De Basilica di Santa Croce is een van de mooiste gotische kerken van Italië. In de Cappella Bardi di Vernio schilderde Maso di Banco in opdracht van de bankiersfamilie Bardi di Vernio zijn beroemdste werk, een reeks fresco’s over het leven van Sint Silvester.

Cappella Bardi di Vernio

De vijfde kapel aan de linkerkant van het koor van Santa Croce, dat de naam draagt van de oude beschermheren van de kapel, de Bardi di Vernio, is versierd met fresco's die de verhalen illustreren van San Silvestro, bisschop van Rome, en van keizer Constantijn. Het zijn verhalen die ontleend zijn aan de Gouden Legende van Jacopo da Varagine. De fresco's zijn het werk van Maso di Banco, een leerling van Giotto en de belangrijkste kunstenaar van zijn generatie.

Het beschermheerschap van deze kapel werd pas in 1602 overgedragen aan de Bardi di Vernio. In de veertiende eeuw waren de Bardi di Mangona, een tak van de familie genoemd naar het Castello di Mangona bij Firenzee, die de beschermheren waren.
Op de zijmuren van de kapel, in vijf grote vlakken, schildert Maso de meest opvallende episodes uit het leven van San Silvestro. Ze worden weergegeven in een compositorische en formele synthese en een kalme en plechtige vertelling. Het onderwerp van de cyclus - de geschiedenis en wonderen van de heilige Silvester, is mede ingegeven door de Bardi en wellicht ingegeven door de smaak van de Romeinse curie. De familie Bardi di Vernio waren bankiers van de paus.

Op de noordelijke muur herkennen we van boven naar beneden twee verhalen uit het leven van keizer Constantijn:

1. Constantijn weigert een bad te nemen in het bloed van onschuldigen (Costantino annuncia alle madri che non si bagnerà nel Sangue dei loro figli)

2. Petrus en Paulus verschijnen aan keizer Constantijn (de droom van Constantijn)

Maso di Banco, Costantino annuncia alle madri che non si bagnerà nel Sangue dei loro figli, Basilica di Santa Croce, Firenze [2]

Geboren aan het einde van de XIIIe of het begin van de XIVe eeuw, was Maso di Banco een van Giotto's meest karakteristieke en begaafde leerlingen. De kunstenaar schilderde de prachtige fresco's met de verhalen van San Silvestro in de Bardi di Vernio-kapel (1340-43) in Santa Croce in Firenze. Voor deze familiekapel verzorgde hij ook de ontwerpen van de glas-in-loodramen. Zijn stijl wordt gekenmerkt door een plechtige ontwerp, door een synthetische modellering verkregen met grote schetsen van levendige en kostbare kleuren en door een stevige ruimtelijke setting die erop gericht is de illusie van een bestaande picturale ruimte op te wekken.
Hij stierf in 1348 in de stad, slachtoffer van de zwarte pest.

Op de linkermuur zien we twee grafnissen. De twee grafmonumenten zijn ongebruikelijk voor familiekapellen uit deze periode. De grootste van de twee, wiens sarcofaag en marmeren baldakijn later werden toegevoegd aan de door Maso versierde nis, was voor het mannelijke lid van de familie, de kleinere (het arcosolium, een gewelfde uitsparing die voor een graf bestemd was) voor de vrouwelijke leden van de familie. Maso schilderde alleen de voorzijde met profeten van de laatste, het interieur van de nis wordt toegeschreven aan Taddeo Gaddi.
Op het fresco van de eerste nis knielt een mannelijk lid van de familie Bardi op zijn sarcofaag die zich helemaal alleen op de verlaten vlakte van het hiernamaals bevindt. Zijn sarcofaag is versierd met marmeren reliëfs en het wapenschild van de Bardi, terwijl het beeld van Christus als rechter, met zijn wonden en omringd door engelen, in fresco op de muur erboven is geschilderd.

Rechtsboven deze grafnissen schildert Maso il Sogno di Costantino, de Droom van Constantijn.

Agnolo di Ventura (Siena, 1312 voor - 1349 post) was een Italiaanse beeldhouwer en architect. Tot zijn bekendste werken behoren het grafmonument van Guido Tarlati in de kathedraal van Arezzo (samen met Agostino di Giovanni) en de Porta Romana in Siena (begonnen in 1328).

San Silvestro sul monte Soratte

Op de oostelijke muur (dit is de wand met het altaar en de glas in lood ramen die ook van de hand van Maso di Banco zijn) zien we van boven naar beneden:

5 . Paus Silvester vertrekt uit Rome (zwaar beschadigd fresco)

6. Heilige bisschoppen

7. Heilige Romulus en de Heilige Zenobius (onderste twee)

Op een deel van de zuidelijke muur, van boven naar beneden, schildert Maso di Banco enkele mooie scenes. Het tafereel onderaan de zuidelijke muur toont het Wonder van de draak. Dit is het meest opvallende tafereel van de scènes in de kapel.

8. Silvester laat Constantijn portretten van de apostelen zien en het doopsel van Constantijn

9. Het wonder van de stier

10. Het wonder van de draak

Vooral in de laatste scène Het wonder van de draak toonde Maso dat hij de invloed van Giotto goed heeft verwerkt. In deze scène waarin San Silvestro twee doden tot leven wekt, creêert Maso di Banco een realistische ruimte voor het gebeuren, een architectonische achtergrond uit een klassieke wereld met ruïnes die herinneren aan het Forum Romanum in Rome. Maso leidt het oog van de toeschouwer naar de hoofdrolspeler die in een zegenende houding neerknielt. Een pose die ontleend is aan Giotto's Resurrezione di Drusiana in de nabijgelegen Peruzzi-kapel. De opvallende krachtlijnen, intense tonen, het gevoel van ruimte en de plasticiteit van de lichamen ademen het meesterschap van Giotto.

De legende het wonder van de draak

Twee mannen werden op het Forum Romanum gedood door de adem van een draak, hier gelezen als het symbool van religieuze onwetendheid. Sylvester sloot de keel van de draak zodat deze geen verdere schade zou aanrichten en hij bracht de slachtoffers vervolgens tot leven, tot grote verbazing van de toeschouwers. In de fresco wordt het Forum Romanum niet weergegeven zoals het er in de vierde eeuw uitzag toen de scène zich voordeed, maar in de ruïneuze staat van de 14e eeuw toen Maso het schilderde. De leegstaande gebouwen op de achtergrond, de vervallen, gebarsten muren waarin gras groeit en het marmeren puin voor de drakengrot geven een visuele uitdrukking aan het verval van de antieke wereld. Het fragment van een arcade en de enige staande kolom dienen niettemin om ons te herinneren aan de grootsheid en schoonheid van de architectuur.