De Piazza della Signoria is het centrale plein van Firenze en het hart van het sociale leven van de stad. Het plein is L-vormig en bevindt zich in het centrale deel van het middeleeuwse Florence, ten zuiden van de kathedraal van Santa Maria del Fiore.
Het plein kreeg zijn vorm tijdens de 13e en 14e eeuw toen vele gebouwen van de Ghibelijben gesloopt werden. De Piazza della Signoria onderging ook tijdens de 14e en 15e eeuw belangrijke transformaties. Op deze tekening is de evolutie van het plein goed weergegeven. Op de tekening is ook de oorspronkelijke ringhiera te zien.

De ingrepen in deze eeuwen betreffen voornamelijk de sculpturale inrichting van het plein en culmineren in de zestiende eeuw in de transformatie van de Loggia della Signoria tot een soort openluchtmuseum.

De Loggia dei Lanzi is hier tussen 1374 en 1382 naast de ringhiera gebouwd. Het is een open loggia, een overdekte hal met drie enorme traveeën. Onder en voor deze loggia werden oorspronkelijk de talrijke openbare volksvergaderingen en de officiële ceremonies van de Florentijnse Republiek gehouden in direct contact met de florentijnse bevolking.
Later werd het een beeldengalerij en mogelijk het eerste museum ter wereld.

Mary McCarthy:

«De beeldhouwwerken van Florence vormen de genius of beschermgeest van de stad en zijn ontzagwekkend, niet alleen omdat ze beter zijn dan welke beelden ook die na de Griekse Oudheid zijn gemaakt, maar ook omdat ze, goed en slecht, deel uitmaken van het samenstel van de stad - de res publica of het gemeengoed. Ze behoren toe aan een koppige, onafhankelijke burgerij en aan een landschap van torenende rots en steen, net als dat van Athene».[4]

De Fontana del Nettuno, ook bekend als il Biancone of Fontana di Piazza, werd gemaakt door Bartolomeo Ammannati en bevindt zich nabij de noordwestelijke hoek van Palazzo Vecchio.
Naast de fontein van Neptunus staat de Marzocco, het leeuwensymbool van Firenze.

De beeldengalerij op Piazza della Signoria

De beelden van Piazza della Signoria zijn niet alleen artistiek van het hoogste niveau, maar vertegenwoordigen samen ook een echte seculiere allegorische cyclus die de heersers van de stad op weg naar naar Palazzo Vecchio zeker zal hebben geïnspireerd.

Mary McCarthy:

«Meer dan in welke andere Italiaanse piazza ook, roept de Piazza della Signoria herinneringen op aan de Oudheid, niet alleen in die enorme vergoddelijkte standbeelden, de 'David', de 'Neptunus' (waarvan Michelangelo zei: ‘Ammannato, Ammannato, che bel marmo hai rovinato,’ denkend aan de schade die de onbekwame beeldhouwer aan het marmer had toegebracht), de afgrijselijke 'Hercules en Cacus', maar ook in de sobere Loggia dei Lanzi, met haar drie prachtige volle bogen en haar reeks beeldengroepen van brons en marmer.
Sommige daarvan stammen uit de Griekse of Romeinse Oudheid, sommige uit de Renaissance, sommige uit het manierisme, en eentje uit de negentiende eeuw. Toch is er geen disharmonie tussen de beelden; ze sluiten allemaal op elkaar aan, vormen een doorlopende ervaring, een munt die met tussenpozen opnieuw geslagen wordt. Ze roepen stuk voor stuk een bloeddorstige wereld op».[4]

De bronzen Judith is een symbool van de politieke autonomie van de Florentijnse Republiek. Het beeld werd weggehaald uit het Palazzo Medici na de eerste verdrijving van de Medici (1495), waar het een fontein in de tuin sierde, en symboliseert daarom de overwinning van het volk op deze tirannen.
Judith wordt beschouwd als een symbool van vrijheid en deugd, en de overwinning van de zwakken op de sterken. In de christelijke symboliek is Judith's overmeestering van Holofernes een deugd die verwijst naar zelfbeheersing, kuisheid en nederigheid, in tegenstelling tot promiscuïteit en trots.
Haar verhaal toont de zwakke die in een poging haar huis te beschermen de veronderstelde overwinnaar verslaat. Dit is symbolisch voor de stad Firenze, die vocht om de Republiek tegen buitenlandse mogendheden te beschermen. Bij de terugkeer van de Medici, hoewel een groot deel van hun patrimonium werd teruggekocht en herenigd in de collectie van de familie, bleef de Giuditta op het plein staan, om de gevoeligheid van de bevolking niet te beledigen.

Een tweede hoofdstuk van dit geschil tussen de' Medici en de republiek wordt vertegenwoordigd door Michelangelo's David.

De imposanta afmetingen van Michelangelo's beeld zijn opmerkelijk in vergelijking met de werken van Donatello. Dit gigantisme was van grote invloed op alle andere beelden die later op het plein werden geplaatst, zoals Bartolomeo Ammannati's Nettuno en Baccio Bandinelli's Ercole e Caco.

Michelangelo's David

In 1501 was er een eind gekomen aan de onlusten in Firenze en de stad werd een republiek. Michelangelo keerde terug. In opdracht van de Florentijnse edelman Piero Soderini, eerste kanselier van de nieuwe republiek, werkte hij vanaf 1501 aan het beeld David. Hiervoor beschikte hij over een groot blok marmer, waaraan veertig jaar eerder door beeldhouwer di Duccio een begin was gemaakt. Voor de inwoners van de bevrijde stad werd de David buiten voor het Palazzo Vecchio geplaatst, als symbool van kracht en moed bij tegenslag. De Florentijnse wet moest wel eerst veranderd worden om het beeld in het openbaar te kunnen plaatsen, nooit eerder mocht een beeld van een naakte man in het openbaar worden getoond°.
Leonardo da Vinci, de schilder Sandro Botticelli, Pietro Perugino, de plaatselijke goudsmeden en houtsnijders, ze
maakten allemaal deel uit van een levendig debat rond de plaatsing van Michelangelo's David. Dit gebeurde tijdens een bijeenkomst die bijeengeroepen was door het Florentijnse democratische regime, dat erop gebrand was het publiek te verzoenen met beslissingen op alle gebieden, en vooral die van kunst en architectuur.
Oorspronkelijk moest het standbeeld van David hoog bovenop een steunbeer van de Duomo van Firenze worden geplaatst, maar na deze bijeenkomst werd een nieuwe en meer prominente plaats gekozen nabij de ingang van het Palazzo Vecchio. Deze verandering van context - van religieus naar maatschappelijk - voegde een nieuwe betekenis toe aan het beeld, transformeerde het beeld van een Bijbelse jongensheld en koning in een embleem van de Florentijnse Republiek.
In de loop van vier dagen werd het beeld op boomstamrollen verplaatst door de smalle straatjes van Firenze, van Michelangelo's werkplaats, tot aan het stadhuis. De David werd onthuld op 8 september 1504. [7]

Dit politieke tema zet de Perseus van Benvenuto Cellini uit 1554 voort in de Loggia dei Lanzi (ook wel de meer volledige titel Perseus met het hoofd van Medusa). Cellini maakte het beeld in opdracht van Cosimo I na de terugkeer van de Medici-familie in Firenze in 1531: Perseus heft het hoofd van Medusa waaruit slangen tevoorschijn komen, een duidelijk symbool van de spreekwoordelijke stadsgeschillen die een echte democratie altijd hadden ondermijnd. Het gekozen onderwerp was de mythe van Perseus. Deze mythe is rijk aan thema's (de heldendaden van een held, het onvermijdelijke lot enz.) die de macht en grootheid van de'Medici konden verbeelden.

De Hercules en Cacus van Baccio Bandinelli (1533) bevindt zich naast de David en vertegenwoordigt de overwinning met kracht en sluwheid tegen de goddelozen, in een symboliek ontleend aan de Twaalf Labours. Het beeld zou oorspronkelijk worden gemaakt door Michelangelo, maar vanwege zijn voortdurende verplichtingen werd het in plaats daarvan toevertrouwd aan Baccio Bandinelli, die zonder succes,probeerde de krachtige stijl van David na te bootsen. Het beeld kreeg veel en harde kritiek en devslechte reputatie van jaloerse collega kunstenaar houdt nog steeds stand.

Aan de zijkanten van de hoofdingang van Palazzo Vecchio vinden we de twee marmeren Termini, de mannelijke van Vincenzo de 'Rossi en de vrouwelijke van Baccio Bandinelli, die een klassiek beeldhouwgenre weerspiegelen. Ze verbeelden de echtgenoten Philemon en Baucis, die volgens de legende door Jupiter werden omgevormd tot eik en zij in lindeboom, om deze reden voorbeelden van wederzijdse liefde. Oorspronkelijk ondersteunden ze een ketting die als barrière naar de ingang was geplaatst.

De Fontana del Nettuno (fontein van Neptunus) van Bartolomeo Ammannati (1563-1565) en enkele van zijn leerlingen, waaronder Giambologna, was de eerste openbare fontein in Firenze. De figuur van Neptunus, gemaakt van wit Carrara-marmer, staat op een voetstuk versierd met de beelden van Scilla en Cariddi in het midden van het achthoekige bassin.
De Florentijnen noemen de grote Neptunus in wit marmer liefkozend Il Biancone. Beroemd is de belichaming die door de mensen werd uitgedrukt bij de inhuldiging van het standbeeld in 1565 "Ammannato Ammannato, wat heb je prachtig marmer geruïneerd!").

Ten slotte, op een centrale positie links van Palazzo Vecchio, staat het grandioze ruiterstandbeeld van Cosimo I, een bronzen werk van Giambologna (1594).

Andere beroemde sculpturen zijn ondergebracht onder de Loggia dei Lanzi (De roof van de Sabijnse maagden(Giambologna, 1583), Hercules en de Centaur (Giambologna, 1599), Perseus en Medusa (Benvenuto Cellini, 1554) enz.).