Tot 1966 was 4 november blijft voor altijd verbonden met de herinnering aan die verschrikkelijke overstroming, die niet alleen slachtoffers eiste maar ook immense schade toebracht aan het onschatbare artistieke erfgoed van de stad die aan wieg stond van de Renaissance.

Franco Zeffirelli was in Rome, tijdens het laatste werk voor de release van de film The Taming of the Shrew, toen hij hoorde van de tragedie die Firenze was overkomen. Het was de ochtend van 4 november 1966.

“Het was de vroege ochtend van 4 november 1966 toen mijn zus Fanny me belde vanuit Firenze. Ze was in paniek." vertelde Zeffirelli later. Zijn informatie is onvolledig en versnipperd, maar zijn zus, die ten oosten van de Duomo in het historische centrum van Florence woonde is duidelijk: Firenze is verwoest, overspoeld door een rivier van puin en modder. Ontzetting, angst en een diep besef van de tragedie die de stad is overkomen zijn echter niet de enige gevoelens die Franco Zeffirelli's gedachten beheersen in de vroege uren van die onrustige ochtend. Firenze is in nood. Hij is een filmmaker, en hij vraagt zich af hoe er iets kan worden gedaan voor de stad, hoe hij de geesten en harten van de wereld zou kunnen raken, en mee zou kunnen werken aan haar wederopbouw en redding. Hij nam onmiddellijk contact op met de openbare omroep RAI, leende een helikopter en stelde snel een filmploeg samen. Hij filmde in Florence nog voor enig ander nieuwsagentschap, inclusief RAI.[10]

4 november 1966

Immagini suggestive della città dopo l'alluvione del 4 novembre 1966

Na dagen van hevige regenval overstroomde de Arno in de nacht van 4 november om 2.30 uur in het voorstedelijke gebied van 'Nave a Rovezzano', waar de rivier de stad binnenstroomt, en verspreidde zich vervolgens met veel geweld over het platteland en de wijk Gavinana, die onder meer dan 5 meter water bleef staan. Om 7 uur 's ochtends stond meer dan een meter water onder water in de centrale wijk van Santo Spirito. Rond 6u30 werden de dijken van de Arno ingehaald door de vloed van water en modder voor de Nationale Bibliotheek, die de hele wijk Santa Croce onder water zette en vervolgens stromingen veroorzaakte die reikten tot aan het Archeologisch Museum op het Piazza Santissima Annunziata. De overstroming die de straten langs de rivier de Arno overspoelde was verwoestend en veegde over de borstweringen van de Ponte Vecchio, vernietigde veel winkels en liet hopen puin, takken en boomstammen achter. Rondom de Kathedraal bereikte het water een diepte van 3 meter, waardoor de Paradijsdeur van het Baptisterium openbarstte en 5 panelen loskwamen [4].

Nadat hij over de overstroming had gehoord, verliet Franco Zeffirelli Rome en ging terug naar zijn geboortestad om met eigen ogen te zien wat er gebeurde. Hij begon meteen de ramp vast te leggen met een foto- en videocamera. Een maand later bracht hij de documentaire uit ter ondersteuning van zijn geliefde geboortestad en om het bewustzijn over de overstroming te vergroten.

Per Firenze - di Franco Zeffirelli (1966)

“Per Firenze” werd geschreven door de Italiaanse journalist Furio Colombo en had een zeer speciale verteller - Richard Burton - plus muziek van Roman Vlad. In de documentaire doet Burton een oproep in het Italiaans aan zijn publiek om Florence te helpen, een stad met een cultureel erfgoed dat dierbaar is voor haar inwoners, maar ook voor de rest van de wereld.

Zeffirelli voerde zelf de interviews in zijn opnames en je kunt hem een vluchtige verschijning zien maken na ongeveer tweeënveertig minuten in de film. In de uiteindelijke versie combineert Zeffirelli zijnbeelden met die van de RAI televisieploegen. De film werd in een week tijd geproduceerd.[11] Documenten in het Zeffirelli-archief tonen aan dat de documentaire werd uitgezonden door de RAI op de avond van 23 november. Slechts 19 dagen na de ramp!

L'alluvione di Firenze 1966, Franco Zeffirelli seduto davanti alla porta
della Basilica di Santa Croce [Photo by Giorgio Lotti/Mondadori]

De Engelstalige versie, Florence: Days of Destruction, waarin ook Ted Kennedy even in beeld komt, ging op 20 november in Londen in première en werd op 22 december in de Verenigde Staten op televisie vertoond. Het was een ideaal instrument voor fondswerving. In zijn optreden in de film promootte Kennedy het werk van het Committee to Rescue Italian Art (CRIA), een Amerikaanse inzamelingsactie. Het CRIA, dat binnen enkele dagen na de overstroming werd opgericht met Jacqueline Kennedy als erevoorzitter, stelde zich ten doel geld in te zamelen voor de reparatie en restauratie van kunstwerken die door de overstroming waren beschadigd. Binnen een maand waren er vijftig filialen van CRIA in de Verenigde Staten; de eerste schenkingen werden begin december gedaan, een eerbetoon aan de vrijgevigheid van degenen die geroerd waren door de benarde toestand van de stad Florence. Zeffirelli's film werd vertoond op fondsenwervingsevenementen van CRIA in de Verenigde Staten en Europa.