Piero della Francesca, Le Storie della Vera Croce, Tortura dell'ebreo of De foltering van de jood, Basiliek van San Francesco, Arezzo

Linkse muur

Rechtse muur

De jood Giuda Ciriaco is een personage uit de Legende van het Ware Kruis, een populaire 13de-eeuwse tekst van Jacobus de Voragine die het mysterieuze verhaal vertelt van van het Heilige Kruis van Christus.
De Byzantijnse historicus Sozomeno (5e eeuw) vermeldt Ciriaco al in zijn Historia ecclesiastica. Tussen 443 en 444 voegt Sozomeno de legende van Helena samen met die van de Joodse Judas-Ciriach, die al gevormd en wijdverspreid was in het oosten.
In deze verhalen onthult Giuda Ciriaco de plaats waar het kruis was begraven, waardoor het kon worden ontdekt. Hier krijgt de legende ook een opvallend anti-joods karakter. [4] [5]

De foltering van de jood, Tortura dell'ebreo, het verhaal

Na de overwinning van haar zoon Constantijn op Massenzio (de scène Vittoria di Costantino su Massenzio op de tegenoverliggende muur), besluit Helena op bedevaart te gaan naar Jeruzalem om de heilige relikwie te vinden.
In de stad is er echter niemand die weet waar het Kruis werd begraven, behalve uiteindelijk een Jood genaamd Juda (een verwijzing naar de verrader apostel), die echter weigert de locatie te onthullen. Hij wordt gefolterd en neergelaten in een put, waaruit hij alleen bevrijd wordt als hij bereid is te praten. Het fresco toont precies het moment van zijn bevrijding, wanneer twee arbeiders Judas uit de put trekken door touwen die hoog in het tafereel vastgebonden zijn aan een lier, terwijl een ambtenaar hem minachtend bij de haren grijpt.
Judas Ciriaco bezwijkt en leidt Elena en haar gevolg naar de tempel van Venus. Dit is de volgende scène, waar de drie kruisen van Golgotha ?worden opgegraven en waarvan er slechts één wonderbaarlijke krachten heeft, het Ware Kruis van Christus.

Piero della Francesca, Le Storie della Vera Croce, Tortura dell'ebreo, Basilica di San Francesco, Arezzo [1]

De foltering van de jood, Tortura dell'ebreo

Dit fresco werd geschilderd door Giovanni da Piamonte, een van de assistenten van Piero, die de tekeningen en ontwerpen van Piero trouw volgde. Zijn schildertechniek is minder rijk dan die van zijn meester, en is herkenbaar aan het grafische karakter van de tekening, bijvoorbeeld in de haarkrullen van de personages. Piero tekende voor zijn fresco's cartone of kartons, die door zijn assistenten konden uitgevoerd worden. De techniek van cartone werd vooral gebruikt om details heel precies over te brengen. (Over het gebruik van cartone, sinopia en de intonaco pleisterlaag kan je hier meer lezen). Ook in het fresco aan de andere kant van het venster, Het begraven van het heilige hout (Sollevamento del legno della Croce) herkennen we de hand van Giovanni da Piamonte.

De scène is mooi gecomponeerd, met kleuren die verwijzen naar de kleuren uit de aangrenzende scènes. De kleding van de personages is typisch vijftiende-eeuws, en een gelijkaardige jas is ook te vinden in de scène Sollevamento della Croce. Het motto Prude [ntia] vinco op de hoed van de ambtenaar betekent Ik overwin je met mijn scherpzinnigheid.

Het gebouw aan de linkerkant sluit in de hoek aan op het huis van het aangrenzende fresco dat in dezelfde tonen grijs werd geschilderd, waardoor een uniek onregelmatig gebouw ontstaat. De achtergrond wordt vereenvoudigd door de platte roodachtige muur met kantelen, die de personages op de voorgrond benadrukt, een compositorisch element waar eerder Fra Angelico mee had geëxperimenteerd.

Piero della Francesca, Le Storie della Vera Croce, Tortura dell'ebreo (particolare delle nuvole chiaroscurate a cuscinetto), Basilica di San Francesco, Arezzo [1]

De lucht wordt helder naar de horizon toe en wordt gekenmerkt door chiaroscurovormige wolken, in de typische stijl van Piero. Piero gebruikte voor het schilderen van de wolken heel weinig wit, dat hij in dunne lagen aanbracht. Hij liet grote delen van het witte pleisterwerk onbeschilderd. Het houtwerk werd later al secco over de wolken geschilderd en is hier en daar vervaagd of verdwenen.

De linkse muur