L'Albero della Vita, Ultima cena en storie sacre (1355) is een groot fresco van Taddeo Gaddi. Het fresco uit 1335 bevindt zich op de westelijke muur van het refettorio (de refter) van de basiliek van Santa Croce in Firenze.

Taddeo Gaddi (1300-1366), werd geboren in Firenze in 1300 en was na de dood van Giotto, de belangrijkste Florentijnse schilder, en zou dat zeker nog drie decennia blijven. Volgens Cennino Cennini is Taddeo de peetzoon van Giotto en werkte hij 24 jaar met hem samen. Zijn stijl is minder heroïsch en anekdotischer dan die van Giotto.

In 1332, en misschien al in 1328, begon hij met Giotto te werken aan de fresco-versiering van Santa Croce in Firenze. En rond 1340 versierde Gaddi de muren van de refter van Santa Croce en creëerde er een van zijn meest indrukwekkende werken, de Albero della Vita of Levensboom, een Laatste Avondmaal en vier scenes in verband met het kloosterleven en de Franciscaanse heiligen, Dzee zijtaferelen behandelen scenes of ideeën waarover de monniken tijdens de maaltijd konden nadenken, met name

San Benedetto in solitudine
Gesù a cena dal Fariseo
San Francesco che riceve le stimmate
Storia di san Ludovico di Tolosa

Albero della Vita

Taddeo Gaddi, Albero della Vita, (1336-1366 circa), Basilica di Santa Croce, Firenze [2]

Voor de Kruisboom putte Taddeo uit een iconografie die zijn beste voorbeeld heeft in de Levensboom van Pacino di Buonaguida, hoe vereenvoudigd hier ook, met de profeten en evangelisten in de medaillons in plaats van de episodes van het leven van Christus, de profeten en evangelisten.

Tot dan toe was de combinatie van deze onderwerpen ongebruikelijk: waarschijnlijk waren het de broeders zelf die het decoratieve schema, als de summa van de franciscaanse theologie, hebben uitgewerkt. Dit resulteert in een intellectuele uitwerking, die versterkt wordt door de culturele aanwezigheid van de studium generale van de orde in Santa Croce. Ook de helderheid van de scènes die gericht zijn op het instrueren van de toeschouwer is typisch voor de Franciscanen,

Een kleine geschiedenis

Het fresco werd door Giorgio Vasari toegeschreven aan Giotto, en deze toeschrijving hield eeuwen stand, en werd herhaald tot in moderne studies. Rumhor verwijderde het voor het eerst uit de catalogus van de meester. Crowe en Cavalcaselle deden hetzelfde voor de kruisboom en het laatste avondmaal, daarna deed Adolfo Venturi het voor alle scènes.

De scène van het Laatste Avondmaal was een echte Florentijnse traditie die in vele kloosters van de stad voorkwam. In de voormalige refter van het Franciscaner klooster van Santa Croce schilderde Taddeo Gaddi, onder de grote Levensboom, zijn Laatste Avondmaal. De figuren van de apostelen, groter dan alle anderen, zijn met plastische realiteit in de ruimte geplaatst. De schade veroorzaakt door de overstroming van 1966 maakte de verwijdering van het enorme fresco noodzakelijk, wat in oktober 1967 werd uitgevoerd in een van de meest gedurfde operaties in de geschiedenis van de restauratie.
Er zijn niet minder dan zeven fresco's van het Laatste Avondmaal binnen de grenzen van het oude stadscentrum. Van Santa Maria Novella in het noordwestelijke deel van de stad, tot Ognissanti in het stadscentrum en Santa Croce en San Salvi in het oosten. Deze uitzonderlijke verzameling van fresco's overspant enkele eeuwen. Het oudste cenacolo vinden we terug in Santa Croce.