De onvoltooide gevel van San Lorenzo, Firenze

De Basilica di San Lorenzo is een van de grootste kerken van Firenze, en ligt in het centrum van de oude stad. De kerk is de begraafplaats van alle belangrijke leden van de Medici-familie, van Cosimo il Vecchio tot Cosimo III. De San Lorenzo was de parochiekerk van de' Medici en beide ruimten fungeren als mausoleum voor deze familie.

De Cappelle Medicee (Medici-kapellen) bestaan in hoofdzaak uit drie religieuze ruimten: de Cappella dei Principi, gelegen achter de kerk, de Sagrestia Vecchia en de Sagrestia Nuova, de nieuwe sacristie.
De Sagrestia Vecchia van Brunelleschi was een grafkapel voor Cosimo de' Medici, die vastgebouwd was aan de San Lorenzo. Hiermee oogstte Brunelleschi veel lof, zodat hij ook de opdracht kreeg een nieuw plan te maken voor de hele kerk.
De Sagrestia Vecchia die gebouwd werd tussen 1520 en 1534, wordt in het algemeen beschouwd als een van de grootste verwezenlijkingen van Michelangelo.

Sagrestia Vecchia

De Medici-paus Leo X gaf Michelangelo in de herfst van 1516 de opdracht een gevel in wit Carrara-marmer te ontwerpen voor San Lorenzo. Michelangelo werkte enkele jaren aan het project, hij maakte talloze schetsen en tekenigen. Hij maakte ook een houten model, dat laat zien hoe hij de klassieke verhoudingen van de op schaal getekende gevel aanpaste aan de ideale verhoudingen van het menselijk lichaam.

De voorgevel van San Lorenzo, een eerste grote architectonische opdracht

In oktober 1516 krijgt Michelangelo van paus Leo X de opdracht voor het decoreren van de onbewerkt gebleven façade van de San Lorenzobasiliek. Het was zijn eerste grote architectonische opdracht. Leo X (geboren als Giovanni de' Medici) was de jongste zoon van Lorenzo de Medici en had Michelangelo van kinds af aan gekend. Lang nadat Michelangelo het eerste ontwerp had ingeleverd, trok de paus zich in maart 1520 echter terug uit het project. Het was een enorme ontgoocheling en een van de dieptepunten uit Michelangelo's carrière. Na met enorme energie bijna drie jaar aan de gevel te hebben gewerkt, was de kunstenaar bitter teleurgesteld.
Hij schreef een lange brief waarin hij een opsomming gaf van zijn financiële uitgaven en zijn fysieke en mentale inspanningen. Het is een van de langste en meest aangrijpende brieven van de hand van Michelangelo. Hij bracht zijn diepe verdriet misschien onbedoeld maar welsprekend over in een emotioneel proza en met de staccato-achtige herhaling van de zin, Non gli mecto a chonto:

«Non gli mecto ancora a conto il modello di legname della facciata detta, che io gli mandai a Roma; non gli me eta ancora a conto il tempo di tre anni che i' ò perduti in questo; non gli me eta a conto che io sono rovinato per detta opera di San Lorenzo; non gli metto a conto il vituperio grandissimo de l'avermi condotto qua per far detta opera, e poi tòrmela ..... non gli me eta a conto la nerdìta»[3]

Het is de op een na langste brief die Michelangelo ooit schreef en onderbouwt het beeld van de inspanningen van de kunstenaar en de schijnbaar wispelturige aard van zijn opdrachtgevers. Een herculische poging die zonder resultaat bleef [2].
1520 bleek niet alleen een keerpunt te zijn in de geschiedenis van San Lorenzo, maar ook in het leven van Michelangelo.

De verschillende fasen van het ontwerp worden gedemonstreerd door drie tekeningen uit de collectie van Casa Buonarroti (45 A, 47 A en 43 E) die de ontwikkeling van Michelangelo's ideeën onthullen. Bovenstaand blad toont het derde en laatste project, uitgevoerd in februari 1517, dat later aantoonbaar werd vertaald in het houten model dat nog steeds in Casa Buonarroti bewaard is gebleven en dat de overgang van de ontwerpfase naar het uitvoerende proces weerspiegelt, zoals was vastgelegd in het contract tussen Leo X en de kunstenaar op 19 januari 1518.

In maart 1520 wordt de opdracht voor de gevel van San Lorenzo door de paus geannuleerd. Op 10 maart 1520 registreert Michelangelo zelf de beëindiging van het contract, zelfs al was het maar wat betreft de levering van marmer. Het materiaal dat tot dan toe werd verzameld, zou gebruikt worden om de kerk van Santa Maria del Fiore te plaveien.