De archeologische vindplaats Roselle (Rusellae in het Latijn), waar belangrijke historische bewijzen uit de Etruskische en Romeinse tijd bewaard zijn gebleven, ligt zo'n tien kilometer ten noorden van Grosseto. Roselle was ooit een belangrijk centrum van de Etruskische beschaving, bekend om zijn rijkdom, handel en artistieke prestaties. Roselle werd in 294 v.o.t. veroverd door de Romeinse consul Lucius Postumius Megellus.Roselle heeft daarom delen die Etruskisch zijn en delen die typisch Romeins zijn, zoals het amfitheater, het forumcomplex, de Basilica dei Bassi en de baden.

In de jaren 1960 en 1980 brachten archeologische opgravingen ongeveer 40 marmeren erebeelden uit de 1e eeuw aan het licht, die ooit de openbare gebouwen van de stad versierden. Deze beelden bevinden zich nu in het Museo archeologico e d'arte della Maremma in Grosseto. Kopieën van deze beelden staan nu in de ruïnes, op de plaats waar ze opgegraven werden.
In het Augusteum werden zeven marmeren beelden uit de keizerlijke cyclus opgegraven.

Basilica dei Bassi

De beelden van het Augusteo is niet de enige beeldengroep van Roselle. In 1982 en 1983 werd namelijk ten noorden van het forum een zaal met apsis ontdekt, waarin beelden en portretten stonden die verwijzen naar een lokale familie van hoge rang, misschien wel de bekendste en belangrijkste familie van de stad. Het belang van het complex werd ook onderstreept door de waarde van het kleine gebouw, dat was bekleed met exotisch marmer en een vloer had van opus sectile, een soort mozaïek gemaakt van grote tegels die het effect van een tapijt creëerden.
De groep beelden die werd gevonden, leverde vanaf het moment van de vondst problemen op wat betreft de identificatie en interpretatie ervan. De beelden stellen enkele personen voor die tot één familie behoorden, waarvan de naam (het nomen, vergelijkbaar met onze achternaam) in geen van de gevonden inscripties wordt vermeld. In plaats daarvan wordt alleen de onderscheidende naam van de afzonderlijke personen vermeld, het cognomen, in ten minste drie gevallen gevolgd door een aanduiding van de verwantschap. De naam van de familie stond misschien op een verloren gegane inscriptie boven de toegangsdeur van de zaal, waarop ook de omstandigheden van de inwijding van het gebouw vermeld stonden.[2]

In de nissen aan de westkant van het gebouw stonden twee beelden van personen in toga's, respectievelijk geïdentificeerd als Bassus [—-] en Bassus avos. In de nissen aan de andere kant stonden een vrouwenbeeld en een ander beeld van een persoon in toga op een sokkel met de aanduiding Maximu[s—-]. In de apsis staat het beeld van een jongeman, zittend met het onderlichaam gehuld in een mantel, in dezelfde houding als Augustus van het Augusteum en Jupiter Capitolinus. De inscriptie identificeert hem als Valerianus frater, terwijl Priscilla soror het kleine vrouwelijke beeld zonder hoofd is dat naast Valerianus stond, in een licht decentrale positie. De reconstructie van de familierelaties is niet eenduidig, vanwege het ontbreken van enkele elementen. Er is een grootvader (Bassus avos), een vader (Bassus) en drie kinderen (Maximus, Valerianus en Priscilla). Volgens een andere interpretatie zouden er vier in plaats van drie generaties zijn: de stamvader Bassus zou de vader zijn van Maximus, die op zijn beurt de vader zou zijn van de tweede Bassus, waarvan Valerianus en Priscilla de kinderen zouden zijn. Het complex kan worden gedateerd rond het begin van de 2e eeuw na Christus. Sommige beelden dateren echter uit de Julio-Claudiaanse periode en zijn waarschijnlijk hergebruikt. Er moet echter worden gewezen op een andere interpretatie van deze beeldengroep, die het hergebruik van de beelden in de 4e eeuw plaatst en de familie identificeert met die van de Iunii Bassi, die in Rome welbekend waren.[2]

Om de oorspronkelijke positie van de beelden te suggereren, werden in 2009 zijn kopieën in marmer gemaakt die in hun oorspronkelijke nis geplaatst werden. De originele beelden worden tentoongesteld in het Archeologisch Museum van Grosseto.

Area archeologica di Roselle, Basilica dei Bassi