Simone Martini was een Italiaanse schilder uit Siena aan het begin van de 14e eeuw. Simone Martini was een belangrijke figuur in de ontwikkeling van de vroege Italiaanse schilderkunst en had grote invloed op de ontwikkeling van de Internationale Gotiek.
Simone was bevriend met de dichter Francesco Petrarca en werkte voor illustere opdrachtgevers zoals de Angevins en het pauselijk hof in Avignon. Hij deelde zijn atelier met Lippo Memmi, met wie hij verwant was omdat hij met zijn zus was getrouwd.
Een van de beroemdste meesterwerken van Simone is de Annunciatie.

Altare di San Ludovico di Tolosa (San Ludovico di Tolosa che incorona Roberto d'Angiò)

In 1317 schilderde Simone Martine De heilige Lodewijk van Toulouse kroont Robert van Anjou. Tegenwoordig maakt het deel uit van de collectie van het Museo di Capodimonte in Napels. Het is een van de vroegste werken in de Italiaanse kunst met een realistische afbeelding van een nog levend persoon, Robert van Anjou, en was het belangrijkste veertiende-eeuwse paneelschilderij van het Angevijnse hof in Napels.

Simone Martini, Altare di San Ludovico di Tolosa (particolare Ludovico di Tolosa con angeli), c. 1317,
Museo Nazionale di Capodimonte, Napoli [2]

In het hoge register plaatsen twee vliegende engelen een met juwelen versierde kroon op de mijter van Ludovico .

Het schilderij heeft monumentale afmetingen, het is meer dan drie meter hoog. Het paneel, bedekt met bladgoud en oorspronkelijk ook met ingewerkte edelstenen, roept het oogverblindende effect op van een kostbaar smeedwerk. De compositie toont Ludovico zittend en in frontale houding, in zijn rechterhand houdt hij een kromstaf vast, en in zijn linkerhand een kroon die hij op het hoofd van zijn broer Robert plaatst, die rechts naast hem knielt. Het witte geknoopte koord van de franciscanen is duidelijk zichtbaar onder het bisschoppelijk gewaad.

Een kleine geschiedenis

Het werk is gedocumenteerd tussen het einde van de 16e en het begin van de 17e eeuw in de Franciscanenkerk van San Lorenzo Maggiore, maar de vraag over de oorspronkelijke locatie blijft open. De meest overtuigende alternatieve hypothese is dat het zich in een kapel naast de kathedraal van Napels bevond, gewijd aan Lodewijk, de Angevijnse prins die de troon had afgezworen ten gunste van zijn broer Robert en zich had aangesloten bij de Franciscaanse orde.

Lodewijk stierf in 1297, kort nadat hij bisschop van Toulouse was geworden. Hij werd heilig verklaard in 1317 en in 1319 brachten de Angevijnen enkele van zijn relikwieën over van Marseille naar Napels. Het is in deze jaren dat we de realisatie van het paneel van Capodimonte kunnen situteren.

Robert van Anjou was de derde zoon van Karel II van Napels en Maria van Hongarije. Hij kon in 1308 zijn vader opvolgen als koning van Napels. Zijn oudste broer, Karel Martel van Anjou, was al in 1295 gestorven en de tweede broer Lodewijk deed afstand van de troon. Lodewijk had zich aangesloten bij de spiritualen, de radicale stroming binnen de Orde van de Franciscanen die de armoederegel van Franciscus van Assisi strikt wilde navolgen. Alleen onder grote druk aanvaardde hij de bisschopszetel van Toulouse. Nadat hij in 1297 in armzalige omstandigheden stierf, wendde Roger van Anjou zijn invloed aan om zijn broer heilig te laten verklaren. Hierin slaagde hij 1317. Het Napolitaanse huis Anjou had nu zijn eigen heilige, die Robert graag inzette om zijn politieke aspiraties te onderstrepen.

Een uitwerking hiervan is het schilderij dat Martini rond 1317 maakte. Het bruine franciscaner habijt van de heilige gaat bijna geheel schuil onder de schitterende, paarse koormantel, een duidelijke afwijzing van de ascetische levensstijl van Lodewijk. In zijn rechterhand houdt hij een bisschopsstaf vast; met de andere plaatst hij een kroon op het hoofd van zijn broer, die geknield voor hem zit. Tegelijkertijd houden twee zwevende engelen een grotere kroon boven de mijter op het hoofd van de heilige. Oorspronkelijk waren op het schilderij echte edelstenen aangebracht. In de gesp die de mantel bijeen houdt, is hiervan nog iets terug te zien.

Voor Robert van Anjou was het erg belangrijk om de goddelijk zegen over zijn koningschap te laten zien. Karel Robert, oudste zoon van Karel Martel, maakte immers ook aanspraak op de troon van Napels. Er bestaat een opvallende gelijkenis tussen het schilderij en het standbeeld van Karel van Anjou dat die enkele decennia eerder van zichzelf had laten maken. Beide telgen uit het huis Anjou zijn frontaal afgebeeld, zittend op een zetel versierd met leeuwen, terwijl ze de voorwerpen van hun macht vasthouden. Lodewijk is ook veeleer afgebeeld als een koning, dan als de franciscaner monnik die hij graag wilde zijn.