Enkele werken
Polittico della Misericordia (1444-1465)
Sigismondo Pandolfo Malatesta in preghiera davanti a san Sigismondo, (1451)
De Geschiedenis van het Ware Kruis (1452 - 1466)
De Ontmoeting tussen de Koningin van Sheba en Koning Salomon
De slag tussen Constantijn en Maxentius
De vondst en herkennen van het Ware Kruis
De slag tussen Heraclius en Chosroes
Maria Magdalena (1460-1466)
Madonna del parto (ca. 1460)
De Verrijzenis (ca 1463)
plaatsen
Kaart | Piero della Francesca in Toscane en Midden Italië
I T Piero della Francesca, De slag tussen Heraclius en Chosroes, fresco, 356 x 747 cm, in de Basilica di San Francesco, Arezzo (1)
Piero della Francesca, De slag tussen Heraclius en Chosroes, fresco in de Basilica di San Francesco, Arezzo
De geschiedenis van het ware kruis of De legende van het ware kruis is een frescocyclus die geschilderd werd door Piero della Francesca in de basiliek van San Francesco in Arezzo. De fresco's gelden een van zijn mooiste werken en zijn een hoogtepunt in de schilderkunst van de vroege renaissance.
Le Storie della Vera Croce
Inhoudelijk was de frescocyclus gebaseerd op de Legenda Aurea van Jacobus de Voragine, een populaire 13de-eeuwse tekst die naast vele heiligenleven ook het mysterieuze verhaal vertelt van het Heilige Kruis van Christus. Piero besteedde geen aandacht aan het chronologisch verloop van het verhaal, en gaf de voorkeur aan een puur esthetisch-formele benadering waarbij hij een symmetrisch totaalbeeld creëerde, zonder daarbij filosofisch-theologische verbanden tussen de verschillende scènes te negeren.Het fresco werd waarschijnlijk geschilderd in de tweede fase van het werk in de Baccikapel, na het verblijf van Piero in Rome (1458-1459). Hier zag Piero della Francesca waarschijnlijk de kolom van Trajanus en de oude Romeinse sarcofagen, waaruit hij inspiratie opdeed voor de twee strijdscènes van de fresco-cyclus, De slag tussen Constantijn en Maxentius en De slag tussen Heraclius en Chosroes.
Een andere inspiratiebron kunnen de Vlaamse wandtapijten zijn waarvan de compositorische dichtheid vergelijkbaar is met die van de Romeinse friezen die Piero in Rimini had kunnen zien. Misschien had Piero ook de slag om Anghiari in gedachten, die plaatsvond in de buurt van zijn stad, Sansepolcro, in 1440.
De twee veldslagen zijn op een absoluut antithetische manier samengesteld: de Slag tussen Constantijn en Maxentius is een rustige, horizontale verandering van ritme, terwijl de Slag tussen Heraclius en Chosroes een onontwarbaar kluwen van mannen, wapens en paarden is, die driekwart van de scène inneemt.
De veldslag tussen Heraclius en Chosroe
Piero della Francesca, Le Storie della Vera Croce, Battaglia di Eraclio e Cosroè, (particolare)
Basilica di San Francesco, Arezzo (1)
De veldslag
Het strijdtoneel bevindt zich op de tegenoverliggende muur waarop overwinning van Constantijn op Maxentius verbeeld werd. Het fresco dat de veldslag tussen Heraclius en Chosroes chronologisch voorafgaat is geschilderd in het register erboven. De vondst en herkennen van het Ware Kruis situeert zich in de vierde eeuw. Volgens de overlevering ontdekte Helena van Constantinopel, de moeder van keizer Constantijn, omstreeks het jaar 325 tijdens een rondreis door Palestina een grot waarin ze drie houten kruisen aantrof, de kruisvinding. Om onbekende redenen wist Helena dat een van de drie het kruis was waaraan Jezus was gestorven.De veldslag onder deze twee taferelen maakt een sprong van ongeveer twee eeuwen. In 615 veroverde de Perzische keizer Chosroes II Jeruzalem en nam ook bezit van het relikwie van het Ware Kruis. Hij laat zich op een een godslasterlijke wijze aanbidden als een levende god. De Byzantijnse keizer Heraclius daagt hem vervolgens uit in de strijd (627), wint de veldslag en voert het doodsvonnis uit door de keizer te onthoofden. De troon van Chosroes wordt rechts van de veldslag geschilderd. Links op de troon staat het kruis, rechts op een kolom een zwarte haan. Onder de troon wordt Chosroes onthoofd. Hij wordt omringd door leden van de rijke Aretijnse familie Bacci, opdrachtgevers van de frescocyclus.
De overdaad aan details is indrukwekkend, het zijn vaak kleine meesterwerken die op zichzelf bekeken kunnen worden. De keizer Heraclius zelf, wordt in het midden te paard en in een gouden uniform, in volle actie afgebeeld. Met zijn zwaard valt hij een voetjongen aan die zich met zijn schild probeert te verdedigen.
Keizer Heraclius was een belangrijk politiek figuur in de late middeleeuwen, hij was de belichaming van de kruistochten en de doctrine van verwachting en verlossing.Beroemd zijn het portret van de trompettist met het Byzantijnse hoofddeksel dat mooi contrasteert met de donkere figuren errond, het Renaissance-harnas met het spiegelende metaal en de nauwgezette zorg waarmee de meest uiteenlopende wapens geschilderd zijn. Talrijk zijn de macabere details, met de dood die boven alle strijders om zich heen lijkt te grijpen. Op de achtergrond, in het gewoel van twee ruiters achter Heraclius, staat een robuuste man met een gebroken schedel na een gewelddadige zwaardinslag, nog steeds op zijn ros: in het midden, een valet op zijn knieën naast geëxecuteerd worden door de vijand die hem bij het haar grijpt; naast hem zakte een wit paard dat een jonge krijger vertrapt op de grond van de dodelijke wond die aan zijn nek werd toegebracht, en rechts het doden van een jonge Sasanische ridder, misschien een van de zonen van de Perzische koning, met een steek in de keel die een stroom bloed laat vloeien, van een krijger die door sommigen wordt geïdentificeerd als de zoon van Heraclius.
In de linker benedenhoek, op de grond ligt het afgehakte hoofd van een jonge soldaat met dik haar. De Franse kunsthistoricus Daniel Arasse herkende in dit met bloed besprenkeld hoofd een zelfportret van Piero.
Piero della Francesca, Le Storie della Vera Croce, Battaglia di Eraclio e Cosroè, (particolare delle armature rinascimentali perfettamente ritratte nei lustri metallici)
Piero della Francesca, Battaglia di Eraclio e Cosroè, affresco (dettaglio, l'imperatore Eraclio, al centro, a cavallo con l'uniforme dorata), Basilica di San Francesco, Arezzo
Piero della Francesca, Battaglia di Eraclio e Cosroè, met een vermeend zelfportret van Piero), Basilica di San Francesco, ArezzoBoven de onthoofde soldaat en het kluwen van paardenhoeven ontvouwt zich een bos van speren en met elkaar verweven zwaarden, met wapperende banieren en symbolische vlaggen. De adelaar symboliseert de keizerlijke macht en keert zich agressief met opengesperde bek naar de vijand. Dan is er de ganzenvlag, symbool van waakzaamheid, en de leeuw, embleem van kracht en moed. Tussen de banieren van de nu verslagen vijanden herkennen we de schorpioen, symbool van het jodendom, het hoofd van een Moor en de afnemende maan. In het midden van de compositie valt het intacte vierdelige schild op: het symboliseert de aankondiging van de nog niet behaalde maar bijna onvermijdelijke overwinning.
Piero della Francesca, Le Storie della Vera Croce, Battaglia di Eraclio e Cosroè, (particolare)
Basilica di San Francesco, Arezzo (1)
De executie
Ongeveer een kwart van de scène wordt aan de rechterkant ingenomen door een baldakijn met een lege troon, waaronder de verslagen Chosroes, die weigerde zich tot het christendom te bekeren, geëxecuteerd wordt. Hij wordt omringd door een halve cirkel van ambtenaren, terwijl twee bewakers dreigend naderen: een van hen houdt het zwaard klaar in zijn linkerarm. De sierlijk geklede mannen rond de koning, de getuigen, zijn vertegenwoordigers van de familie Bacci, opdrachtgevers van de frescocyclus die Piero symbolisch plaatst bij de verdedigers van het christendom.
Het gezicht van Chosroes is dat van een oude man, een iconisch portret dat vaak terugkomt in het werk van Piero della Francesca, in deze cyclus bijvoorbeeld ook in de Annunciatie en de Dood van Adam.
Dit kan alleen worden uitgelegd als een programmatische keuze van Piero om geen specifieke betekenissen toe te kennen aan het uiterlijk van de personages: in dezelfde scène is het moeilijk om de hoofdpersonen te onderscheiden van de secundaire portretten die met dezelfde zorg geschilderd zijn. In zekere zin verschuift de aandacht zo verder naar de gebeurtenissen en de inhoud.
Piero della Francesca, Storie della Vera Croce, basilica di San Francesco, Arezzo [Battaglia di Eraclio e Cosroè, l'esecuzione dello sconfitto Chosroes) (3)Piero della Francesca, Le Storie della Vera Croce, Morte di Adamo (particolare l'uomo anziano usato spesso da modello da Piero), Basilica di San Francesco, Arezzo
Battaglia di Eraclio e Cosroè, particolare Annunciazione, particolare, sullo sfondo del cielo chiaro, Dio Padre invia lo Spirito Santo
Parete sinistra
Sequenza delle scene
Simmetria tematica Piero della Francesca, Storie della Vera Croce, basilica di San Francesco, Arezzo [scene Battaglia di Eraclio e Cosroè e Ritrovamento delle tre croci e verifica della Croce] (2)
Album | La Capella Bacci e Le Storie della Vera Croce, Battaglia di Eraclio e Cosroè
Piero della Francesca, Battaglia di Eraclio e Cosroè, affresco, parte sinistra, Basilica di San Francesco, Arezzo
Piero della Francesca, Battaglia di Eraclio e Cosroè, affresco, Basilica di San Francesco, Arezzo Piero della Francesca, Storie della Vera Croce, basilica di San Francesco, Arezzo [Battaglia di Eraclio e Cosroè, l'Esecuzione)
Piero della Francesca, Le Storie della Vera Croce, Battaglia di Eraclio e Cosroè, (particolare delle armature rinascimentali perfettamente ritratte nei lustri metallici) Piero della Francesca, Le Storie della Vera Croce, Battaglia di Eraclio e Cosroè, (particolare del trombettiere col copricapo alla bizantina)
Piero della Francesca, Battaglia di Eraclio e Cosroè, affresco (dettaglio soldati), Basilica di San Francesco, Arezzo Piero della Francesca, Battaglia di Eraclio e Cosroè, affresco (particolare soldato nudo), Basilica di San Francesco, Arezzo Piero della Francesca, Battaglia di Eraclio e Cosroè (particolare giovane), Basilica di San Francesco, Arezzo
Piero della Francesca, Battaglia di Eraclio e Cosroè (Dettaglio col giovane robusto colpito al cranio), Basilica di San Francesco, Arezzo
Piero della Francesca, Battaglia di Eraclio e Cosroè (nella parte inferiore alcuni ritratti della famiglia Bacci), le Storie della Vera Croce, Basilica di San Francesco, Arezzo
Piero della Francesca, Le Storie della Vera Croce, Battaglia di Eraclio e Cosroè, (nel gruppo intorno a lui si ravvisano i ritratti di famiglia dei Bacci, committenti del ciclo) Piero della Francesca, Battaglia di Eraclio e Cosroè (particolare, ritratti di famiglia dei Bacci, forse Giovanni Bacci)
Piero della Francesca, Le Storie della Vera Croce, Battaglia di Eraclio e Cosroè, (particolare dell'l'emblema Imperatore bizantino)
Piero della Francesca, Le Storie della Vera Croce, Battaglia di Eraclio e Cosroè (particolare della bandiera dell'oca, simbolo di vigilanza) Interno della Basilica di San Francesco, Arezzo, con il Crocifisso del Maestro di San Francesco [2] Piero della Francesca, Le Storie della Vera Croce, Battaglia di Eraclio e Cosroè, (particolare, una mischia inestricabile di combattenti), Basilica di San Francesco, Arezzo
Piero della Francesca, Le Storie della Vera Croce, Battaglia di Eraclio e Cosroè, (particolare, una mischia inestricabile di combattenti a piedi e a cavallo), Basilica di San Francesco, Arezzo Piero della Francesca, Le Storie della Vera Croce, Battaglia di Eraclio e Cosroè, (particolare, bel giovane elegante coi suoi gambali rossi e verdi), Basilica di San Francesco, Arezzo Piero della Francesca, Le Storie della Vera Croce, Battaglia di Eraclio e Cosroè, (particolare, un guerriero lancia il pugnale alla gola di un altro), Basilica di San Francesco, Arezzo
Piero della Francesca, Le Storie della Vera Croce, Battaglia di Eraclio e Cosroè, (particolare, un guerriero con pugnale alla gola), Basilica di San Francesco, Arezzo
Piero della Francesca, Le Storie della Vera Croce, Battaglia di Eraclio e Cosroè, (particolare, l'anziano Cosroè attende di essere decapitato), basilica di San Francesco, Arezzo [1] Quest'opera è nel pubblico dominio. Fonte: Web Gallery of Art
[2] Foto di Traveling in Tuscany © All rights reserved
[3] Foto di Miguel Hermoso Cuesta, licenziato in base ai termini della licenza Creative Commons Attribuzione-Condividi allo stesso modo 4.0 Internazionale
Bibliografia
Birgit Laskowski, Piero della Francesca, collana Maestri dell'arte italiana, Gribaudo, Milano 2007.
Anna Maria Maetzke, Piero Della Francesca, Silvana (2006)
Damien Wigny, Toscane: Arezzo, Cortone, Casentino, Sansepolcro, Scala, 2013
M.A. LAVIN, Piero della Francesca and His Legacy, (Studies in the History of Art 48), Hannover-London, 1995
Damien Wigny, Toscane: Arezzo, Cortone, Casentino, Sansepolcro, Scala, Mercatorfonds, 2013
Barbara Baert, Heraclius and Chosroes or The Desire for the True Cross (2003)
Piero della Francesca, an itinerary in Tuscany and central Italy | Starting from Sansepolcro, his hometown, follow this itinerary, and see the greatest works of Renaissance artist Piero della Francesca in Sansepolcro, Perugia, Urbino, Arezzo, Rimini and eventually Florence.
Art in Tuscany | Storie della Vera Croce
Il restauro dell'Adorazione della Croce e incontro tra Salomone e la Regina di Saba (parete destra) di Piero della Francesca, Basilica di San Francesco, Arezzo
Arte in Toscana | Storie della Vera Croce, 1452-1466, affreschi, Basilica di San Francesco, Arezzo
Questo articolo è basato parzialmente sull'articolo Battaglia di Eraclio e Cosroè dell' enciclopedia Wikipedia ed è rilasciato sotto i termini della GNU Free Documentation License.