| |
|
De Bardi-kapel is de eerste kapel rechts van de Cappella Maggiore in de basiliek Santa Croce in Firenze. De kapel bevat een cyclus muurschilderingen van Giotto, die gewijd is aan het leven van Sint Franciscus van Assisi.
De Bardi-kapel werd ongeveer tien jaar na de Peruzzi-kapel geschilderd in opdracht van de rijke Florentijnse kooplieden en bankiers van de familie Bardi en wordt beschouwd als het artistieke testament van Giotto.
De fresco's met verhalen uit het leven van Sint-Franciscus die rond 1325 geschilderd werden, ondergingen hetzelfde lot als veel middeleeuwse fresco's, ze werden overschilderd, later herontdekt en radicaal gerestaureerd volgens de destijds geldende principes.
|
 |
La Cappella Bardi (a sinistra) e Peruzzi, Santa Croce, Firenze. Nella Cappella Bardi, gli affreschi di Giotto di Bondone narrano fatti della vita di san Francesco secondo la Legenda maior di Bonaventura da Bagnoregio [1]
|
| De Bardi kapel werd in 1730 bedekt met een scialbo, een laag witkalk, in overeenstemming met de heersende smaak van die tijd. In de 19e eeuw werden er twee grafmonumenten in de kapel geplaatst die de muren onvermijdelijk zwaar beschadigden. Pas in 1851werden de fresco's herontdekt en opnieuw zichtbaar gemaakt.
Rinuncia dei beni
In de scène waarin Franciscus afstand doet van zijn kleren ten overstaan van bisschop Guido en pater Bernardone, verschijnen de personages gerangschikt zoals in de scène van Assisi, maar met een veel volwassener expressiviteit, met de twee tegengestelde groepen van Franciscus die halfnaakt bidt, gedekt door de bisschop en gevolgd door andere religieuze figuren, en die van pater Bernardone die, woedend, wordt tegengehouden door een man. Aan het eind gooien twee kinderen, met manden in hun handen, stenen naar de ‘gek’ en worden opgevangen door de moeders die hen bij de haren grijpen en laten huilen.
Veel interessanter is de achtergrond, waar de gotische gebouwen plaats hebben gemaakt voor een groot klassiek paleis, zijdelings ingekort om plaats te bieden aan het ideale gezichtspunt van de toeschouwer, in het midden van de kapel. Achter een hoge bepleisterde band opent zich een reeks kamers met ramen en loggia's die in het midden een peristylus laten zien met een verrassende pro-renaissancistische moderniteit. De rand van het gebouw valt op Franciscus, de hoeksteen van de nieuwe orde en hervorming van de kerk, waarbij de twee voorgevels de afstand en de oncommuniceerbaarheid tussen de twee groepen verscherpen, alsof ze aan de zijkanten van het gebouw voor elkaar verborgen zijn[3].
Er wordt ook een driehoekige vorm gegenereerd die de lunet met veel effect vult. De scène zal als uitgangspunt dienen voor Taddeo Gaddi en zijn gebouwen in tralice, die verder ontwikkeld zullen worden in scènes zoals de Presentatie van de Maagd in de Tempel in de nabijgelegen Baroncelli-kapel.
|
 |
Parete sinistra della Cappella Bardi, con le scene
San Francesco rinuncia alle vesti davanti al vescovo Guido e al padre Bernardone, e l'Apparizione di san Francesco a sant'Antonio nel Capitolo di Arles, Santa Croce, Firenze [1]
|
|
|
|
| |
|
Giotto in Santa Croce | De restauratie van de Bardi-kapel in Santa Croce, oktober 2024 - juli 2025
|
De conserveringsgeschiedenis van de muurschilderingen in de Bardi-kapel is nogal bewogen. De infiltratie van regenwater en de statische instabiliteit van de muurstructuur nam in de loop der tijd steeds toe en werd gevolgd door cyclische overstromingen van de rivier de Arno. In 1730 werd de Bardi kapel bedekt met een scialbo, een laag witkalk, in overeenstemming met de heersende smaak van die tijd.
De grootste verwoesting werd echter aan het begin van de 19e eeuw aangericht door de plaatsing van twee grafmonumenten op de zijmuren van de kapel. Na de herontdekking van de picturale cyclus van Giotto tussen 1850 en 1851 werden de twee cenotafen verplaatst. Helaas gingen hierbij delen van het fresco eronder onherroepelijk verloren. Tegenwoordig vormen de silhouetten van deze twee grafmonumenten midden in de fresco's inhet onderste register een pijnlijk litteken. Daarnaast werden door de mechanische verwijdering van de scialbo het witkalk de muren aangetast door talrijke krassen en schaafplekken. De eerste restauratie die werd toevertrouwd aan Gaetano Bianchi dateert uit deze jaren. Een eeuw later volgde een tweede interventie van Leonetto Tintori, die de 19e-eeuwse toevoegingen volledig verwijderde om de schilderijen in hun oorspronkelijke staat te herstellen.
|
![Giotto di Bondone, Morte e verifica delle stimmate di san Francesco d'Assisi, 1317-1325, Cappella Bardi, basilica di Santa Croce, Firenze [Anderson — Roma - S. Francesco rinunzia ai beni terreni - Giotto - Chiesa di S. Croce — insieme. Prima del restauro del 1959][Fondazione Federico Zeri, Archivio fotografico]](https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczNDbLb_27ySLb5_-PBGOFIrx2ArIV0SbvJfotFyBbTYlHhnJEJpHu0kJNq6nOnnryz0UEpa2jeVc6qOvwYUMFJiGYOwb2Fx1ZswfSigH-WwM2HTd9mv=w1400-h1091-p-k) |
Giotto di Bondone, Morte e verifica delle stimmate di san Francesco d'Assisi, 1317-1325, Cappella Bardi, basilica di Santa Croce, Firenze [Anderson — Roma - S. Francesco rinunzia ai beni terreni - Giotto - Chiesa di S. Croce — insieme. Prima del restauro del 1959][Fondazione Federico Zeri, Archivio fotografico][5]
|
In de 19e eeuw werden bij de restauratie, in overeenstemming met de filosofie van die tijd, toevoegingen in ‘stijl’ gedaan. Pas tussen 1957 en 1958 had de daaropvolgende restauratie tot doel een meer authentieke Giotto te herstellen door de picturale toevoegingen te verwijderen. Daarbij werden echter synthetische, vinyl fixatieven gebruikt en het is met deze laatste ingreep, evenals met de schade veroorzaakt door de overstroming in 1966, dat de recente restauratie werd geconfronteerd.
|
![Giotto di Bondone, Rinuncia ai beni paterni, parte dei volti a destra prima del ritocco, Cappella Bardi, basilica di Santa Croce, Firenze [foto Ottaviano Caruso]](https://lh3.googleusercontent.com/pw/AP1GczPCyjGC5sCSdj-YHKqFndzIG_m8T3bT9Ho8yHdv5aj2lW66w_yv_pvZHnrHGqocftmb2dG0Y0mn6msebtGAzzjgwD-aliHUcttzM6Tf3c8HB8IKqMlO=w1200-h845-p-k) |
Giotto di Bondone, Rinuncia ai beni paterni, parte dei volti a destra prima del ritocco,
Cappella Bardi, basilica di Santa Croce, Firenze [3] |
De moderne, wetenschappelijke benadering probeert de rampen uit het verleden zo goed mogelijk te verhelpen. Voorafgegaan door en multidisciplinair en niet-invasief diagnostisch onderzoek, dat wil zeggen met technieken waarbij de muurschilderingen niet worden aangeraakt, begon de meest recente restauratie in juni 2022. De Opera di Santa Croce vertrouwde de restauratie van de cyclus toe aan Cristina Acidini, president van de Opera di Santa Croce, en Emanuela Daffra, superintendent van het Opificio delle Pietre Dure. [4]
|
 |
|
 |
|
 |
Giotto di Bondone, Prova del fuoco davanti al Sultano, restauro, volto post pulitura in attesa del ritocco pittorico, cappella Bardi, basilica di Santa Croce, Firenze
|
|
Restauratrice al lavoro sul «Prova del fuoco davanti al Sultano» nella Cappella Bardi della Basilica di Santa Croce di Firenze
|
|
La restauratrice Maria Rosa Lanfranchi al lavoro sul «Transito di Francesco» nella Cappella Bardi della Basilica di Santa Croce di Firenze
|
 |
|
 |
|
 |
Giotto di Bondone, Transito di Francesco, restauro, volto post pulitura in attesa del ritocco pittorico , cappella Bardi, basilica di Santa Croce, Firenze
|
|
Giotto di Bondone, Transito di San Francesco, particolare del ritocco, cappella Bardi, basilica di Santa Croce, Firenze
|
|
Cristina Acidini, Maria Rosa Lanfranchi e Emanuela Daffra nel cantiere di restauro della Cappella Bardi a Firenze
|
A tu per tu con Giotto - Fondazione CR Firenze
De restauratie van de Bardi-kapel in Santa Croce, oktober 2024 - juli 2025 | Een bezoek aan de stellingen, een unieke kans om de fresco's van Giotto van erg dichtbij te bekijken
Da ottobre 2024 a luglio 2025, un ciclo di visite guidate gratuite esclusive dedicato ai residenti a Firenze e Città Metropolitana di Firenze | Van oktober 2024 tot en met juli 2025 een reeks exclusieve gratis rondleidingen speciaal voor inwoners van Florence en de metropool Florence.
Prenota la tua visita | Boek uw bezoek
INFORmATIE EN RESERVERING | fondazionecrfirenze.it/progetti/a-tu-per-tu-con-giotto/
Voor een gewoon toegangsticket kan je hier terecht: [Officiële Website] https://ticket.santacroceopera.it/en/
In opdracht van de Opera di Santa Croce en de Opificio delle Pietre Dure biedt het restauratieproject, dat momenteel gaande is, u ook de gelegenheid om meer te weten te komen over de Florentijnse schilder. De twee instellingen zijn namelijk overeengekomen dat de stellingen, na het einde van de werkzaamheden, nog minimaal twee maanden blijven staan, zodat het publiek de werkzaamheden van dichtbij kan komen bekijken.
Van oktober 2024 tot juli 2025 is er ook een preview van rondleidingen op de restauratielocatie gepland, een geschenk van de Fondazione Cassa di Risparmio Firenze aan een deel van het gebied waaraan haar missie is gekoppeld. Voor dit initiatief is reserveren noodzakelijk, alle informatie vindt u op de website fondazionecrfirenze.it. fondazionecrfirenze.it.
|
 |
 |
|
 |
|
 |
La Cappella Bardi, Santa Croce, Firenze
|
|
Giotto di Bondone, Approvazione della Regola
|
|
Giotto di Bondone, Apparizione di san Francesco a sant'Antonio nel Capitolo di Arles
|
|
|
 |
|
 |
Giotto di Bondone, Prova del fuoco davanti al Sultano, Cappella Bardi, basilica di Santa Croce, Firenze
|
|
Giotto di Bondone, Esequie di san Francesco
|
|
Giotto di Bondone, Visioni dell'ascensione di san Francesco
|
[1] Foto di jean louis mazieres, publicato ato sotto la licenza Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.0 Generic- Creative Commons.
[2] Cecilia Frosinini, Le esequie di San Francesco - Giotto, Cappella Bardi, 2013, in "Maestri e capolavori", Edizioni l'Orbicolare | www.academia.edu [Doa.ssa Ccci.lia frosinini, Opificio delle Pietre Dure e Laboratori di Restauro - Direttore Settore Restauro Pttlure Murali. Firenze
[3] Foto Ottaviano Caruso. Fonte: Il restauro di Giotto nella Cappella Bardi a Firenze | Studio ESSECI | studioesseci.net
[4] Bron: Nella Cappella Bardi Giotto dava vivezza con l'uovo | Il Giornale dell'Arte | www.ilgiornaledellarte.com
Veel figuren zijn betrokken bij de complexe interventie, onder leiding van een wetenschappelijk comité dat restauratie-experts en enkele van de grootste geleerden samenbrengt: Cristina Acidini (president van de Opera di Santa Croce), Emanuela Daffra (superintendent van de Opificio delle Pietre Dure ), Giorgio Bonsanti, Sonia Chiodo, Andrea De Marchi, Emanuela Ferretti, Mauro Matteini, Antonella Ranaldi en Serena Romano. De regie van de werken van Lorenza Alcaro wordt gevoerd door Maria Rosa Lanfranchi en Renata Pintus van de Opd.
[5] Anderson — Firenze - S. Francesco rinunzia ai beni terreni - Giotto - Chiesa di S. Croce — insieme. Prima del restauro del 1959, 1920 ca. - 1950 ca., analisi tecnico-formale/ bibliografia (Catalogo Generale Anderson 1907, p. 73] [Fonte: Fondazione Federico Zeri, Archivio fotografico | catalogo.fondazionezeri.unibo.it, publicato sotto la Licenza Creative Commons 4.0]
|
Bibliografia
Maurizia Tazartes, Giotto, Rizzoli, Milano 2004. ISBN non esistente
Edi Baccheschi, L'opera completa di Giotto, Rizzoli, Milano 1977.
Art in Tuscany | Giotto di Bondone | The Bardi Chapel in Santa Croce
|
° Questo articolo è basato parzialmente sull'articolo Cappella Bardi (Santa Croce)
dell' enciclopedia Wikipedia ed è rilasciato sotto i termini della GNU Free Documentation License.
|
|
|
_-_WGA09304.jpg#/media/File:Giotto_di_Bondone_-_Scenes_from_the_Life_of_Saint_Francis_-_2._Renunciation_of_Wordly_Goods_(detail)_-_WGA09304.jpg)