Roselle was ooit een belangrijk centrum van de Etruskische beschaving, bekend om zijn rijkdom, handel en artistieke prestaties. De archeologische vindplaats Roselle (Rusellae in het Latijn), waar belangrijke historische bewijzen uit de Etruskische en Romeinse tijd bewaard zijn gebleven, lag zo'n tien kilometer ten noorden van Grosseto. Met een bijzonder gunstige geografische ligging op het kruispunt tussen de Ombrone vallei en de Maremma grossetana, is Roselle een van de best bewaarde lucumonie [3] in centraal Etrurië.

Roselle werd in 294 v.o.t. veroverd door de Romeinse consul Lucius Postumius Megellus. Rome koloniseerde normaal gesproken veroverde gebieden, maar in het geval van Roselle gebeurde dit slechts gedeeltelijk, de structuur van de stad werd enkel vergroot. Roselle heeft daarom delen die Etruskisch zijn en delen die typisch Romeins zijn, zoals het amfitheater, het forumcomplex, de Basilica dei Bassi en de baden.
In de 4e eeuw bouwden de Romeinen de via Aurelia en begonnen hun aanwezigheid in het gebied te versterken. De stad beleefde een lange periode van vrede en welvaart met intensieve bouwactiviteiten, vooral tijdens de tijdperken tussen Claudius en Hadrianus. Onder de bouwwerken vermelden we het geplaveide plein van het forum, de basiliek, het kantoor van de Augustales versierd met beelden van de Julio-Claudiaanse keizers en het kleine amfitheater op de top van de noordelijke heuvel. [4]

In de jaren 1960 en 1980 brachten archeologische onderzoeken ongeveer 40 marmeren erebeelden uit de 1e eeuw terug, die de openbare gebouwen van de stad versierden. Deze beelden bevinden zich nu in het Museo archeologico e d'arte della Maremma in Grosseto. Kopieën van deze beelden staan nu in de ruïnes, op de plaats waar ze opgegraven werden.

Er werden zeven marmeren beelden uit de keizerlijke cyclus van het Augusteum van Rusellae opgegraven. De beelden stellen het vergoddelijkte paar Augustus en Livia voor, Livilla, Claudius, een anoniem jong meisje en een hoofdloze gekromde keizer (misschien Domitianus). Daarnaast werd ook een fragment van een been, van een ander gekroond beeld gevonden. Ze worden allemaal bewaard in het Museo archeologico e d'arte della Maremma in Grosseto. De hele keizerlijke cyclus van beelden uit Rusellae was oorspronkelijk gekleurd, zoals te zien is aan de sporen van pigmenten die nog steeds zichtbaar zijn op de beelden [4].

La Basilica

Aan de oostkant van het Forum, slechts gescheiden door de grote geplaveide weg (de cardo maximus), staat de Basilica, de overdekte plaats waar de gemeenschap bijeenkwam, juridische kwesties werden besproken en de belangrijkste politieke en economische activiteiten van de stad plaatsvonden.

Het gebouw, met een rechthoekige plattegrond, heeft een binnenste kooromgang die aan drie zijden bestaat uit een zuilengalerij met Ionische kapitelen, die op een grote funderingsmuur rust, en heeft twee ingangen aan de korte zuidkant, waar de originele drempels nog te zien zijn. In het midden van de lange oostelijke zijde bevindt zich een verhoogd voorportaal (tribunaal) dat werd gebruikt voor de rechtspraak.
Er werden diverse metseltechnieken gebruikt om de verschillende delen van het gebouw te construeren, van opus reticulatum (stenen blokken die op de gevel onder een hoek van 45° met het maaiveld zijn geplaatst) tot opus vittatum (rechthoekige stenen blokken die in horizontale rijen zijn geplaatst).
Het plan van het gebouw is, wat verhoudingen en oriëntatie betreft, trouw aan de canons van de Romeinse architect Vitruvius, die in zijn De Architectura de bouwregels voor openbare gebouwen theoretiseerde.
De bouw van de basiliek kan worden gedateerd in de late keizertijd, waarschijnlijk samenvallend met de bestrating van het plein met grote blokken travertijn (1e eeuw).

Plan Area archeologica di Roselle