Enkele werken
Polittico della Misericordia (1444-1465)
Sigismondo Pandolfo Malatesta in preghiera davanti a san Sigismondo, (1451)
De Geschiedenis van het Ware Kruis (1452 - 1466)
De Ontmoeting tussen de Koningin van Sheba en Koning Salomon
De slag tussen Constantijn en Maxentius
De vondst en herkennen van het Ware Kruis
De slag tussen Heraclius en Chosroes
Maria Magdalena (1460-1466)
Madonna del parto (ca. 1460)
De Verrijzenis (ca 1463)
plaatsen
Kaart | Piero della Francesca in Toscane en Midden Italië
I T Piero della Francesca, Il Sogno di Costantino of De droom van Constantijn (detail), Capella Bacci, Basilica di San Francesco, Arezzo [1]
Piero della Francesca, Il Sogno di Costantino (detail, de slapende Constantijn), Capella Bacci, Basilica di San Francesco, Arezzo
Piero della Francesca schilderde De geschiedenis van het ware kruis in de basiliek van San Francesco in Arezzo. Het is zijn belangrijkste werk en een meesterwerk uit de vroege Renaissance.
De fresco's van Piero in deze serie zijn geïnspireerd op de Legenda Aurea, een verzameling hagiografieën (heiligenlevens) die rond 1260 door Jacobus de Varagine werd samengesteld. De 13de-eeuwse tekst die erg populair was het Europa van de late middeleeuwen, vertelt ook van het mysterieuze verhaal van het Heilige Kruis van Christus en voorzag Piero van een rijkdom aan materiaal voor deze frescocyclus.
Piero werkte aan de fresco's tussen 1458-1466. De droom van Constantijn werd in 1464 voltooid, na Piero's terugkeer uit Rome en zijn contacten met de Vlaamse cultuur, waaruit Piero een nog sterker gevoel van licht ontwikkelde. De droom van Constantijn is een van de meest overtuigende nachtelijke scènes die tot dan toe werden geschilderd.
De droom van Constantijn toont de nacht vóór de Slag bij de Milvische brug nabij Rome, tussen de legers van Constantijn en die van Maxentius. Deze strijd zou een keerpunt in de geschiedenis blijken te zijn en zou ertoe leiden dat Constantijn in 312 alleen aan de macht kwam en het christendom in het hele Romeinse rijk vestigde.
Piero della Francesca, Sogno di Costantino, particolare l'imperatore Costantino addormentato, le Storie della Vera Croce, Basilica di San Francesco, Arezzo
Die nacht voor de veldslag had Constantijn een droom over een kruis aan de hemel dat vergezeld ging van de boodschap In hoc signo vinces, ('Met dit teken zul je overwinnen'). Vervolgens ging Constantijn dit symbool gebruiken als het symbool voor zijn legioenen, in plaats van de traditionele Romeinse adelaar.
Tijdens de restauratie van de fresco's die in 2000 voltooid werd, zijn op de achtergrond van de scène van Constantijns droom een aantal sterren goed zichtbaar geworden. Ze zijn duidelijk geschilderd met de bedoeling om een soort "natuurlijke" lucht te weer te geven. In 2001 herkende Anna Maria Maetzke in een groep sterren de constellatie van de Ursa Minor. Later onderzoek bracht nog meer overeenkomsten tussen de geschilderde en de ware hemel aan het licht en konden ook andere sterren geïdentificeerd worden, zoals Draco, Cassiopeia en de Plejaden, die geschilderd zijn alsof ze worden bekeken vanuit de hemel [7].
De goddelijke blik van Piero.
Piero della Francesca, Il Sogno di Costantino of De droom van Constantijn, Capella Bacci, Basilica di San Francesco, Arezzo [2]
Album | De droom van Constantijn
Piero della Francesca, Il Sogno di Costantino of De droom van Constantijn, details, Capella Bacci, Basilica di San Francesco, Arezzo
De echte hoofdrolspeler van dit bijzondere tafereel is het licht dat uit het kruis zelf lijkt te komen. Het licht valt op de tent en het keizerlijke bed, waarbij de soldaten en de achtergrond in de schaduw blijven. Het is een mystieklicht, zoals we dat ook in Piero's Flagellazione kunnen zien.
Eerder werd gedacht dat het een nachtelijke scène was. De recente restauratie onthulde echter dat het fresco geen nachtscène verbeeldde, maar een dageraad, vastgelegd bij de eerste tekenen van licht, terwijl de sterren nog schitteren aan de hemel.
Het heldere licht dat uit het kruis komt geeft het roze en geel van het baldakijn een bovennatuurlijke gloed.
In zijn grote tent ligt de keizer in slaap. Het licht valt op het bed met de rode deken en het witte laken, en op een dienaar die gekleed in lichtgrijs op een rand bij het bed zit en de kijker afwezig in de ogen kijkt alsof hij in een stil gesprek verwikkeld is.Met een gedurfde innovatie, die bijna lijkt te anticiperen op het moderne chiaroscuro of clair-obscur van Caravaggio en Rembrandt, maken de twee schildwachten op de voorgrond zich los van de duisternis, zij worden alleen zijdelings verlicht door het licht van de engel boven hen.
Die goddelijke boodschapper daalt als een zwaan vanuit de hoogte neer, toont een van licht gemaakt kruis aan de slapende keizer, en voorspelt hem een zekere overwinning als het leger zich onder het teken van het kruis zou bewegen "In hoc signo vinces".Hetzelfde licht verspreidt zich heel ver door het kamp, aangegeven door het donkere silhouet van de bovenkant van de tenten die oplichten tegen de donkere lucht. Om de volumes van figuren en voorwerpen te benadrukken tekent Piero een witte omtreklijn, een techniek die ook door de Vlamingen wordt gebruikt, zoals Bertelli benadrukt (1991) [2].
Piero della Francesca, Il Sogno di Costantino, Capella Bacci, Basilica di San Francesco, Arezzo
Sogno di Costantino (dettaglio))
Piero della Francesca, Sogno di Costantino, particolare dell'angelo, che appare di spalle con una suggestiva illuminazione in controluce, Basilica di San Francesco, Arezzo
De Droom van Constantijn
De Droom van Constantijn , de soldaat in de schaduw
De verschillende scenes op de rechter muren in de Capella Bacci
2 Adorazione della Croce e Incontro tra Salomone e la Regina di Saba
De overwinning van Constantijn over Maxentius
Piero della Francesca, Vittoria di Costantino su Massenzio, parte sinistra (De overwinning van Constantijn over Maxentius), le Storie della Vera Croce, Basilica di San Francesco, Arezzo
Piero della Francesca, Vittoria di Costantino su Massenzio, parte destra (De overwinning van Constantijn over Maxentius), le Storie della Vera Croce, Basilica di San Francesco, Arezzo De overwinning van Constantijn over Maxentius (detail), de geschiedenis van het ware kruis van Piero della Francesca in de Basilica di San Francesco, Arezzo
[1] Foto Miguel Hermoso Cuesta, licenziato in base ai termini della licenza Creative Commons Attribuzione-Condividi allo stesso modo 4.0 Internazionale
[2] Anna Maria Maetzke, Piero Della Francesca, Silvana (2006), p. 118
BibliografiaBirgit Laskowski, Piero della Francesca, collana Maestri dell'arte italiana, Gribaudo, Milano 2007.
Carlo Bertelli, Piero della Francesca: La forza divina della pittura (Milan, 1991).
Art in Tuscany | Storie della Vera Croce
Arte in Toscana | Storie della Vera Croce, 1452-1466, affreschi, Basilica di San Francesco, Arezzo
Art in Tuscany | The Golden Legend (Legenda aurea or Legenda sanctorum)