De geschiedenis van het ware kruis of De legende van het ware kruis is een van de bekendste frescocycli van Italië en een van de absolute hoogtepunten in de schilderkunst van de vroege renaissance. Piero della Francesca schilderde deze bijzondere frescocyclus in de grote kapel achter het altaar van de basiliek van San Francesco in Arezzo.
Het onderwerp
van de fresco's was de geschiedenis van het kruis. Hoog op de rechter zijmuur komt de stoet van de Koningin van Sheba tot stilstand. De koningin heeft bij het oversteken van een brug over de Siloe in een visioen het hout herkend waaraan Christus zal gekruisigd worden. In aanbidding valt zij neer.
Achter haar is ook haar gevolg tot stilstand gekomen. De hofdames vallen op door hun kalmte, aparte schoonheid en rijkelijke kleding. Vijf vrouwen. Het vraagt de stem van een dichter om de roerloosheid van deze figuren in woorden te kunnen vatten.
Cees Nooteboom: "Vijf vrouwengezichten. De koningin van Sheba knielt voor het hout van de brug. Wanneer knielt een koningin voor een brug? Elk van die vrouwen heeft haar blik op iets in de leegte gericht. Ze kijken nergens naar, ze denken. De hoofden van de twee die ik en profil zie lijken van achteren afgeknot. Het zijn blonde vrouwen, ze dragen lichte kleren, ze hebben grote, sterke halzen, ze zijn mooi, ze leven, ze zijn bijna zeshonderd jaar oud. De donkere boom achter ze lijkt niet op een boom maar is alle bomen tegelijk, hij staat voor de bolle Toscaanse heuvels, de vrouw die in de uitsnede het meest vooraan staat houdt haar hand op de schouder van de knielende koningin. Naar de vrouw daarnaast, die haar blik, hoe ik ook naar haar kijk, naar de hoogte van mijn borstbeen richt maar die mijn bestaan niet wil erkennen, kan ik urenlang kijken, vanwege haar vreeswekkende ernst. Kende de schilder zulke vrouwen? Vrouwen die je niet zagen, die elkaar niet zien, die verloren zijn in een onbenaderbaar ogenblik, die een legende hebben uit te beelden, en twee meter verderop naar rechts in een later ogenblik zijn aangeland. Ook daar kijkt niemand naar iemand. Salomon laat zijn blik op de grond vallen, of misschien op haar voeten, zij neigt licht maar kijkt hem daarbij niet aan, stilte tussen de Korinthische zuilen, misschien dat ze ooit weer zullen bewegen, de raadsheren rond de koning, de paarden onder de boom, de vrouwen achter hun meesteres, maar nu niet" [2].
|
Piero della Francesca, Adorazione della Croce (dettagli), affresco, Basilica di San Francesco, Arezzo
|
Piero della Francesca, Adorazione della Croce (dettagli damigelle con eleganti acconciature tipiche dell'epoca di Piero),
affresco, Basilica di San Francesco, Arezzo
|