Het gebied van Montalcino beslaat 24.000 hectare, waarvan 15% wordt ingenomen door wijngaarden. Het gebied heeft ongeveer de vorm van een vierkant en wordt begrensd door de rivieren Ombrone, Asso en Orcia. De verschillende hellingen met verschillende blootstelling, het extreem heuvelachtige terrein en de verschillende hoogtes van 120 tot 650 meter boven zeeniveau tussen de valleigebieden en de hoogste zones creëren verschillende microklimaten[6]. Over het algemeen heeft Montalcino een mediterraan klimaat: het neigt droog te zijn, maar heeft continentale omstandigheden, gezien de ligging tussen het kust en de Apenijen en en Monte Amiata.

Brunello di Montalcino, Tenuta Ciacci Piccolomini d'Aragona, Montalcino, con Monte Amiata sul sfondo [1]

Deze uitgedoofde vulkaan die tot 1.738 m boven de zeespiegel uitsteekt, speelt tijdens de warme zomermaanden ook een verkoelende rol, en beschermt het gebied van Montalcino tegen extreem weer zoals storm en hagel. Deze enorme berg in het midden van Toscane, die tot 700.000 jaar geleden een vulkaan was, heeft een grote invloed op het klimaat in dit gebied. Wolken hebben namelijk de neiging om zich rond Amiata te verplaatsen, waardoor het overal in het gebied vaak regent en zelfs hagelt, maar minder rond Montalcino.

Map of the Brunello di Montalcino region

Kaart van producenten DOCG Brunello di Montalcino [1]

De volgende personen waren de oprichters van het Brunello Consorzio in 1967, en de namen staan in de volgorde waarin ze voorkomen in officiële documenten met betrekking tot de oprichting van het Consorzio: Nello Baricci, Silvio Nardi, Siro Pacenti, Gino Zannoni, Lucia Perina, Milena Perina, Orazio Machetti, Elina Lisini, Dino Ciacci, Guglielmo Martini, Emilio Costanti, Sabatino Gorelli, Assunto Pieri, Manfredi Martini, Ivo Buffi, Giovanni Colombini, Rev. Don Leopoldo Bianchi, Loffredo Gaetani Lovatelli, Giuseppe Cencioni, Bramante Martini, Leopoldo Franceschi, Pierluigi Fioravanti, Silvano Lambardi, Annunziato Franci en Ferruccio Ferretti.[2]
De meerderheid van de wijndomeinen die het Consorzio hebben opgericht produceren nog steeds Brunello en zijn trots dat ze deel uitmaken van de 'historische' bedrijven van Montalcino die al jaren, zo niet decennia, voordat de denominatie werd overspoeld door investeerders van buitenaf, gevestigde Brunello-producenten waren.[2]
Op de bovenstaande kaart worden 201 producenten vermeld.

Vlakbij het authentieke kleine dorp Castiglioncello Bandini, ligt Podere Santa Pia, een prachtig vakantiehuis, omringd door eeuwenoude eiken en gelegen op een strategische positie in de Toscaanse Maremma. Je geniet er van een adembenemend uitzicht over de valleien van de Ombrone en de Val d'Orcia die in Cinigiano samenvloeien. Het is een ideale bestemming voor mensen die een vakantie in de natuur willen doorbrengen: duizenden hectare ongerepte natuur omringen Podere Santa Pia, dat nog niets van zijn eeuwenoude charme verloren heeft. Daarom wordt Podere Santa Pia wel vaker een natuurhuis genoemd.
Het huis is authentiek Italiaans, het is niet perfect maar zeer sfeervol. De ruwe natuurstenen muren aan de buitenkant, de terracotta vloeren, de grote open haard in de keuken en hier en daar robuuste houten balkenplafonds zorgen voor een karakteristieke oude Toscaanse sfeer. Italiaanse buren vertelden dat dit vroeger een klein klooster was. Hier trokken jonge vrouwen zich terug om zich aan een geestelijk leven in een ongerepte omgeving te wijden. De Toscaanse Maremma is een heuvelachtig gebied ten zuidoosten van Siena. Het is één van de meest unieke en fascinerende gebieden van Toscane die nog niet overrompeld werden door het grote toerisme. Het gebied bestaat uit ronde heuvels met wijnbouw en akkerland, olijfbomen, bossen en de zo typische macchia.

Holiday homes in the Tuscan Maremma | Natuurhuis Podere Santa Pia

Rosso di Montalcino

In het midden van de vorige eeuw, toen veel van Montalcino's voormalige deelpachters begonnen met het afbouwen van hun gemengde gewassen en andere landbouwactiviteiten om zich te specialiseren in de productie van Brunello, was de economische opoffering om nieuw aangeplante wijngaarden een aantal jaren te laten rijpen en vervolgens bijna vier jaar na de oogst te laten wachten voordat Brunello verkocht kon worden niet alleen afschrikwekkend; het zou economisch verlammend zijn geweest voor iedereen, behalve voor de handvol reeds gevestigde producenten.
De oplossing was een tweede wijn, gemaakt van dezelfde wijngaarden, die één jaar na de oogst verkocht kon worden. Hoewel alle producenten het eens waren over het concept van deze ondergeschikte botteling, bleek de naam van de nieuwe wijn een strijdtoneel. Tancredi Biondi Santi stelde voor om het Rosso di Montalcino te noemen, maar de nieuw opgerichte landgoederen, in 1967 verenigd door hun opkomende consorzio, stemden tegen het voorstel van Biondi Santi en in plaats daarvan stemden ze ervoor om de wijn Vino Rosso dai Vigneti di Brunello (Rode Wijn van Brunello Wijngaarden) te noemen. Toen zijn suggestie niet werd opgevolgd, verliet Brunello's meest legendarische producent, Tancredi Biondi Santi, het Consorzio nog voor het actief werd in april 1967 [5]. Tancredi, die niet alleen de basis had gelegd voor de strenge DOC-productiecode van Brunello, maar ook klaar was om een belangrijke rol te spelen in het Consorzio, en zijn zoon Franco, waren ervan overtuigd dat dit een schaamteloos misbruik was van de goede reputatie en de naam van Brunello.

Later bracht de Europese Unie redding. Gedwongen om elke verwijzing naar Brunello van het etiket te halen, volgden de lokale wijnmakers dan toch het advies van wijlen Tancredi op en hernoemden ze de wijn Rosso di Montalcino. Het ontstaan van Rosso di Montalcino DOC was een primeur in Italië. Het was de eerste keer dat producenten werd toegestaan om twee wijnen van gecontroleerde herkomst te verkrijgen van in wezen dezelfde wijngaarden [5].
Net als Brunello wordt Rosso di Montalcino uitsluitend gemaakt van 100 procent Sangiovese, zoals is vastgelegd in de regelgeving voor de individuele productiecode, maar het ondergaat veel minder verplichte rijping dan zijn oudere partner. Rosso is gecreëerd als de tweede wijn van de denominatie om jong en fris gedronken te worden. Het geeft consumenten niet alleen een meer toegankelijke en economische versie van Montalcino's beroemde Sangiovese voor dagelijks gebruik, maar het dicht ook de inkomenskloof voor producenten terwijl Brunello meer dan vier jaar rijpt in de kelders van hun landgoed [2].

Nello Baricci in Percorso Oro di Montalcino, Le voci del Brunello (Complesso Sant'Agostino, Montalcino) [x]

Montalcino

Frazioni Montalcino

The biological wine in Tuscany | The biological or orgaic wine in southern Tuscany

Wijnen in Toscane | Van Chianti tot Brunello di Montalcino en Montecucco DOCG

Traveling in Tuscany | Member companies of the DOCG Brunello di Montalcino

Kerin Okeefe, Brunello di Montalcino, University Of California, 2012, ISBN 9780520265646. Kerin O'Keefe provides in-depth profiles of nearly sixty leading producers of Brunello.

[1] Photo by Terensky (Harold Ramirez) licensed under the Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported  license.
[2] Kerin O’Keefe, Brunello di Montalcino: Understanding and Appreciating One of Italy’s Greatest Wines, University of California Press, 2012, p…
[3] Foto Rein Ergo voor Traveling in Tuscany | All rights reserved © Traveling in Tuscany
[4]  Foto di Megan Cole, licenziato in base ai termini della licenza CC BY 2.0 DEED Attribution 2.0 Generic. Some rights reserved
[5] Tancredi en Franco weigerden zich aan te sluiten bij het Consorzio en het domein zou buiten de wijnbouwers vereniging blijven tot Franco zich uiteindelijk bijna veertig jaar later, in 2004, aansloot, toen het blijkbaar logischer was om deel uit te maken van deze telersvereniging in plaats van erbuiten te blijven. Kerin O’Keefe, Brunello di Montalcino: Understanding and Appreciating One of Italy’s Greatest Wines, University of California Press, 2012, pp. 51-52.
[6] Volgens Kerin O'Keefe blinkt sangiovese weliswaar uit in bepaalde delen van Montalcino, maar presteert het niet zo goed in de hele denominatie door de dramatische verschillen binnen het grote productiegebied". O'Keefe is er voorstander van om subzones op de etiketten te zetten, omdat dit de consument enorm zou helpen om de grote verschillen tussen de Brunellos uit Montalcino's zeer gevarieerde grondgebied te begrijpen. Zij stelt 8 subzones voor: Montalcino Noord, Montalcino Zuid, Castelnuovo dell'Abate, Camigliano, Tavernelle, Bosco, Torrenieri, en Sant'Angelo.
Voorlopig blijven subzones onofficieel, maar steeds meer producenten schrijven informatie op het rugetiket of de naam van het gehucht op het vooretiket. (...) De hoogte van de wijngaarden in Brunello DOCG varieert van net boven zeeniveau tot meer dan 500 meter en de zomertemperaturen kunnen variëren tot 7?C tussen de subzones. Voeg daar nog een reeks verschillende bodems aan toe en je begrijpt waarom Brunello's variëren van elegant sober en kelderwaardig tot fruitig, weelderig en direct.
Hoewel sommige subzones superieur worden geacht aan andere, hangt die mening uiteindelijk af van wat je wilt. Brunello's die met de jaren complexere lagen ontwikkelen, komen uit het oorspronkelijke teeltgebied net ten zuidoosten van Montalcino, terwijl Sant'Angelo een goede bron is van fruitige, gespierde Brunellos. Voor een combinatie van elegantie en kracht ga je naar Castelnuovo d'Abate, en voor Brunellos met exquise boeketten en verfijning koop je in het noorden van Montalcino. Hoewel onofficieel, zou de volgende zone-indeling een nuttige leidraad moeten zijn... [O'Keefe, Kerin (August 2008). "Brunello on the Brink". Decanter | www.decanter.com].