Piazzale Michelangelo


Piazza della Signoria

Loggia dei Lanzi

Fontana del Nettuno


San Lorenzo

Sagrestia Nuova


Santo Spirito

Fondazione Salvatore Romano

Andrea Orcagna, Cenacolo, Crocifissione e ultima cena

Giardino Bardini


San Miniato al Monte


Cimitero delle Porte Sante



Santa Croce

Cappella Bardi di Vernio

La Capella Pazzi


Walking in Florence

From Ponte Vecchio to Piazzale Michelangelo

 

 

 

 

 





 
Il Palio di Siena

Simone Martini, Altare di San Ludovico di Tolosa (particolare parte superiore, Ludovico di Tolosa con angeli), c. 1317, Museo Nazionale di Capodimonte, Napoli


Simone Martini, Altare di San Ludovico di Tolosa (particolare parte superiore, Ludovico di Tolosa con angeli), c. 1317, Museo Nazionale di Capodimonte, Napoli [1]


Toacana ] Galleria di immagini  
     
   

Simone Martini, Altaarstuk van San Ludovico di Tolosa (Lodewijk van Toulouse kroont Roberto d’Angiò), circa 1317


   
   

Simone Martini  Simone Martini, een van de belangrijkste schilders van de 14e eeuw, werd rond 1284 in Siena geboren. Er is heel weinig bekend over zijn artistieke opleiding, maar hij moet zijn opgeleid bij Duccio di Buoninsegna. De allereerste werken die aan hem worden toegeschreven - zoals een Madonna met kind uit de Pinacoteca Nazionale in Siena - tonen duidelijk deze invloeden van Duccio.

De figuur van Simone Martini wordt vaak vereenzelvigd met de grote muurschildering met de Maestà, geschilderd op een van de achterwanden van de Sala del Mappamondo in het Palazzo Pubblico van Siena. Het werk, begonnen in 1312 en voltooid in 1315, heeft eerder een politieke dan een religieuze waarde, zoals blijkt uit de Latijnse inscripties die nog steeds op de muur staan.

In juli 1317 werd Simone naar Napels geroepen door Robert van Anjou, de koning van Napels en de centrale figuur van de Italiaanse politiek van zijn tijd. Robert van Anjou gaf hem de opdracht een herdenkingspaneel te schilderen, Lodewijk van Toulouse kroont Roberto d’Angiò, het altaarstuk van San Ludovico di Tolosa dat zich nu nu in het Capodimonte Museum in Napels bevindt.

In de daaropvolgende jaren woonde Simone permanent in Siena. Zijn activiteit bereikte een hoogtepunt met het beroemde portret van de krijgsheer Guidoriccio da Fogliano, geschilderd in 1330 en geplaatst op de muur tegenover die van de Maestà.

 

Altare di San Ludovico di Tolosa (San Ludovico di Tolosa che incorona Roberto d'Angiò)


In 1317 schilderde Simone Martine De heilige Lodewijk van Toulouse kroont Robert van Anjou. Het is een van de vroegste werken in de Italiaanse kunst met een realistische afbeelding van een nog levend persoon, Robert van Anjou, en was het belangrijkste veertiende-eeuwse paneelschilderij van het Angevijnse hof in Napels.

 

Simone Martini, Altare di San Ludovico di Tolosa (particolare Ludovico di Tolosa con angeli), c. 1317, Museo Nazionale di Capodimonte, Napoli

Simone Martini, Altare di San Ludovico di Tolosa (particolare Ludovico di Tolosa con angeli), c. 1317,
Museo Nazionale di Capodimonte, Napoli [2]

In het hoge register plaatsen twee vliegende engelen een met juwelen versierde kroon op de mijter van Ludovico .

Het schilderij heeft monumentale afmetingen, het is meer dan drie meter hoog. Het paneel, bedekt met bladgoud en oorspronkelijk ook met ingewerkte edelstenen, roept het oogverblindende effect op van een kostbaar smeedwerk. De compositie toont Ludovico zittend en in frontale houding, in zijn rechterhand houdt hij een kromstaf vast, en in zijn linkerhand een kroon die hij op het hoofd van zijn broer Robert plaatst, die rechts naast hem knielt. Het witte geknoopte koord van de franciscanen is duidelijk zichtbaar onder het bisschoppelijk gewaad.

 

Een kleine geschiedenis


Het werk is gedocumenteerd tussen het einde van de 16e en het begin van de 17e eeuw in de Franciscanenkerk van San Lorenzo Maggiore, maar de vraag over de oorspronkelijke locatie blijft open. De meest overtuigende alternatieve hypothese is dat het zich in een kapel naast de kathedraal van Napels bevond, gewijd aan Lodewijk, de Angevijnse prins die de troon had afgezworen ten gunste van zijn broer Robert en zich had aangesloten bij de Franciscaanse orde.

Simone Martini, Altare di San Ludovico di Tolosa (particolare della corona celeste sopra il capo di san Ludovico), c. 1317, Museo Nazionale di Capodimonte, Napoli Simone Martini, Altare di SanLudovico di Tolosa (particolare di uno degli angeli che incorona il santo), c. 1317, Museo Nazionale di Capodimonte, Napoli Ambrogio Lorenzetti, Allegoria del Buon Governo (particolare, gruppo dei 24 cittadini, in fila per due Simone Martini, Altare di San Ludovico di Tolosa (particolare Ludovico di Tolosa con due angeli), c. 1317, Museo Nazionale di Capodimonte, Napoli

Simone Martini, Altare di San Ludovico di Tolosa (particolari), c. 1317, Museo Nazionale di Capodimonte, Napol [2]



Lodewijk stierf in 1297, kort nadat hij bisschop van Toulouse was geworden. Hij werd heilig verklaard in 1317 en in 1319 brachten de Angevijnen enkele van zijn relikwieën over van Marseille naar Napels. Het is in deze jaren dat we de realisatie van het paneel van Capodimonte kunnen situteren.


Lodewijk van Toulouse, San Ludovico di Tolosa

Lodewijk was de tweede zoon van hertog Karel II van Napels (1254-1309), koning van Napels, en Maria van Hongarije (1257-1323). Lodewijk was de tweede zoon van hertog Karel II van Napels (1254-1309), koning van Napels, en Maria van Hongarije (1257-1323). Hij deed in 1296 afstand van zijn rechten op de troon en werd franciscaan. Lodewijk had zich aangesloten bij de spiritualen, de radicale stroming binnen de Orde van de Franciscanen die de armoederegel van Franciscus van Assisi strikt wilde navolgen. Alleen onder grote druk aanvaardde hij de bisschopszetel van Toulouse die paus Bonifatius VIII hem had toegewezen. Nadat hij in 1297 in armzalige omstandigheden stierf, wendde Roger van Anjou zijn invloed aan om zijn broer heilig te laten verklaren. Hierin slaagde hij 1317. Het Napolitaanse huis Anjou had nu zijn eigen heilige, die Robert graag inzette om zijn politieke aspiraties te onderstrepen.



Simone Martini, Altare di San Ludovico di Tolosa, particolare, il saio francescano marrone del santo è quasi completamente nascosto dallo splendido piviale viola, c. 1317, Museo Nazionale di Capodimonte, Napolii

Simone Martini, San Ludovico di Tolosa che incorona Roberto d'Angiò (detail van het bruine franciscaner habijt van de heilige gaat bijna geheel schuil onder de schitterende, paarse koormantel), c. 1317, Museo Nazionale di Capodimonte, Napoli [2]

Het eenvoudige franciscaner habijt van de heilige is nog zichtbaar onder een tot aan de voeten afhangend, wijd liturgisch gewaad.


.

Een uitwerking hiervan is het schilderij dat Martini rond 1317 maakte. Het bruine franciscaner habijt van de heilige gaat bijna geheel schuil onder de schitterende, paarse koormantel, een duidelijke afwijzing van de ascetische levensstijl van Lodewijk. In zijn rechterhand houdt hij een bisschopsstaf vast; met de andere plaatst hij een kroon op het hoofd van zijn broer, die geknield voor hem zit. Tegelijkertijd houden twee zwevende engelen een grotere kroon boven de mijter op het hoofd van de heilige. Oorspronkelijk waren op het schilderij echte edelstenen aangebracht. In de gesp die de mantel bijeen houdt, is hiervan nog iets terug te zien.
Lodewijk is ook veeleer afgebeeld als een koning, dan als de franciscaner monnik die hij graag wilde zijn.


Simone Martini, Altare di San Ludovico di Tolosa (il ricamo damascato del mantello di San Ludovico di Tolosa) (particolare), c. 1317, Museo Nazionale di Capodimonte, Napoli

Simone Martini, Altare di San Ludovico di Tolosa (il ricamo damascato del mantello di San Ludovico di Tolosa) (particolare), c. 1317, Museo Nazionale di Capodimonte, Napoli [1]

   
   

De iconografie

Louis van Toulouse wordt traditioneel afgebeeld met jeugdige gelaatstrekken en met de zware bisschopsmantel over zijn franciscaanse habijt. Vaak heeft hij sandalen aan zijn voeten, wat zelden voorkomt bij bisschoppen. Het witte geknoopte koord van de franciscanen is duidelijk zichtbaar over het bisschoppelijk gewaad. In zijn hand heeft hij een bisschopsstaf, een boek of soms een roos. De roos kwam volgens de legende uit zijn mond toen hij stierf. Aan zijn voeten liggen een kroon (vanwege de troonsafstand) en soms een tweede boek. Ook een Franse lelie is onlosmakelijke met de heilige verbonden. De fleur-de-lys is hier opgenomen in de decoratieve omlijsting van het schilderij.

 

Simone Martini, Altare di San Ludovico di Tolosa, particolare della parte inferiore della pala d'altare, con il ricco mantello del coro drappeggiato sul semplice saio, c. 1317, Museo Nazionale di Capodimonte, Napoli

Simone Martini, San Ludovico di Tolosa che incorona Roberto d'Angiò (detail van de onderste deel van het altaarstuk, met de rijkelijke koormantel die over de eenvoudige habijt gedrapeerd werd), c. 1317, Museo Nazionale di Capodimonte, Napoli [2

]

Predella, symon de senis me pinxit

Het onderste deel van het paneel wordt vervolgens voltooid door de predella, waarin scènes uit het leven van de heilige en een wonder dat aan hem wordt toegeschreven na zijn dood (die plaatsvond in 1297) zijn afgebeeld.
Op de predella, op de donkere achtergrond boven de vijf taferelen staat de handtekening van Simone Martini: symon de senis me pinxit, ''Simon van Siena heeft mij geschilderd'.

Simone Martini heeft zijn signatuur geschilderd in 10 letterparen:  SY  MO  NO  ES  EN  IS  ME  PI  NX  IT

 

Simone Martini, Altare di San Ludovico di Tolosa, predella, in cui sono rappresentate con linguaggio giottesco cinque scene della vita del santo ed un miracolo attribuito a lui dopo la sua morte (avvenuta nel 1297), c. 1317, Museo Nazionale di Capodimonte, Napoli/> </a</p></td>
          </tr>
          <tr valign=

Simone Martini, Altare di San Ludovico di Tolosa, predella, in cui sono rappresentate con linguaggio giottesco cinque scene della vita del santo ed un miracolo attribuito a lui dopo la sua morte (avvenuta nel 1297), c. 1317, Museo Nazionale di Capodimonte, Napoli [1]

 

Simone Martini beeldde op de predella vijf scènes uit het leven van Lodewijk af. Dit was geen eenvoudige opgave, omdat er nog geen iconografie bestond voor de heilige, die deze status immers net had bereikt. Van links naar rechts zijn te zien:

 
   

Album Altare di San Ludovico di Tolosa, predella

       
Simone Martini, Altare di San Ludovico di Tolosa, scena della predella, San Ludovico accetta il vescovato di Tolosa da papa Bonifacio VIII, c. 1317, Museo Nazionale di Capodimonte, Napoli   Simone Martini, Altare di San Ludovico di Tolosa, scena della predella, Ludovico prende pubblicamente i voti francescani, e San Ludovico di Tolosa viene incoronato vescovo, c. 1317, Museo Nazionale di Capodimonte, Napoli   Simone Martini, Altare di San Ludovico di Tolosa, scena della predella, San Ludovico di Tolosa ospita i poveri, c. 1317, Museo Nazionale di Capodimonte, Napoli

San Ludovico accetta il vescovato di Tolosa da papa Bonifacio VIII

 

 

Ludovico prende pubblicamente i voti francescani, e San Ludovico di Tolosa viene incoronato vescovo

 

 

 

San Ludovico di Tolosa ospita i poveri

 

Simone Martini, Altare di San Ludovico di Tolosa, scena della predella, funerale di San Ludovico di Tolosa, c. 1317, Museo Nazionale di Capodimonte, Napoli   Simone Martini, Altare di San Ludovico di Tolosa, scena della predella, San Ludovico di Tolosa resuscita un bambino, c. 1317, Museo Nazionale di Capodimonte, Napoli    

Funerale di San Ludovico di Tolosa

 

San Ludovico di Tolosa resuscita un bambino

 

   

Lodewijk van Toulouse, 1318, fresco in de lagere basilek van San Francesco, Assisi

 

In de lagere basilek van San Francesco in Assisi schilderde Simone Martini tussen de bogen vijf bustes van heiligen: Franciscus van Assisi, Lodewijk van Toulouse, Elisabeth van Hongarije, Jacqueline van Settesoli (voorheen verward met Clara van Assisi) en Hendrik van Hongarije.



Simone Martini, San Ludovico di Tolosa, 1318, Basilica inferiore di San Francesco, Assisi

Simone Martini, Lodewijk van Toulouse, 1318, fresco in de lagere basilek van San Francesco, Assisi [4]

 

De groep heiligen die naast het altaar gewijd aan Sint Elizabeth in het rechter dwarsschip van de basiliek is geschilderd, geeft uitdrukking aan het politieke en religieuze gevoel dat het Huis Anjou verbond met Hongarije en de Spirituelen. Kunshistorici hebben de groep geïdentificeerden plausibele historische verklaringen gevonden voor hun aanwezigheid in de basiliek. Van links naar rechts, na de heiligen Franciscus (hieronder niet in beeld), zien we Lodewijk van Toulouse en Elizabeth van Hongarije, vinden we de heilige Margaretha: deze figuur werd altijd geïdentificeerd als de heilige Clara, totdat een recente schoonmaakbeurt een klein kruis onthulde, het symbool van de heilige Margaretha. Naast haar staat een jonge en erg mooie heilige, die waarschijnlijk Hendrik, prins van Hongarije is (en niet Lodewijk IX van Frankrijk, zoals werd gesuggereerd: hoe kan hij een koning zijn zonder kroon?), de zoon van Stefanus, die op de volgende muur wordt afgebeeld met de heilige Ladislaus en de Madonna met kind.

 


I Santi, affresco di Simone Martini raffigurante Francesco d'Assisi, Ludovico di Tolosa, Elisabetta d'Ungheria, Jacqueline di Settesoli e Luigi IX, Basilica inferiore di San Francesco, Assisi

De Heiligen, fresco van Simone Martini met Franciscus van Assisi, Lodewijk van Toulouse, Elisabeth van Hongarije, de heilige Marghareta, en Hendrik, prins van Hongarije, 1318, fresco in de lagere basilek van San Francesco, Assisi [4]

 

De aanwezigheid van al deze leden van het Huis van Anjou in de fresco's in Assisi lijkt verwonderlijk, maar wordt gerechtvaardigd door de nauwe band tussen de Orde en de koninklijke familie, en het is zelfs passend dat ze hier zijn geplaatst in de kapel van kardinaal Gentile da Montefiore, die zowel een franciscaan als een goede vriend van de Anjou was. Gentile bouwde in de basiliek de San Martino Kapel die gewijd aan Sint Martinus van Tours. Hij werd zelf begraven in de naburige kapel van Sint-Louis.

De kapel van San Martino in de Basiliek van Sint Franciscus van Assisi werd in drie fasen van 1313 tot ongeveer 1318 van fresco's voorzien. In 1312 reisde kardinaal Gentile Partino da Montefiore, titulair van San Martino, naar Siena waar hij Simone Martini ontmoette en hem de opdracht gaf om de kapel van San Martino, die hij had laten bouwen, van fresco's te voorzien. Simone Martini ging naar Assisi toen het werk aan de Maestà in het Palazzo Pubblico van Siena al was begonnen, maar nog niet af was. Rond het einde van 1314 keerde hij terug naar Siena, voltooide de Maestà door deze in juni 1315 te ondertekenen en keerde vervolgens terug naar Assisi om het werk aan de kapel van San Martino te hervatten. Hij onderbrak het werk weer in 1317 om naar Napels te reizen naar het hof van Robert van Anjou (zie hieronder) en keerde uiteindelijk terug naar Assisi om het werk in 1318 definitief te voltooien [5].

 

 

Bibliografiie

Simone Martini: «San Luis de Toulouse coronando a Roberto de Anjou, rey de Nápoles», pp. 12–13, Random House Mondadori (2005) ISBN 84-8156-388-9

Pierluigi Leone de Castris, Simone Martini, Federico Motta Editore, Milano 2003.

Chiara Frugoni, Le storie di San Francesco. Guida agli affreschi della Basilica superiore di Assisi, Einaudi, 2010.

Julian Gardner, Saint Louis of Toulouse, Robert of Anjou and Simone Martini, in: Zeitschrift für Kunstgeschichte 39, no. 1, 1976

Timothy Hyman, Sienese Painting Thames and Hudson, Londen, 2003 pp. 49-50

Gábor Klaniczay, Holy Rulers and Blessed Princesses: Dynastic Cults in Medieval Central Europe, Cambridge University Press, 2002 pp. 308-09

 

[1]  Foto di , licenziata sotto una licenza Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.0 Generic
- Creative Commons
Some rights reserved.
[2] Gallerei degli Uffizi | Nella luce degli Angeli | Annunciazione di Simone Martini | Gallerie degli Uffizi
[3] Traveling in Tuscany | Simone Martini | The Annunciation
[4] Publiek domein. Quest'opera è nel pubblico dominio.  Fonte: The Yorck Project (2002) 10.000 Meisterwerke der Malerei (DVD-ROM), distributed by DIRECTMEDIA Publishing GmbH. ISBN: 3936122202
[5] Fonte: Simone Martini,La cappella di San Martino nella basilica inferiore di San Francesco d'Assisi, waarvan de originele tekstbeschikbaar is onder een Creative Commons Attribuzione-Condividi allo stesso modo licentie.