Giovanni Michelucci, La chiesa di Longarone (1976

Il disastro del Vajont

«Sono andato a Longarone dopo il disastro del Vajont.

Sono andato, sono arrivato, ho visto questa tragedia immensa, questa distruzione, questo paese distrutto.

Ma contemporaneamente mi sono trovato di fronte una natura meravigliosa ed allora mi è venuta l’idea di una possibilità per fare una chiesa a Longarone.

E così di fronte a questa tragedia e di fronte a questo terreno sconvolto dove c’erano sotto tutti i morti, sono rimasto solo con me stesso.

Non parlando col prete non parlando con nessuno, sono rimasto solo a contemplare il paesaggio che avevo davanti e a fare le mie considerazioni sulla vita e sulla morte.

Allora in me cominciò a nascere un’idea che portasse all’esaltazione della vita: il Teatro!

Allora ho pensato ad una chiesa fatta come una teatro»[2].

Giovanni Michelucci, 1987

Longarone is bekend geworden door een ramp met de stuwdam van Vajont. Deze stuwdam, gebouwd ten noorden van Longaron, in de schaduw van de berg Monte Toc, was in 1960 in gebruik genomen. Op 9 oktober 1963 stortte 350 miljoen kubieke meter rots in het kunstmatige meer dat door de dam was ontstaan, waardoor een honderden meters hoge vloedgolf het dal instroomde en Longarone compleet verwoestte. 1.917 mensen kwamen bij deze ramp om het leven.
De stuwdam bleef grotendeels intact.

Panoramica della Valle del Vajont poco dopo il disastro del 9 ottobre 1963. Si nota la frana di 260 milioni di metri cubi staccatasi dal Monte Toc e precipitata nel bacino artificiale [opera nel Pubblico dominio, Collegamento]

Longarone (BL) prima e dopo il diastro del Vajont del 1963

De enorme watermassa die stroomafwaarts stroomde zette naast Longarone ook Pirago, Rivalta, Villanova en Faè onder water. Ook veel kleine naburige dorpen die hoger lagen werden door een stroomopwaartse golf die boven het meer uitkwam getroffen.

De menselijke gevolgen waren catastrofaal : afhankelijk van de schattingen verloren 1900 tot 2100 mensen het leven. Ook de sociale gevolgen zouden verwoestend zijn. De totale vernietiging van deze steden en dorpen was tragisch voor de regio: families en activiteiten verdwenen, sociale banden werden verbrokaen en een hele gemeenschapsgeschiedenis werd weggespoeld.

La chiesa di Longarone

In 1966 werd Giovanni Michelucci aangezocht om in Longarone een monument te bouwen dat de oude kerk, die tragisch was verwoest door de waterlawine, moest vervangen. Michelucci had eerder al een kerk/monument gebouwd voor de slachtoffers van de Autostrada del Sole. De Chiesa dell'Autostrada del Sole staat in Firenze, naast de snelweg.
Er zijn veel ontwerpschetsen voor de kerk van Longarone bewaard gebleven. Het monument was zowel een getuigenis van de voorbije tragedie als een teken van hoop voor de toekomst van de stad en de gemeenschap.

Michelucci ontwierp een structuur van lichtroze gekleurd beton waarin twee amfitheaters in elkaar geschoven zijn. Het bovenste, onoverdekt amfitheater is opgevat is als een soort plein van waaruit de stuwdam van Vajont kan worden gezien.

Giovanni Michelucci, Chiesa dell'immacolata Concezione della Vergine, Giovanni Michelucci, La chiesa di Longarone (1976) [3]

Het externe amfitheater, eveneens ellipsvormig van opzet en toegankelijk via een verhoogde loopbrug, wordt voornamelijk ook gebruikt voor religieuze vieringen en kijkt uit over de Vajont-dam. Langs het pad zijn er verschillende toegangspunten tot de kerk, terwijl het vervolg naar beneden toegang geeft tot het gedenkteken van de oude kerk die bij de ramp werd verwoest. Hier zijn de oude klokken en een deel van het gevonden meubilair en gewaden te zien, evenals een lijst op bronzen platen van alle slachtoffers van de ramp.

Links van de ingang staat het votiefaltaar voor de Madonna van Vajont, een houten Mariabeeld dat toebehoorde aan de oude kerk in Longarone en dagen na de ramp werd teruggevonden in het water van de Fossalta di Piave, iets ten noorden van Venetië. Het aan de handen verminkte beeld en de verminkte Christus op het aangrenzende kruisbeeld behoren tot de symbolen van de ramp in Vajont.


Kaart La chiesa di Longarone \|Grotere kaart weergeven
Giovanni Michelucci Giovanni Michelucci (Pistoia, 2 januari 1891 - Firenze, 31 december 1990) was een Italiaans architect en stedenbouwkundige. Hij was een van de belangrijkste Italiaanse architecten van de 20e eeuw, beroemd door onder meer het ontwerp van het Stazione Santa Maria Novella in Firenze. In de jaren vijftig en zestig zette hij zijn persoonlijke architectonische revolutie voort met een reeks van enkele bijzondere kerken of monumenten ter herinnering aan belangrijke gebeurtenissen, zoals de Chiesa dell'Autostrada del Sole, het Sacrario dei Caduti di Kindu in Pisa en de Chiesa di Longarone.
Album Giovanni Michelucci De Fondazione Giovanni Michelucci bewaart naast zijn archieven, geschriften en maquettes, een verzameling van meer dan 2000 tekeninge van de architect [4]. .

Giovanni Michelucci, Natura, architetture e paesaggi, 1971 (© Centro di Documentazione Giovanni Michelucci, Pistoia)	Giovanni Michelucci, Longarone, (© Centro di Documentazione Giovanni Michelucci, Pistoia)	Giovanni Michelucci, Appunto per Longarone, parte terminale, penna, pennello e inchiostro su carta, cm. 22 x 27, 1967

Giovanni Michelucci, Chiesa di San Giovanni Battista o Chiesa dell'Autostrada del Sole [ 1960-64]	Palazzo del Monte dei Paschi di Siena (Colle Val d'Elsa), piazza pubblica del pian terreno, Giovanni Michelucci con Bruno Sacchi	Giovanni Michelucci (con Gruppo Toscano), stazione Santa Maria Novella, Firenze (dettaglio del fronte principale)

Giovanni Michelucci, Sacrario dei Caduti di Kindu (1961-62)	Giovanni Michelucci, La Limonaia di Villa Strozzi, il moderno teatro situato sul tetto (1973 -1998)	Giardino degli incontri, Carcere di Sollicciano, Firenze. Ultimo progetto (1987-90) di Giovanni Michelucci





Fondazione Giovanni Michelucci - Studi e ricerche negli spazi del sociale \| www.michelucci.it Sito web della Fondazione Giovanni Michelucci costituita nel 1982 con lo scopo di svolgere attività di ricerca nei campi dell'urbanistica, dell'architettura moderna e dell'habitat sociale. Verwoestende monstergolf in de Alpen \| historianet.nl Note Bruno Zevi, Cronache di architettura, volume 7, 1970, p. 77. Bibliografia AA.VV., La chiesa di Longarone dell'architetto Giovanni Michelucci, Modulo editrice, Calenzano (FI), 1978. AA.VV., 1966-78. Longarone, la chiesa di Michelucci, in "Casabella" 728-729, dicembre 2004-gennaio 2005, pp. 54-71. A. Belluzzi, C. Conforti, Giovanni Michelucci. Catalogo delle opere, Milano, 1990. Franco Borsi, Cronache di architettura italiana. Longarone, Belluno. 1967. Chiesa parrocchiale. Giovanni Michelucci, in Casabella 326, luglio 1968, pp. 46-51. Giovanni Michelucci, Church at Longarone. Giovanni Michelucci, A&U 46, giugno 1974, pp. 63-72. S. Sodi (a cura di), Giovanni Michelucci e la Chiesa italiana, Druento, 2009. Franz Wimmer, Barbara Schelle, "Kulturelle Veranstaltungsräume - Die Typologie des Theaterbaus an Beispielen/Auditoriums for the Arts - A Typology of Theatre Buildings with Examples", Detail 3/2009, in "Typologie", pp. 171-175.
Traveling in Tuscany\| Holiday homes in Colle di Val d'Elsa and southern Tuscany \| Podere Santa Pia

Colline sotto Podere Santa Pia con ampia vista sulla Maremma Grossetana


Podere Santa Pia, situated in a particularly scenic valley, characterised by all the elements of the Tuscan landscape: vineyards, pastures, small forests, wheat fields, olive groves and downey oaks.
[1] Foto di VENET01, icenziato in base ai termini della licenza Creative Commons Attribuzione-Condividi allo stesso modo 4.0 Internazionale. [2] Fonte: US Army - http://biblioteca.comune.belluno.it/fotografie-2/vajont-50-anni-fa-2-2// [opera nel Pubblico dominio, Collegamento] [3] Photo by Zeuxis for Traveling in Tuscany. All rights reserved © Traveling in Tuscany [4] De Fondazione Giovanni Michelucci bewaart naast zijn archieven, geschriften en maquettes, een verzameling van meer dan 2000 tekeninge van de architect De tekeningen vormen een waardevolle documentatie van Michelucci's architectonische werk, en vertegenwoordigen de grafische transcriptie van het ontwerpidee en de verificatie van de verbeelde ruimtelijke omstandigheden. De digitale versie van de tekeningen kan worden geraadpleegd in de on-line database van het grafische werk van de architect, dat tot cultuurgoed van bijzonder historisch belang is verklaard. Archivio Disegni Giovanni Michelucci \| Chiesa dell'immacolata Concezione della Vergine, Longarone (Belluno) 1966-1978 [5] Fondazione Giovanni Michelucci \| Home Page La sede del Monte dei Paschi di Siena a Colle Val d'Elsa (SIENA) \| PDF \| Il progetto e la realizzazione della nuova sede della MPS a Colle Val D'Elsa appartiene all'ultimo periodo progettuale di Michelucci. Giovanni Michelucci - Architecture \| Photo pool lickriver \| Flickriver Fondazione Giovanni Michelucci - Studi e ricerche negli spazi del sociale \| www.michelucci.it Sito web della Fondazione Giovanni Michelucci costituita nel 1982 con lo scopo di svolgere attività di ricerca nei campi dell'urbanistica, dell'architettura moderna e dell'habitat sociale. Il progetto "Michelucci e le sue architetture. L'archivio fotografico web", realizzato con il contributo di Regione Toscana nell'ambito del bando Toscanaincontemporanea2020, è l'esito di una prima fase esplorativa e di digitalizzazione della più ampia serie archivistica delle Fotografie. Archivio fotografico \|Chiesa dell'immacolata Concezione della Vergine, Longarone (Belluno) (59 fotografie) Archivio Disegni \| Chiesa dell'immacolata Concezione della Vergine, Longarone (Belluno) (82 disegni) Flickr \| Monte dei Paschi di Siena, Colle Val d'Elsa (SI) 24 items