Filippino Lippi, Disputa di Simon Mago (particolare di Simon Mago, san Paolo e san Pietro), Cappella Brancacci, Santa Maria del Carmine, Firenze

De Basilica di Santa Maria del Carmine ligt in de wijk Oltrarno in Firenze. De kerk is vooral bekend om de fresco’s op de muren van de Cappella Brancacci , de familiekapel van de Brancacci. De kapel kwam in het bezit van de familie Brancacci aan het einde van de 14e eeuw. De rijke koopman Felice Brancacci gaf in 1423 de opdracht de kapel te decoreren met fresco's over het leven Sint Pieter. Masolino en Masaccio werkten samen aan de opdracht, maar door het vertrek van de eerste naar Hongarije en de tweede naar Rome bleven de fresco's in 1427 onvoltooid achter, ook door de verbanning van de beschermheer Felice Brancacci in 1436 vanwege zijn verzet tegen Cosimo dei Medici. De karmelieten verwijderden de delen van de fresco’s waarop leden van de familie Brancacci afgebeeld waren, als een damnatio memoriae. Pas bij de terugkeer van de familie in Firenze bijna zestig jaar later, kon de decoratie van de kapel voltooid worden door Filippino Lippi.

Het grote paneel in het onderste register van de rechterwand is een van de vier fresco's van Filippino Lippi. Buiten de muren van de stad Rome schilderde Filippino Disputa di Simon Mago e crocifissione di san Pietro, met rechts het geschil tussen Simon Magus en Petrus, en links de kruisiging van de heilige die op het punt staat ondersteboven opgehangen te worden.

Deze scene van het Dispuut van Simon Magus verbeeldt de uitdaging die Petrus aan de magiër stelde, om zijn gedachten te raden in aanwezigheid van de keizer. Met een ernstig en welsprekend gebaar veroordeelt Nero het voorstel, waarbij het heidense afgodsbeeld voor zijn voeten wordt neergeslagen.

Talrijke portretten zijn in dit tafereel te herkennen: de jongeman met de pet uiterst rechts is Filippino's zelfportret; de oude man met de rode pet in de groep naast Petrus en Simon de Magiër is Antonio Pollaiolo. Verschillende mensen omringen het kruis waarop Petrus zal worden gekruisigd; de jongen onder de boog die naar de toeschouwer kijkt is het portret van Sandro Botticelli, een vriend en leraar van Filippino.°

Sommigen hebben in de figuur van Simon de Magiër een portret van Dante Alighieri willen zien, gevierd als de schepper van de vulgari eloquentia, de illustere volkstaal waar Lorenzo de' Medici en Agnolo Poliziano zich door lieten beïnvloeden.°

In 1480, met de terugkeer van de familie Brancacci naar Firenze, werden de werkzaamheden hervat door Filippino Lippi, die de ontbrekende scènes restaureerde en aanvulde in de stijl van de schilders die hem waren voorgegaan.

Bekijk de Brancacci kapel in 3D