancacci Kapel, Santa Maria del Carmine, Firenze

Masaccio, Il battesimo dei neofiti (particolare dei giovani che si apprestano a ricevere il battesimo	Filippino Lippi, affreschi sulla parete destra della Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze	Filippino Lippi, affreschi sulla parete destra della Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze


Affreschi sulla parete sinistra della Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze [1]

Affrescchi Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine Registro mediano 1 - Masolino, La tentazione di Adamo ed Eva (pilastro di destra) 2 - Masaccio, La cacciata di Adamo ed Eva dal Paradiso terrestre (pilastro di sinistra) 3 - Masaccio, Il tributo 4 - Masolino, La predica di San Pietro 5 - Masaccio, Il battesimo dei neofiti 6 - Masolino, La guarigione dello zoppo e la resurrezione di Tabita Registro inferiore 7 - Masaccio, La distribuzione dei beni e la morte di Anania 8 - Masaccio, San Pietro risana con l’ombra 9 - Filippino Lippi, San Pietro visitato in carcere da San Paolo 10 - Masaccio e Filippino Lippi, La resurrezione del figlio di Teofilo e San Pietro in cattedra 11 - Filippino Lippi, San Pietro liberato dal carcere 12 - Filippino Lippi, La disputa dei Santi Pietro e Paolo con Simon Mago e la crocifissione di San Pietro
Bibliografie Storia generale dell'arte, BLUM A., Parigi, Quillet (1923) La Cappella Brancacci e l'opera di Masaccio, Alberto Amaducci, Beccocci editore (1978). Daniel Arasse, The Man in Perspective - The Primitives of Italy, Parigi, Hazan,2008, 336 p. ( ISBN 978-2-7541-0272-8 ). La Cappella Brancacci, conservazione e restauro nei documenti della grafica antica di O. Casazza e FC Panini (1989). Masaccio e Cappella Brancacci, O. Casazza, Firenze, Scala (1990) The Brancacci Chapel, U. Baldini, O. Casazza, Harry N. Abrams (1992). Die Brancacci-Kapelle, Fresken von Masaccio, Masolino, Filippino Lippi in Florenz, U. Baldini, O. Casazza, Metamorphosis Verlag (1994). Pierluigi de Vecchi, Elda Cerchiari, I Tempi dell'arte, Bomiapi,1999( ISBN 88-451-7212-0). Ornella Casazza, Masaccio e la cappella Brancacci, Scala/Riverside, 1990, 79 p. (ISBN 978-0-09-470430-5). Ugo Procacci : Masaccio. La cappella Brancacci. Sadea Editore, Firenze, 1965. John Spike, Masaccio, Rizzoli libri illustrati, Milano 2002 (ISBN 88-7423-007-9). Umberto Baldini, Ornella Casazza, La Cappella Brancacci, Olivetti Electa, Milano, 1990

Art in Tuscany \| Filippo (Filippino) Lippi \| Brancacci Chapel in Santa Maria del Carmine, Florence \| Masaccio \| Brancacci Chapel in Santa Maria del Carmine \| Masolino da Panicale \| Brancacci Chapel in Santa Maria del Carmine Art in Tuscany \| Masaccio \| Brancacci Chapel in Santa Maria del Carmine \| Masolino da Panicale \| Brancacci Chapel in Santa Maria del Carmine Giorgio Vasari \| Lives of the Most Eminent Painters Sculptors and Architects \| Masaccio \| Masolino pittore (it) Visita il cantiere La Cappella Brancacci \| www.cultura.comune.fi.it La storia in breve Gli affreschi La linea del tempo

Kaart Santa Maria del Carmine, Firenze \| Grotere kaart weergeven
[1] Photo by jean louis mazieres, published under a Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.0 Generic (CC BY-NC-SA 2.0) license. [2] Bron: Masaccio's aanwezigheid in de Cappella Brancacci \| www.firefiandre.be [url beziocht op 28 januari 2023] [3] Deze afbeelding is in het publieke domein. Quest'opera è nel pubblico dominio. Ontleend aan Traveling in Tuscany, origineel in Umberto Baldini, Ornella Casazza, La Cappella Brancacci, Olivetti Electa, Milano, 1990