Roselle was ooit een belangrijk centrum van de Etruskische beschaving, bekend om zijn rijkdom, handel en artistieke prestaties. De archeologische vindplaats Roselle (Rusel in het Etruskisch, Rusellae in het Latijn), waar belangrijke historische bewijzen uit de Etruskische en Romeinse tijd bewaard zijn gebleven, lag zo'n tien kilometer ten noorden van Grosseto. Het is een van de belangrijkste archeologishe site's van Italië.

De zuidelijke heuvel wordt naast de cisterna, het grote waterreservoir uit de Romeinse tijd dat in de rotsen is uitgehouwen en werd gebruikt voor het opvangen van water, gekenmerkt door een woonwijk uit de Hellenistische periode (3e-2e eeuw v. C.) die bovenop een andere wijk uit de archaïsche-klassieke periode (6e-5e eeuw v. C.) ligt.

In 2018 werden nieuwe opgravingen gestart op de zogenaamde Tempelterrasse of Terrazza del tempio, een locatie op de zuidelijke heuvel van de stad, iets voorbij de cisterna. De Tempelterrasse dankt zijn naam aan de aanwezigheid van massieve terrasmuren die het bovenste plateau van de heuvel ondersteunden, wat duidelijk werd door de onderzoekscampagnes van het Duits Archeologisch Instituut in 1957-1958. Deze muren stonden bekend om het behoud van een heiligdom, waarvan de mogelijke aanwezigheid werd verondersteld door de ontdekking van overvloedige laat-archaïsche en hellenistische architecturale terracotta, aangetroffen in de vulling van de ruimtes die de keermuren vormden. De opgravingen in 2018 hebben het bestaan van de cultus van de godheid Artemis bevestigd, in de Etruskische versie van Artames/Artumes, getuige een opschrift gegraveerd op de voet van een Attische beker, die dateert uit de 5e eeuw v.C.[2]

Area archeologica di Roselle, recente opgravingen

Sinds 1949, toen de geplande opgravingen in Roselle begonnen, is de site het onderwerp geweest van voortdurende onderzoeks- en opgravingscampagnes uitgevoerd door de Soprintendenza en, in mindere mate, door andere onderzoeksinstellingen, zonder ooit een coherent project te hebben bedacht.

Toch had Roselle al sinds de jaren 1920 grote belangstelling gewekt bij wetenschappers: Ranuccio Bianchi Bandinelli en vervolgens Antonio Minto hadden de stad herhaaldelijk onder de aandacht gebracht, wat leidde tot de ontwikkeling van een eerste onderzoeksproject dat baanbrekend was voor die tijd. Met uitzondering van enkele noodopgravingen werd het onderzoek pas na de Tweede Wereldoorlog hervat. Tussen 1957 en 1958 concentreerden de opgravingen van het Deutsches Archäologisches Institut zich op de stadsmuren en op een deel van de "Zuidheuvel" dat sindsdien "Tempelterrasse wordt genoemd, oftewel Terrazza del Tempio, vanwege de ontdekking van belangrijke fragmenten van architectonische decoraties uit de Archaïsche en Hellenistische periode, die wezen op de aanwezigheid van een religieus gebouw in de buurt . Direct na het onderzoek door de Duitse archeologen werd de opgravings- (en restauratie-)locatie van de toenmalige Soprintendenza alle Antichità dell’Etruria (Superintendent van Etrurische Oudheden) geopend, die jarenlang onder leiding stond van Clelia Laviosa.[2]

In Roselle, zo moet men bedenken, verwacht men een Etruskische stad met weinig mogelijke Romeinse invloeden, geen sterk gelaagde locatie. Bianchi Bandinelli, die al in 1925 schreef: Roselle è in attesa (Roselle wacht), benadrukte vijfentwintig jaar later, bij de inleiding van het eerste voorlopige rapport: "Dit is de grote bijzonderheid van de plek: het is de locatie van een Etruskische stad die in oude literaire bronnen wordt genoemd als een van de hoofdsteden, en het is intact gebleven. […] Roselle is de enige plek die ons kan vertellen wat een Etruskische stad was." [3]
Deze verwachting is in de loop der tijd noodgedwongen bijgesteld vanwege de omvang van de Romeinse en postklassieke stadslagen die in het stadscentrum en daarbuiten zijn ontstaan. Vooral in het begin leed het onderzoek onder de tegenstelling tussen de overheersende interesse van de archeologen in de Etruskische fase en de overvloed aan gegevens uit latere periodes. [4]

De verspreide oppervlaktematerialen en grote zandsteenblokken die in dit gebied uit het oppervlak oprijzen lijken te wijzen op de aanwezigheid van een aanzienlijk monumentaal complex: de onderzoeken onthullen namelijk het bestaan van een enorm terras, begrensd door imposante keermuren a secco, 'droog' gestapelde stenen die elkaar fixeren.