De Roof van Polissena is een sculptuur van Pio Fedi. Gebeeldhouwd tussen 1855 en 1865 na een lange voorbereidende fase met voorstudies en tekeningen (waarvan er vele nog steeds in Firenze en Rome bewaard zijn gebleven), wordt het beschouwd als het meesterwerk van de kunstenaar en een van de belangrijkste werken van de Italiaanse negentiende-eeuwse beeldhouwkunst. De beeldengroep is het enige moderne werk naast meesterwerken uit de oudheid en de Renaissance.

Na de eenwording van Italië werd op 17 maart 1861 het koninkrijk Italië uitgeroepen met Victor Emanuel II als koning. Zes jaren lang, tussen 1865 en 1871 was Firenze de hoofdstad van het nieuwe koninkrijk Italië.  Er waren spectaculaire nationale vieringen die o.a. gewijd waren aan Dante Alighieri. In mei, in combinatie met de inhuldiging op Piazza Santa Croce van het standbeeld van de grote florentijnse dichter, onthulde de beeldhouwer Pio Fedi in zijn atelier in Via de 'Serragli aan het publiek de kolossale marmeren beeldengroep van de Ontvoering van Polissena, dat vandaag naast Cellini en Giambologna in de prachtige Loggia dei Lanzi op Piazza della Signoria staat .

Het onderwerp van de sculptuur is Polissena, de jongste dochter van Priamus. Zij wordt ontvoerd door Neoptolemus om geofferd te worden in afwachting van het vertrek van de Griekse schepen voor de terugkeer uit de Trojaanse oorlog. Het geweld van de ontvoering wordt onderstreept door de moord op Polissena's broer Polidoro, die zijn leven gaf om zijn zus te verdedigen, en door de opgeheven arm van Pyrrhus, die op het punt staat met het getrokken zwaard ook Polissena's moeder, Ecuba, te doden.

Het beeld wordt gekenmerkt door de complexiteit van het onderwerp, behandeld met een bijna theatrale actie, waarbij het gebaar van Pyrrhus arm die het zwaard opheft de scene domineert.
Aan de zijkant van de basis van het beeld is een bas-reliëf met Griekse tekst.

ΥΜΕΙΣ ΔΕ Μ' ΑΛΛΑ ΘΥΓΑΤΡΙ ΣΥΜΦΟΝΕΥΣΑΤΕ
ΚΑΙ ΔΙΣ ΤΟΣΟΝ ΠΟΜ ΑΙΜΑΤΟΣ ΓΕΝΗΣΕΤΑΙ
ΓΑΙΑ ΝΕΚΡΩ ΤΕ ΤΩ ΤΑΔΕ ΕΖΑΙΤΟΥΜΕΝΩ

[Uit de dialoog tussen Ulysses en Hecuba van Euripides, vertaald als "Dood mij samen met mijn dochter, zodat er weer een slachting op aarde zal plaatsvinden.""

Op een andere kant van de basis staat de tekst ΟΛΩΛΑΣ Ω ΠΑΙ ΜΗΤΡΟΣ ΑΡΠΑΣΘΕΙΣ ΑΠΟ [Iedereen zal een moeder krijgen].

Na de monumentale beeldengroep Ratto di Polissena in de Loggia dei Lanzi realiseerde Fedi La Libertà della Poesia of De vrijheid van poëzie, een marmeren sculptuur die een onderdeel is van het indrukwekkend grafmonument voor Giovanni Battista Niccolini in Santa Croce, dat Fedi realiseerde tussen 1870 en 1883. De Libertà della Poesia wordt door veel florentijnen gezien als het Vrijheidsbeeld van Firenze, vanwege de sterke gelijkenissen met het beeld van Auguste Bartholdi in New York. Wellicht had de Franse beeldhouwer tijdens zijn verblijf in Italië in 1875-1876 een voorstudie van het werk gezien.

Polissena

Polyxena (Grieks: Πολυξ?νη) is in de Griekse mythologie de jongste dochter van koning Priamus van Troje en Hecuba, en dus een zuster van Hector, Paris, Deïphobus, Helenus, Troïlos en van Creüsa en Cassandra. Ze wordt niet genoemd door Homerus, maar volgens de latere beschrijvingen van de Trojaanse Oorlog door auteurs als Dares Phrygius, Dictys Cretensis en Hyginus was ze net zo mooi als Helena en had ze lang blond haar, en werd de Griek Achilles verliefd op haar. Haar ouders gaven Achilles toestemming haar te trouwen, waarna Hecuba Achilles in de val lokte en liet doden door Paris.

Veelbeschreven is de wrede wijze waarop Polyxena omkwam bij de inname van Troje door de Grieken. Volgens de Cypria (een van de Cyclische Epen) werd ze gewond door Odysseus en Diomedes bij de inname van Troje en werd ze begraven door Achilles' zoon Neoptolemus (schol. Eur. Hec. 41). Alle latere versies van de mythe, te beginnen met Ibycus (fr. 36) en Euripides’ toneelstuk Hecuba, vertellen echter dat ze door Neoptolemus werd gedood. Volgens Euripides en Seneca (in zijn Trojaanse vrouwen) verscheen de geest van Achilles geruime tijd na zijn dood boven zijn graf en eiste hij het offer van het meisje. Als de vloot bij Thracië voor de kust van Abydos ligt te wachten op een gunstige wind klinkt opeens de stem van de dode Achilles uit de bodem. Die eist dat de dochter van Hecabe, Polyxena, wordt geofferd als laatste eerbetoon aan zijn graf voordat de Grieken naar huis terugkeren. Jammerend grijpt Hecabe  haar dochter vast om te voorkomen dat de eis van Achilles wordt uitgevoerd en zij alleen haar dochter Cassandra nog maar overhoudt. Maar de Grieken zijn onverbiddelijk en sleuren het meisje naar het graf van Achilles waar zij aan de dode wordt geofferd [5].

Volgens Ovidius (Metamorphosen XIII, 439 e.v.) verscheen de geest aan Agamemnon en zijn metgezellen met dat verzoek. Euripides, die een groot deel van zijn tragedie Hecuba aan de dood van Polyxena wijdde, beschrijft dat het meisje door een harde en gedecideerde Odysseus wordt opgehaald, die zich moet verweren tegen de bittere verwijten van haar moeder Hecuba. Ovidius benadrukt in zijn beschrijving de moed waarmee Polyxena de dood ingaat en die zelfs Neoptolemus tot tranen toe roert. In de beschrijving van het verhaal door Quintus Smyrnaeus in zijn Posthomerica (XIV, 193-351) is het offer van Polyxena nodig om de Grieken goede wind te verschaffen om terug te kunnen varen (zoals het offer van Iphigenia op de heenweg nodig was).°