| |
|
 |
 |
 |
|
L'alluvione di Firenze del 4 novembre 1966, Piazza dei Cavalleggeri, tra Lungarno delle Grazie e Lungarno della Zecca Vecchia [1]
|
|
![Toacana ] Galleria di immagini](/titels/albump.gif) |
|
| |
 |
|
|
| |
|
Alluvione di Firenze, 4 Novembre 1966, la Piazza dei Cavalleggerii e la Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze
|
|
|
|
| |
|
De overstroming van november 1966 in Firenze was een van de ernstigste overstromingen en een van de zwaarste rampen uit de nationale geschiedenis. Tijdens de nacht van vrijdag 4 november 1966, na een uitzonderlijke golf van slecht weer, overstroomde de Arno grote delen van Firenze, zowel het historische centrum als verschillende voorsteden.
Twee dagen later, op 6 november, trok het water zich weer terug en liet de stad achter in een nooit geziene catastrofale situatie. In sommige gebieden stond het water bijna vijf meter hoog. Het Santa Croce Museum, waarin het water een hoogte van vijf meter en twee centimeter bereikte, werd beschreven als 'het epicentrum van de ramp'. De Nationale Bibliotheek, gebouwd tussen Santa Croce en de rivier de Arno, werd bijzonder hard getroffen door de overstroming.
Biblioteca Nazionale Centrale
De Nationale Centrale Bibliotheek van Firenze is met haar collectie boeken, pamfletten, manuscripten, incunabelen, zestiende-eeuwse en autografen en digitale boeken een van de belangrijkste bibliotheken van Italië en Europa. Bijna een miljoen bibliografische eenheden, opgeslagen in de kelder, begane grond en tussenverdieping van het gebouw, kwamen onder water te staan.
Met de overstroming van 1966 in Firenze werd de bibliotheek, samen met het kruisbeeld van Cimabue in het nabijgelegen klooster Santa Croce, een symbool van de schade die een natuurramp kan toebrengen aan het culturele erfgoed van de mens. Het is onvermijdelijk dat de schade aan het artistieke erfgoed het meest beklijft: duizenden boekwerken, waaronder kostbare manuscripten en zeldzame gedrukte werken werden bedekt met modder in de magazijnen van de Biblioteca Nazionale Centrale, en een van de belangrijkste schilderijen aller tijden, de Crucifix van Cimabue ging ondanks een ingrijpende restauratie, voor het grootste deel verloren.
De Nationale Bibliotheek van Firenze staat aan de Piazza dei Cavalleggeri en de Arno, in de wijk Santa Croce. Het is een prachtige ligging, aan de overkant ligt San Nicolo met het kleine populaire strand en de beroemde Torre San NIcolo aan de voet van de Monte dei Croci, waar Giuseppe Poggi een 6 km lange slingerende boulevard ontwierp, de Viale dei Colli, die van Ponte San Niccolò tot aan de Porta Romana liep, en waarvan het orgelpunt de Piazzale Michelangelo is, een aan Michelangelo gewijd plein met een magistraal uitzicht over de stad.
De Piazza dei Cavalleggeri en het hele gebied errond was vroeger eigendom van het klooster van Santa Croce, maar werd in 1572 afgestaan aan groothertog Ferdinand I de' Medici, die ruimte zocht voor een kazerne voor zijn lichte cavalerie. De bibliotheek werd later, tussen 1911 en 1935 gebouwd op de ruïnes van deze kazerne die aan het plein haar naam gaf.
Vroeg in de ochtend van 4 novelber zou het water van de Arno met veel geweld over de kademuur van de piazza stromen, om
6.50 uur zou de borstwering van het Piazza Cavalleggeri het begeven en overspoelde modder en slib de onderste verdiepingen van de Nationale Bibliotheek.
|
|
Il fiume Arno all'altezza della Piazza dei Cavalleggeri e la Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze [ 2]
|
De Florentijnen, en alle Toscanen, waren niet voorbereid op wat er tijdens de overstroming van 1966 gebeurde. Het stijgende waterniveau van de Arno en van kleinere rivieren in de omgeving wordt wel nauwlettend in de gaten gehouden. Maar het is november, hevige regenval is dan niet ongebruikelijk en niemand zich maakt zich echt zorgen over een paar buien of onweders, het regent wel vaker deze herfstmaanden.
Hoewel de situatie al alarmerend was, werd de bevolking van Firenze niet gewaarschuwd voor een mogelijke overstroming van de Arno en werd er niets gedaan om de meest kwetsbare gebieden van de stad of de belangrijkste monumenten, zoals de wijk Santa Croce, te beschermen. Deze wijk, die precies op rivierniveau ligt, is door de eeuwen heen keer op keer getroffen door overstromingen van de Arno. Gezien de nabijheid van de Biblioteca Nazionale Centrale en het klooster van Santa Croce, lijkt het vandaag de dag onmogelijk dat er niets is gedaan om de vernietiging van kostbare kunstwerken, manuscripten, zeldzame boeken, unieke bibliotheekcollecties en documenten die er bewaard worden te voorkomen.
In de nacht van 3 op 4 november overstroomde de rivier in het Casentino en de Valdarno Superiore, en zette haar onstuitbare verwoestende weg stroomafwaarts voort. Toen de overstroming de Toscaanse hoofdstad bereikte, deed ze dat met een onstuitbare kracht, een metershoge golf overstrroomde de lungarni en raasde door de straten van de stad.
Om 4 uur stroomt het water van de Arno de Lungarno Benvenuto Cellini binnen, stroomt verder langs de Via dei Renai en zet een groot deel van het historische Oltrarno onder water, de wijken San Niccolò, Santo Spirito, San Frediano, l'Isolotto en San Bartolo a Cintoia, en stopt alleen bij Soffiano en de buitenwijken van Scandicci.
|
 |
L'alluvione di Firenze del 4 novembre 1966, Ponte Santa Trinità, Santo Spirito [Foto Balthazar-Korab] [4]
|
Aan de overkant begint
het water de wijk Santa Croce binnen te stromen en de elektriciteitsvoorziening wordt onderbroken.
Om
6.50 uur stort de borstwering van het Piazza Cavalleggeri in: de verwoestende modderstroom overspoelt de Biblioteca Nazionale Centrale en de wijk Santa Croce, en verandert de stad in één enkele brede rivier.
|
![Lungarno della Zecca Vecchia e la Piazza Cavalleggeri, Firenze, 4 novembre 1966 [L'Archivio fotografico della Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze]](https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczNEAn0ziv4egNIBwTBcRmYDt9lPaAgCeKYg_aY-pZ8Joeof9Z4FzlcMafP-qBiSkP9O2vCP9KdwyOjisRpKFxJ28KXmIydZn3TvylfHT0pzdeNgQkbp=w1200-h864-p-k) |
Lungarno della Zecca Vecchia e la Piazza Cavalleggeri, Firenze, 4 novembre 1966 [L'Archivio fotografico della Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze] |
Het slip stroomde overal heen, drong huizen, kerken en historische gebouwen binnen en veegde alles weg. In de wijk Santa Croce, op de hoek van de Via San Remigio en de Via dei Neri, herinnert een gedenkplaat aan het hoogste punt dat door de overstroming werd bereikt: 4 meter en 92 centimeter.
|
![Piazza Cavalleggeri, Firenze 1966 [L'Archivio fotografico della Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze]](https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczO8IKB_uK0CIoJbkcG8jEY6gFvE6-gI2ybhbMEWQsjJtZI_KDbaGZR0r5P0iJaJbySsDFX62G7HIMSs0dhFKYT4ZBZD1D_b_Xbjch50NGK6FdVesuIq=w1200-h864-p-k) |
Piazza Cavalleggeri, Firenze 1966 [L'Archivio fotografico della Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze]
|
Op de hoger gelegen Piazzale Michelangelo kijken de mensen toe hoe de Piazza Cavalleggeri en de Biblioteca Nazionale Centrale onder hen overstromen.
|
![Alluvione di Firenze novembre 1966, 4 novembre 1966, veduta da Piazzale Michelangelo [Archivi Alinari, Firenze]](https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczM9UQM5B1GPv8ItnIM-4dH1aclV0sBlftV5U3ag6msPC11FBgIh4riM7Cncc5ksZjqt5X8dt4zxIswDzg61_t8ypHekPfU8b5_--xOaX-VN5SK7Znd3=w1200-h799-p-k) |
Alluvione di Firenze novembre 1966, 4 novembre 1966, veduta da Piazzale Michelangelo [Archivi Alinari, Firenze]
|
Een lange nacht
|
 |
L'alluvione di Firenze del 4 novembre 1966, Piazza dei Cavalleggeri, Biblioteca Nazionale di Firenze dopo l'alluvione
|
De fotografen die aan de oevers van de Arno stonden, legden de ontwrichtende kracht van de rivier vast vanaf het moment dat deze voor het eerst de lungarni overstroomde en documenteerden de beroemdste pleinen en straten die waren veranderd in kolkende rivieren. Ze toonden een verwoeste stad met straten vol modder, puin, omgevallen auto's, boomstammen en takken die door de kracht van het water waren meegevoerd. Uit de samengedreven en opgegraven rotzooi doemt het schrikbeeld van epidemieën op. Wanneer de Arno zich op 6 november 1966 terugtrekt, laat het Firenze in een wanhopige toestand achter. Ook de foto's die in de daaropvolgende dagen genomen worden tonen een verwoeste en onherkenbare stad, bedolven onder 600.000 ton modder. De magazijnen van de Biblioteca Nazionale, vol met waardevolle manuscripten en documenten die volledig onder de modder zaten, moesten worden leeggehaald. In de Basiliek van Santa Croce kwam onder lagen modder en vuil de Crucifix van Cimabue tevoorschijn, een van de belangrijkste schilderijen uit de 13e eeuw. Het was bijna volledig verwoest door het water en werd samen met de Biblioteca Nazionale, een symbool van de overstroming van Firenze in 1966.
|
|
|
Immagini suggestive e inquietanti in Santa Croce, dopo l'alluvione del 4 novembre 1966
|
|
| |
| |
| |
| |
|
Kaart Piazza dei Cavalleggeri, Firenze | Grotere kaart weergeven
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
Firenze, l'alluvione di 1966 | Santa Croce, het epicentrum van de ramp
|
|
|
Vanaf 1177 tot op heden hebben acht grote overstromingen Firenze getroffen, vergelijkbaar met die van 1966. In 1938 besloot men om de meest waardevolle boeken in de Nationale Bibliotheek, te beschermen tegen bombardementen, door ze ondergronds in de kelder van de bibliotheek onder te brengen. Maar deze operatie stelde het boekenerfgoed bloot aan een ander, tot dan toe onderschat risico. De Nationale Bibliotheek bevond zich namelijk (en bevindt zich nog steeds) in de wijk Santa Croce, aan de Piazza dei Cavalleggeri, gelegen naast de Arno en op het laagste morfologische punt van Firenze.
De Arno trad om 4 uur 's ochtends buiten haar oevers en binnen een paar uur stonden de Nationale Bibliotheek en het Santa Croce complex volledig onder water. Gedurende de nacht werd de stad verder bedekt door water, aarde en modder.
|
![Biblioteca Nazionale di Firenze, un'immagine della biblioteca dopo l'alluvione [Foto di Balthazar-Korab]](https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczOyJxrVzFR7dsok-HV-MbBqKZcUx9xpnSu6ec60kW-5N9atxt7I-k1T4Af9hQHL9p0O8BBtqzBJnLIp5jzV8_NvYQEkG-M9wgDP2gT4Xy-QaajMDz3G=w1600-h1600-p-k) |
Biblioteca Nazionale di Firenze, un'immagine della biblioteca dopo l'alluvione [Foto di Balthazar-Korab] [4]
|
De bibliotheek werd opgericht in 1714 toen de Antonio Magliabechi zijn hele collectie boeken, ongeveer 30.000 banden, naliet aan de stad Firenze. In 1743 was het verplicht om van elk werk dat in Toscane gepubliceerd werd een exemplaar aan de bibliotheek te overhandigen. Oorspronkelijk bekend als de Magliabechiana, werd de bibliotheek in 1747 geopend voor het publiek. De collectie werd in 1861 samengevoegd met die van de Biblioteca Palatina Lorenese en in 1885 werd de bibliotheek omgedoopt tot deBiblioteca Nazionale di Firenze, oftewel de BNCF.
Op 4 november 1966 overspoelde de overstroming de Nationale Centrale Bibliotheek van Firenze, waardoor bijna een miljoen bibliografische eenheden in de kelder, op de begane grond en tussenverdieping van het gebouw onder water kwamen te staan.
|
|
Immagini suggestive e inquietanti in Biblioteca, dopo l'alluvione del 4 novembre 1966 [6]
|
| In slechts een paar uur tijd worden de begane grond en de kelder door het slib overspoeld. Meer dan een miljoen boekdelen raken beschadigd: 300.000 boeken, 400.000 jaargangen kranten en tijdschriften, 60.000 jaargangen tijdschriften, 400.000 stuks pamfletten en uittreksels uit de miscellane.
Naast de kranten- en tijdschriftenbibliotheek werden ook de ongeveer 100.000 volumes van de historische collecties van de bibliotheek zwaar beschadigd, het Magliabechiano fonds en het Miscellanee fonds. Onder de verwoeste boeken bevinden zich de oude teksten van de Magliabechiana en Palatina collecties, inclusief de kostbare grote formaten uit deze collecties die ondergronds zijn opgeslagen. De manuscripten en incunabelen, opgeslagen op de eerste verdieping, werden gered.
In de dagen direct na de ramp werd er dankzij internationale hulp en experts die vanuit de hele wereld de Florentijnse bevolking kwamen helpen, een restauratiecentrum opgezet om de beschadigde bibliotheekcollecties te herstellen. De Nationale Bibliotheek werd het centrum en symbool van spontane hulpacties door jongeren vanuit het hele land. In de eerste weken na de overstroming werden tonnen boeken uit de modder gehaald, naar veilige plaatsen vervoerd, schoongemaakt en gedroogd. Elk boek wordt vergezeld van een kaart die, samen met de schade, de oorspronkelijke structuur beschrijft.[6]
|
|
Immagini suggestive e inquietanti in Biblioteca, dopo l'alluvione del 4 novembre 1966 [6]
|
Het laboratorium - eerst gevestigd in de lokalen van de thermische centrale van het treinstation en later in de bibliotheek - werkt als een grote lopende band: van ordenen tot onthechten, van oplappen tot inbinden.
Het was een unieke gelegenheidom ervaring op te doen op het gebied van drogen en restaureren, waarbij met verschillende technieken kon worden geëxperimenteerd. Er werd baanbrekend werk verricht. Mede dankzij de hulp van internationale experts konden nieuwe criteria voor boekrestauratie vastgesteld en geformuleerd worden, en ontstond een unieke expertiese.
|
 |
De overstroming van de Arno in 1966. Manuscripten van de Nationale Bibliotheek worden gewassen en gedroogd in het ketelhuis van het treinstation van Firenze, 1966. Mannen en vrouwen staan boven troggen met kranen. Sommigen houden borstels vast en anderen werken aan documenten die ze wassen. [3]
|
Carolyn Price Horton (1909-2001) was een Amerikaanse boekbindster en restaurator. Horton en andere vrijwilligers die bekend stonden als de Mud Angels hielpen de musea en bibliotheken van Firenze bij het herstellen van boeken en manuscripten die beschadigd waren door de overstroming. Horton ontwikkelde nieuwe noodconserveringstechnieken die ze later ook toepaste bij de overstroming van het Corning Glass Museum in Corning, New York, in 1972. Ze wordt beschouwd als een pionier op het gebied van moderne boek- en papierconservering.
Dankzij deze interventies is in de loop der jaren een groot deel van de bibliotheekcollectie hersteld en weer beschikbaar gemaakt voor raadpleging.[5]
En er werd een nieuwe collectie aan het rijke erfgoed van de bibliotheek toegevoegd: meer dan 1500 foto's die de dagen van de overstroming en de verschillende fasen van de hersteloperaties van beschadigd materiaal documenteren. Deze verzameling is fundamenteel voor de reconstructie van de geschiedenis van de Nationale Bibliotheek van Firenze.
|
![Primi interventi di pulitura dei volumi presso la Biblioteca nazionale [Raffaello Bencini/Archivi Alinari, Firenze]](https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczNdo9PZs5yfVQ6zJ7WVqBlX4FeXvBClhTUCgEfXIiY708jufNP_AfSTcbabBDcwe-J8dKqYqWurZosD0lVQVZ1N8Fz1vYyWr2lRb-2WaAEXBtLj9DVD=w992-h1323-p-k) |
De eerste interventies op boeken in de Nationale Bibliotheek
[Raffaello Bencini/Archivi Alinari, Firenze]
|
Angeli del fango
Het puin, afval en modder waren vervuild met gelekte stookolie. Er waren weken van opruimwerk nodig. Talloze vrijwilligers reisden vanuit Italië en het buitenland naar Firenze om te helpen.
|
![Alluvione di Firenze novembre 1966, Angeli del fango presso la Biblioteca nazionale [Biblioteca Nazionale centrale | Rcs-periodici]](https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczN3d-PfsMknPySI5ht3LkinnczzFn7Jv4LRE9WEDrCgOPPK2kKdaefROYhgu3F2qjXEOexhoAo-S1uCt-Ukt4xUbI7QcKcYq0jPVuKUnaBvCu5Klma2=w1200-h897-p-k)
|
Alluvione di Firenze novembre 1966, Angeli del fango presso la Biblioteca nazionale [Biblioteca Nazionale centrale | Rcs-periodici]
|
|
|
| |
|
De Florentijnen, de politie en het leger worden bijgestaan door honderden mensen die spontaan uit heel Italië en de wereld arriveren. Een ongekend amalgaam van vrijwilligers, vooral jongeren, slagen erin de noodsituatie om te vormen tot een moment van collectieve solidariteit en verlossing. Ze worden Angeli del Fango (de Engelen van de Modder) genoemd. Het is een van de eerste voorbeelden van spontane mobilisatie van jonge mensen in de 20e eeuw.
|
|
Plaquette voor de targa Angeli del fango [7]
|
| |
IN QVESTA BIBLIOTECA
E ALTROVE IN FIRENZE
DOVE L'ALLVVIONE DEL NOVEMBRE 1966
PIV` AVEVA IMPERVERSATO
NVMEROSI GIOVANI ITALIANI E STRANIERI
TRA L'ACQVA E IL FANGO
CON GENEROSA ABNEGAZIONE
RECARONO AIVTO |
|
| |
|
|
|
Het bilan 50 jaar na de catastrofe oogt indrukwekkend. In de loop der jaren is een groot deel van de beschadigde bibliotheekcollectie hersteld en weer beschikbaar gemaakt voor raadpleging, maar meer dan vijftig jaar na de ramp moet er nog veel gebeuren.
Collectie Magliabechiano
- 52.583 volumes beschadigd, 33015 gerestaureerd, 15396 te restaureren, 4172 vermist of ongeïdentificeerd
Collectie Palatino
- 9527 beschadigde volumes, 6003 gerestaureerd; 3242nog te restaureren en 282 vermist of ongeïdentificeerd
Collectie Palatino Cartella
- 587 beschadigde volumes, 500 gerestaureerd, 5 te restaureren, 78 vermist of ongeïdentificeerd
Miscellanee magliabechiane
- 42012 door de overstroming beschadigde miscellanies (het aantal overstroomde antieke miscellanies is niet precies te bepalen, daarom is alleen het totaal van de op dit moment geïdentificeerde miscellanies aangegeven); 11781 gerestaureerd; 30231 te restaureren.[8]
|
Album alluvione 1966, Santa Croce
|
 |
L'alluvione del 4 novembre 1966, Piazza Santa Croce dopo l'alluvione
|
 |
|
 |
|
|
L'alluvione del 4 novembre 1966, Piazza Santa Croce dopo l'alluvione
|
|
L'alluvione del 4 novembre 1966, una triste visione di Piazza Santa Croce dopo l'alluvione
|
|
Uno spettacolo triste di Piazza Santa Croce dopo l'alluvione
|
![L'alluvione di Firenze del 4 novembre 1966. Il muro della banchina crollato in Piazza Cavalleggeri [L'Archivio fotografico della Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze]](https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczMMNEWBQIjSCNgSGwiCPO0_XVrhoRSpCqp4vrpcDUCP_rrL8GgIb1ADzDE0i5hmdYnBfExHSKRwj7ArGAdjPrBIzT6e05pMwfNDUXqK2huOa1lYzdIP=w700-h708-p-k) |
|
![Stranded vetture nella piazza antistante la Basilica di Santa Croce, durante l'alluvione del fiume Arno a Firenze [L'Archivio fotografico della Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze]](https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczPUWs_tyyqsAzxITi68MiBL-Jb2JSJ0OTsz_cSEJCmsnXL0rsBZ6yRtlBqj-FvkNOvibkJ8oAhTNMRyx4FmDoRFXx3b8qkWYOU_zHkZKWjqaxYDFWUT=w700-h738-p-k) |
|
![L'alluvione di Firenze 1966. Fango e detriti in piazza del Duomo [Ansa]](https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczOTB2TE8LzOW_Gup4zDxfQJk1SCAyEs57mZ0zv0h12tfWwo6VZlGMpkt6Rp8b1XGfjNLXuR5IPCxp8F1W14kdADHoOL_FC-MfPN7ihd2NhVbzIQZEyE=w700-h714-p-k) |
L'alluvione di Firenze del 4 novembre 1966. Il muro della banchina crollato in Piazza Cavalleggeri
|
|
Stranded vetture nella piazza antistante la Basilica di Santa Croce, durante l'alluvione del fiume Arno a Firenze
|
|
L'alluvione di Firenze 1966. Fango e detriti in piazza del Duomo
|
 |
|
 |
|
 |
Firenze, Secondo chiostro di Santa Croce, noto anche come “chiostro del Brunelleschi”, alluvione del 4 novembre 1966 [foto di Pierluigi Brunetti}
|
|
Basilica di Santa Croce, refettorio, L'Ultima Cena e l'Albero della Vita, del Taddeo Gaddi, dopo l'alluvione del 1966
|
|
L'Ultima Cena del Vasari dopo l'alluvione del 1966
|
Het kruisbeeld van Cimabue
Het kruisbeeld van Cimabue werd het symbool van de verwoestende effecten van de overstroming. Het kruisbeeld, geschilderd in distemper op hout (rond 1272) door een van de belangrijkste schilders van de 13e eeuw, had het grootste deel van zijn verflaag verloren.
|
![Il Crocifisso di Cimabue dopo l'alluvione del 4 novembre 1966. Il crocifisso viene tolto [Fotografo Ivo Bazzechi. Fototeca del Kunsthistorischen Instituts di Firenze]](https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczORGwOKeMY9XCnnDv_uDkVh_UVvxDq5GkRbm-o0sDz5F4sVYrMdT9C-8WVF8wsFLM1Ivuy_ODO04da4eb4LlRFKAYPeihrmCfOXjymO9RZISNk7Nxp-=w700-h676-p-k) |
|
![Il Crocifisso di Cimabue dopo l'alluvione del 4 novembre 1966. Trasporto del crocifisso alla limonaia del Giardino di Boboli [Fotografo Ivo Bazzechi. Fototeca del Kunsthistorischen Instituts di Firenze]](https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczMTF_DLaFlEYj-m1lp_Ti6uwMgvkZVaavLNYrzsWwaCS_SPUKNJ6hGK15I-9TqiwhA99GSv_vRVRipUheybbDlVR1J6WRmszmz7shUITLr9iOTL41FC=w700-h678-p-k) |
|
![Il Crocifisso di Cimabue dopo l'alluvione del 4 novembre 1966. Innalzamento della croce [Fotografo Ivo Bazzechi. Fototeca del Kunsthistorischen Instituts di Firenze]](https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczProeDy5AlGhqFQODcrhR8pL5tF6TsmsOkap93sRgt4UiJxepkhOR-HAg9mUECk96y0oEWahyB7kmDzwQmSF_sniYVuApkdUGmCQBxR7_QdyF1Yha1v=w700-h766-p-k) |
Il Crocifisso di Cimabue dopo l'alluvione del 4 novembre 1966.
Il crocifisso viene tolto
|
|
Il Crocifisso di Cimabue dopo l'alluvione del 4 novembre 1966.
Trasporto del crocifisso alla limonaia del Giardino di Boboli
|
|
Il Crocifisso di Cimabue dopo l'alluvione del 4 novembre 1966.
Innalzamento della croce
|
|
|
![L'alluvione 1966. La scoperta del capolavoro di Cimabue che galleggia sommerso dall'acqua e imbrattato di fango a Santa Croce, Firenze [foto Ivo Bazzechi]](https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczOeUKW4Ky8nxpDXK9mEjCr1_sCHJt3r0673JMZ16ixp3rrjbjOTu3ooTbVqD59fK50NqBUUBC1WVatrw7rpBPYKAQhGc4ddbvmqOj6-HrivtR6ZUeHH=w759-h934-p-k) |
|
 |
Cimabue, Crocifisso, 1272-1280 circa, tempera e oro su tavola, Santa Croce, sagrestia, Firenze
|
|
L'alluvione 1966. La scoperta del capolavoro di Cimabue che galleggia sommerso dall'acqua e imbrattato di fango a Santa Croce, Firenze [foto Ivo Bazzechi]
|
|
Il Crocifisso di Cimabue dopo l'alluvione del 1966 (Fototeca del Kunsthistorischen Instituts di Firenze)
|
| |
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
![Piazzale Michelangelo [Magnificent View on Ponte Vecchio]](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Florence_from_Piazzale_Michelangelo_-_panoramio_%286%29.jpg/512px-Florence_from_Piazzale_Michelangelo_-_panoramio_%286%29.jpg) |
|
 |
|
![Piazzale Michelangelo [Magnificent View on Ponte Vecchio]](https://lh3.googleusercontent.com/MMDPm794JFBSOKLCg9YlZDR9qeZzFiZIWHWPKmD2sufN368o77EhMfc86owoMxmZrULOav4OfDKSf2MEwsRx1k-4oncuxz6btPawWhCcmKDoCxcD9ICP9FX5MCqiPXVOwTd4wwEoIQ=w700-h525-p-k) |
Piazzale Michelangelo [Magnificent View on Ponte Vecchio]
|
|
Piazzale Michelangelo, con veduta del Duomo di Santa Maria del Fiore |
|
Panoramic view from Piazzale Michelangelo on Santa Croce |
 |
|
 |
|
 |
Capella Pazzi
|
|
Le Murate, piazza delle Murate |
|
Panoramic view from Piazzale Michelangelo on Santa Croce |
 |
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
ARCHIVIO FOTOGRAFICO della BIBLIOTECA NAZIONALE CENTRALE DI FIRENZE | Archivio fotografico | Arno66
Le fotografie che hanno fatto la storia | Il reportage di Balthazar Korab
CEDAF Centro documentazione alluvioni Firenze | Documentazione digitale
Gallerie degli Ufizi | Documentazione dei danni dell'alluvione del 1966
The Kunsthistorisches Institut in Florence | The Flood of 1966 | Santa Croce | Cimabue’s Crucifix
Online tentoonstelling op basis van de uitgebreide inventaris van de fototheek. van het die de dramatische gebeurtenis van november 1966 t in beeld brengt. De foto's zijn veel meer zijn dan louter getuigen van de ramp. Het fotografische oog onthult onverwachte perspectieven van de verwoestingen en verliezen. De verbijsterde verbazing en afschuw van de waarnemer van de vernietigende krachten van de natuur komen tot uiting in deze fotowerken.
Fotograaf Ivo Bazzechi, die de meeste van de hier tentoongestelde foto's maakte, legde zijn indrukken vast tijdens de overstroming. De foto's leggen de situatie tijdens en na de ramp vast, waarbij immense schade werd toegebracht aan straten, pleinen, gebouwen en kunstwerken. Het belangrijkste doel van de hier getoonde collectie foto's is het benadrukken van de schade en vernielingen aan kunstwerken, zoals die in de kerken Santa Maria Novella en Santa Croce, of aan individuele werken, zoals het bijna volledig verwoeste kruisbeeld van Cimabue.
De tentoonstelling in het Kunsthistorisches Institut documenteert de directe nasleep van de overstroming en de gevolgen voor de stad en haar kunstschatten. Het eerste deel toont de schade en vernietiging van de kunstwerken zelf. De tweede selectie illustreert de verwoesting van de stad en haar straten, steegjes, pleinen en huizen.
De meeste van de 80 foto's van de tentoonstelling, gemaakt door Ivo Bazzechi, dateren uit de dramatische dagen na de overstroming.
Archivio della Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze | Archivio fotografico | Arno66 | www.arno66ar.it
Bibliography
Eugenio Pucci: Il Diluvio su Firenze. Bonechi Editore, Florenz 1966.
Piero Bargellini, Lelia Cartei Bargellini, Il miracolo di Firenze. I giorni dell'alluvione e gli "angeli del fango", Società Editrice Fiorentina, Firenze, 2006.
Filippo Giovannelli, Giuseppe Sabella, I Colori dell'Alluvione, AB Edizioni, Firenze, 2015, ISBN 978-88-99132-11-8
Franco Mariani, Mattia Lattanzi, Firenze 1966: l'alluvione. Risorgere dal fango - 50 anni dopo: testimonianze, documenti, memorie di una città offesa, Ed. Giunti, Firenze, 2016.
Firenze 1966-2016. La bellezza salvata, a cura di Cristina Acidini ed Elena Capretti, Ed. Sillabe, Livorno, 2016, ISBN 978-88-8347-911-3
Barbara Martusciello, Gli Angeli del Fango per l’Alluvione di Firenze del 1966. Esperienza umanitaria di giovani per salvare Arte e Beni Culturali | Gli Angeli del Fango per l'Alluvione di Firenze del 1966 - art a part of cult(ure)
|
[1] L'opera d'arte fotografata è nel pubblico dominio.
[2] Foto di Giovanni Dall'Orto, 27-10-2007.
[3] Source: UNESCO Archives / Dominique Roger, CC BY-SA 3.0 igo, Lien
[4] De Hongaarse fotograaf Balthazar Korab was in Firenze en documenteerde die verschrikkelijke dagen waarine Arno met een noit geziene kracht de sttraten overspoeld, en zoveel Florentijnen ontheemd en zonder middelen waren en toch bereid om met onvermoede energie het culturele erfgoed van hun stad te het redden, het artistieke erfgoed van de Basiliek van Santa Croce, met de fresco's van Giotto en de Crucifix van Cimabue, maar ook de meesterwerken die bewaard worden in het Uffizi en de boeken in de Nationale Centrale Bibliotheek. De blik van Korab, een fotograaf die vooral bekend staat om zijn verfijnde zwart-witfoto's gewijd aan architectuur, legt met grote menselijkheid de wanhoop en moed van die momenten vast op de gezichten van de vele burgers en vrijwilligers die vanuit heel Italië arriveerden.
[Conway, Paul Conway; Martha O'Hara (2018). Conway, Paul (ed.). Flood in Florence, 1966: A Fifty-Year Retrospective]
[5] Barbara Martusciello, Gli Angeli del Fango per l’Alluvione di Firenze del 1966. Esperienza umanitaria di giovani per salvare Arte e Beni Cultural i | Gli Angeli del Fango per l'Alluvione di Firenze del 1966 - art a part of cult(ure)
[6] Foto dall'Archivio fotografico della Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze |arno66ar.it
[7] Foto van Sailko, CC BY-SA 3.0, Link
[8] Bron: L’alluvione del 1966 - Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze | Le collezioni recuperate
|
| |
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
| |
|
|
|
![Il Crocifisso di Cimabue dopo l'alluvione del 4 novembre 1966, misure provvisorie di protezione [Fotografo Ivo Bazzechi. Fototeca del Kunsthistorischen Instituts di Firenze]](https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczMwFwobU_6hBbZDblDHlei8n62LXaLm7sC0ocFhZWb5e7u8l_RY1rUXm1LtoEoh92JaTKmbsvjOwWsFt2BjXa1mY9ERdp5xX2HMVVIq7KblE-DZYo3Q=w1200
)
![Il Crocifisso di Cimabue dopo l'alluvione del 4 novembre 1966. Il crocifisso viene tolto [Fotografo Ivo Bazzechi. Fototeca del Kunsthistorischen Instituts di Firenze]](https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczORGwOKeMY9XCnnDv_uDkVh_UVvxDq5GkRbm-o0sDz5F4sVYrMdT9C-8WVF8wsFLM1Ivuy_ODO04da4eb4LlRFKAYPeihrmCfOXjymO9RZISNk7Nxp-=w1200
)
![L'alluvione del 4 novembre 1966, Uno spettacolo triste di Piazza Santa Croce dopo l'alluvione [Fotografo Ivo Bazzechi. Fototeca del Kunsthistorischen Instituts di Firenze]](https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczPmm4VXRvVC2mIz7LiPYEds1dRQ8iGsgvIpwoWCpfaT__IG_jY5jiss5RNwYKpIp9egPzBVguiooRW0UXMWoEQS91q8XBfNR4vz31CeF7l2OTzkW5lU=w2400
)
![L'alluvione del 4 novembre 1966, Piazza Santa Croce dopo l'alluvione [Fotografo Ivo Bazzechi. Fototeca del Kunsthistorischen Instituts di Firenze]](https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczPBGZVmdSf_AObDhFZP5oKvU0CQ3lzlpqOdHLkOIYw3SMXSg3UtpVYXJc3P4iVF5zf_uOJV04qHBa7uX_tCYfk41yMzDGiMF6f5XuNEFwoDrSRrlCuw=w1200
)
!['alluvione di Firenze 1966, asciugatura di libri alluvionati nella sala di lettura della BNCF [L'Archivio fotografico della Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze]](https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczNE-y_XATaZFyJwnfp33r_ZrwKinwGdeWS_xLhQLh1kIwWb7HxUOYcOsGA8l4w-qFQbleI7fi9OXYQvLKR2F6Ej5i5aXsHKCTSCGr0GVHpgTSiVnpLm=w1200
)
![L'alluvione di Firenze 1966. Movimentazione di libri alluvionati nella sala di distribuzione della BNCF [L'Archivio fotografico della Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze]](https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczNN7jTvKbw2nKKtxixs9yM6ySvYJGvW497ltaWGfdT8-nG6L7sWXVOkrZb6hY43czCcx0Eq3xv8BfxKk_laEBmkLdJWOH_2Q69XKj93qQSkcriE3wmO=w1200
)
![L'alluvione di Firenze 1966. Movimentazione di libri alluvionati nella sala di distribuzione della BNCF [L'Archivio fotografico della Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze]](https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczOK1mUW2KfDoPqrRY0T8grhbly7fCmMyjHoaL1FqkSjmPMUqIEF2L_ykv4OqaTvKjfiaIuDsa8ceXxk7yoXb53Av_nUmTT1CnCdt8ODM0qyfOboAYFl=w1200
)
![L'alluvione di Firenze 1966, libri alluvionati nella sala distribuzione della BNCF [L'Archivio fotografico della Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze]](https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczOU8yaqugnapmIGaJz5nWGlcIxdWGVhCNyaxh0715cCYQScyZq-VKUWGjlFPzLDdiNnoDEpEeNZiGWH2vdBDzwtD5kzExGF7Fi8DHYnbZUqZ1elCTSx=w1200
)
![L'alluvione di Firenze 1966, asciugatura di libri alluvionati nella sala di lettura della BNCF [L'Archivio fotografico della Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze]](https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczMYTgCDqeQa_OXQsEA38uLlNED7phjL_nbRBcJfnZV9T4kGOEmxLEaVx3LRxG8sBUNEXp6_pEHR4wWhRDxQTL6NH6y393bQ5UNQ8sReprnEOkYPS7be=w1200
)
![L'alluvione di Firenze 1966, periodici alluvionati nei magazzini della BNCF [L'Archivio fotografico della Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze]](https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczPAkNxz2wODtMsV7aC-AnwS0JUpjQ5BuC_uywzr6EIUAUIdFGY8VUgkX0fmYUUr9Ug_K4xwUz3cqgcGNsSuyuFD_gsNTpsckFdSSpJ56Z_qSACF02S9=w1200
)
![L'alluvione di Firenze 1966, Libri e giornali alluvionati nei magazzini della BNCF [L'Archivio fotografico della Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze]](https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczMNh_gBI74ltK8XpF-fUyYK5b9mG6Aej6jNl9MReLBQxGPgINF38MDmbQgPma3ygsV0KlZ1wnEuJ0UYoJAOvMC3R3sDVQTilwymxPnVNPB2aRGDdLek=w1200
)
![L'alluvione di Firenze del 4 novembre 1966. Libri e giornali alluvionati nei magazzini della BNCF [L'Archivio fotografico della Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze]](https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczOQS6YpCeFJZPApztCdrwjOgwO7-eI86VqS8IjSuF-MMVnNfuM4epoNmQBWkoygtf2cP7iD0b53HNc5Rq2RU-8fr6BGFxyFX2QiGZTRs6abG3qwBBD3=w1200
)
