Longarone is bekend geworden door een ramp met de stuwdam van Vajont. De Vajontdam, gebouwd ten noorden van de berg Monte Toc, was in 1960 nabij Longarone in gebruik genomen. Op 9 oktober 1963 stortte 350 miljoen kubieke meter rots in het kunstmatige meer dat door de dam is gecreëerd, waardoor een honderden meters hoge vloedgolf over de rand van de stuwdam het dal instroomde en Longarone compleet verwoestte. 1.917 mensen kwamen bij deze ramp om het leven.

De Chiesa di Longarone

In 1966 werd Giovanni Michelucci aangezocht om in Longarone een monument te bouwen dat de oude kerk, die tragisch was verwoest door de waterlawine, moest vervangen. Het toewijzen van de opdracht aan Michelucci voor de nieuwe kerk en het herinneringsmonument voor de slachtoffers leidde tot grote weerstand van de pastoor en een deel van de bevolking. Pas in 1975, na de uiteindelijke instemming van de bisschoppen van Belluno en Feltre, kon worden begonnen met de bouw. De kerk werd ingewijd in oktober 1983.
De eerste projecttekeningen dateren uit 1966, nadat de naam van Michelucci de voorkeur had gekregen uit een door de opdrachtgever samengestelde shortlist van kandidaten [3].
Michelucci denkt aan het creëren van een ontmoetingsplaats, vol paden en leefbare ruimtes. Twee ovale ruimtes krijgen geleidelijk vorm. Het idee van het theater, van de ontwikkeling van het drama zit al in het plan, maar is nog niet duidelijk.

Giovanni Michelucci:

«Per Longarone ebbi l'incarico di progettare un monumento in memoria delle vittime della tragica diga; anche qui pensai di realizzare un luogo d'incontro per le riunioni, ricco di percorsi e spazi vivibili». Prendono corpo progressivamente due cavee ovali, l'una sovrapposta e come copertura dell'altra: «l'idea del teatro - annota l'autore in margine al disegno 159 -, dello svolgimento del dramma, della partecipazione al dramma, è già nella pianta, ma non ancora chiara nella sezione. Lo spazio chiuso non val»[4].

In een volgende tekeing (N° 161) beroept hij zich op het idee van de Calvarieberg: «het decor werd geboren naar het idee van Golgotha». Een extern, omhullend pad slingert zich rond en verbindt het niveau van de crypte van de kerk met dat van het vierkante amfitheater, dat als een belvédère naar de dam is gekeerd.
Het project hield Michelucci bezig tot juni 1967. De statische tekeningen van ingenieur Enzo Vannucci werden voltooid in 1971. De eerste steen werd gelegd op de verjaardag (9 oktober 1975), de werkzaamheden werden voltooid in 1978, en de inwijding vond vijf jaar later plaats (9 oktober 1983) [3].

De moeilijke opbouw ervan getuigt van de pijnlijke wedergeboorte van de gemeenschap; zelfs de vormen ervan herinneren aan de moeilijke weg van wederopbouw van het sociale weefsel en de identiteit van de stad.
Voor het gebouw, dat zowel een getuigenis van de tragedie als een monument van hoop voor de toekomst moest zijn, kwam Michelucci tot een ongekende structuur, een monoliet van lichtroze gekleurd beton waarin, omgeven door een oplopend buitenpad, twee amfitheaters elkaar overlappen. Een lagere, overdekte ruimte waar zich de eigenlijke kerk bevindt, en een hoger, onoverdekt amfitheater dat opgevat is als een soort plein van waaruit de stuwdam van Vajont kan worden gezien.

Giovanni Michelucci

Giovanni Michelucci (Pistoia, 2 januari 1891 - Firenze, 31 december 1990) was een Italiaans architect en stedenbouwkundige. Hij was een van de belangrijkste Italiaanse architecten van de 20e eeuw.
Na zijn ontwerpen voor de Città universitaria in Rome, en zijn overwinning in de prijsvraag voor het nieuwe Stazione Santa Maria Novell in Firenze in 1932, behaald met de Gruppo Toscano, werd hij snel erkend als een originele en autonome stem in het Italiaanse architectuurlandschap.
In de jaren vijftig en zestig zette hij zijn persoonlijke architectonische revolutie voort met een reeks van enkele bijzondere kerken, met als hoogtepunten de Chiesa dell'Autostrada del Sole en de Chiesa di Longarone.

Ook op latere leeftijd bleef Michelucci zich actief mengen in de discussie rondom architectuur en stadsplanning, vaak met onconventionele ideeën. In 1982 richtte hij samen met het regiobestuur van Toscane de Fondazione Giovanni Michelucci op, met het doel bij te dragen aan het de studie van stadplanning en hedendaagse architectuur[5]. De Stichting bewaart naast zijn archieven, geschriften en maquettes, een verzameling van meer dan 2000 tekeningen. Vandaag is de Stichting Michelucci een relevante en vernieuwende actor in onderzoek en planning over sociale woonomgeving en over de relatie tussen ruimte en maatschappij. Met de publicatie van Giovanni Michelucci. Disegni 1935-1964, Giovanni Michelucci, Disegni dal 1965 ai primi anni Ottanta (2017) en Giovanni Michelucci. I disegni degli ultimi dieci anni (2022) documenteert de stichting de fundamentele rol van de tekening in het werk van Michelucci. De stichting bewaart van het project voor de chiesa di Longarone een groot aantal tekeningen. Een deel ervan kan je hier bekijken.

In 1986 coördineerde hij het project voor de Tuin der Ontmoetingen in de gevangenis van Sollicciano in Firenze, dat na zijn dood in 2005 werd voltooid. Zijn laatste ontwerpverplichtingen waren de nieuwe uitgang van de Uffizi in Firenze (1990) en het theater in Olbia (1990-2000) die postuum werden voltooid. Op 31 december 1990 overleed hij in zijn atelier thuis in Fiesole, twee dagen voor zijn 100ste verjaardag.