|
|
De San Miniato al Monte is een romaanse kerk boven op een heuvel in het zuiden van Firenze. Het is een van de mooiste en best bewaarde romaanse kerken van Italië. Ze werd in 1015 gebouwd op het graf van de heilige Minias, een christelijke martelaar. Vanaf 1288 was de gilde van de lakenhandelaren, de Arte di Calimala, verantwoordelijk voor het onderhoud en de werking van de kerk. De Calimala zorgden ook voor de versiering van het interieur.
De San Miniato heeft slechts twee kapellen. In de linker zijbeuk bevindt zich de grafkapel van Giacomo di Coimbra (of Giacomo di Lusitania), een kardinaal die lid was van de Portugese koninklijke familie en op 25-jarige leeftijd in Firenze overleed. De Cappella del Cardinale wordt in de literatuur beschreven als een unieke combinatie van architectuur, beeldhouwwerken, schilderijen, fresco’s, geglazuurde terracotta’s en polychroom marmer. Toonaangevende kunstenaars in het Firenze van de vroege Renaissance hebben in deze kapel samengewerkt: de beeldhouwers Antonio, Bernardo en Giovanni Rossellino, de schilders Antonio en Piero Pollaiuolo en Alesso Baldovinetti en de maker van de geglazuurde terracotta’s, Luca della Robbia.
In 1800 werd het paneel van Antonio en Piero Pollaiuolo verplaatst naar het Uffizi en in de kapel vervangen door kopie. De kapel is van groot belang in de vroegchristelijke opleving van de vijftiende-eeuwse Florentijnse kunst [2].
Polittico di Agnolo Gaddi per l'edicola d'altare di San Miniato al Monte
De altaarmuur is versierd met een kopie van het altaarstuk van Antonio Pollaiolo en zijn broer Piero (1466-1467), dat de heiligen Vincenzo, Giacomo Maggiore en Eustachio voorstelt. De eerste was beschermheer van Lissabon en Portugal, Giacomo was de naamgenoot van de kardinaal en Eustachio zinspeelde op de kardinaaltitel. Het landschap erachter is in vogelperspectief geschilderd en doet denken aan de middeleeuwse Vlaamse schilderkunst.
Het cirkelvormige raam boven het schilderij wordt omgeven door een fresco, dat twee engelen die een gordijn opentrekken, voorstelt. Het fresco is grotendeels van de hand van Antonio del Pollaiuolo. Met uitzondering van de handen is het linker fresco een spiegelbeeld van het rechter [2]. De centrale heilige, Giacomo, houdt zijn hand op zijn borst en kijkt naar rechts, waarmee hij de blik van de toeschouwer naar het graf van de kardinaal leidt.
|
|
Cappella del Cardinale del Portogallo, San Miniato al Monte [1]
|
De drie monumentale heiligen staan op de voorgrond van het schilderij. Pollaiolo plaatste de figuren voor een balustrade met kolommen van marmer, en een reling die waarschijnlijk vergelijkbaar was met het originele smeedwerk van de kapel. Het huidige hek dateert uit het begin van de twintigste eeuw vernieuwd.
De altaarmuur bevindt zich voor de toegangsboog. De boog aan deze kant wordt begrensd door een geverfd rood gordijn, opgeheven door vliegende engelen, die die van het graf herhalen. Het altaar, versierd met marmeren inlays, is versierd met een kopie van het altaarstuk van Antonio Pollaiolo en zijn broer Piero (1466-1467), met de heiligen Vincenzo, Giacomo Maggiore en Eustachio. De eerste was beschermheer van Lissabon en Portugal, James was de naamgenoot van de kardinaal en Eustachio zinspeelde op de kardinaaltitel. Het landschap erachter is in vogelvlucht te zien en doet denken aan de middeleeuwse Vlaamse schilderkunst. De centrale heilige, Giacomo, is enigszins gevorderd en van nature gevangen terwijl hij zijn hand op zijn borst legt en naar rechts kijkt, naar het graf van de kardinaal, en zo de blik van de toeschouwer richtend. Energica is de lijn van het complexe fluwelen gordijn dat op het lichaam van de heilige golft en een dicht stuk iriserende kleur creëert, waaronder het fijne damast van de mantel tevoorschijn komt. De laterale heiligen worden toegeschreven aan de hand van Piero, verstoken van het drama van de typische lijn van Antonio, wat zwakker wordt, vooral van Eustachio. Op de voorgrond steken de drie heiligen monumentaal uit op een verdieping die doet denken aan de echte van de kapel; de figuren zijn aan deze kant van een balustrade geplaatst met kolommen van marmermix en een reling, die waarschijnlijk vergelijkbaar was met de originele reling van de kapel (de huidige werd aan het begin van de twintigste eeuw vernieuwd).
Het altaarstuk bevindt zich nu in het Uffizi en is hier vervangen door een kopie. Het altaarstuk is een gezamenlijk werk, terwijl de muurschildering op de achtergrond alleen aan Piero wordt toegeschreven.
|
|
Antonio e Piero del Pollaiolo, Pala del cardinale del Portogallo (Santi Vincenzo, Jacopo e Eustachio, da Cappella del Cardinale di Portogallo 1466-1467 circa, Uffizi, Firenze [1]
|
Alesso Baldovinetti, Annunciazione, ca. 1467
|
Baldovinetti werd geboren in Firenze in een rijke adellijke familie. Zijn mooiste werken omvatten een beschadigd maar nog steeds betoverend fresco van de Geboorte (1460-62) in de SS. Annunziata in Firenze, een Madonna met kind (ca. 1460) in het Louvre, Parijs, en een Annunciatie (ca. 1460) in de Uffizi. Ze tonen zijn opmerkelijke gevoeligheid voor licht en landschap en zijn boeiende mix van naïviteit en verfijning. In zijn History of Italian Renaissance Art (1970) schrijft Frederick Hartt dat Baldovinetti in de jaren 1460 'de beste schilder in Florence' was en beschouwt hem als 'een zeer begaafde meester die op de een of andere manier zijn grote aanvankelijke belofte nooit helemaal leek te vervullen'.
|
|
Alesso Baldovinetti, Annunciazione, ca. 1467, affresco nella Cappella del Cardinale del Portogallo, San Miniato al Monte, Firenze [1]
|
|
Luca della Robbia, geglazuurde terracotta medaillons
|
Het koepelvormige plafond van geglazuurd terracotta werd in 1461-2 uitgevoerd door Luca della Robbia, die tot de beste beeldhouwers van het quattrocento gerekend wordt en een van de grondleggers is van de vroeg-renaissance. De Heilige Geest staat in het centrale rondel en wordt omringd door de kandelaars die de zeven gaven vertegenwoordigen en door vier tondo's met allegorische personificaties van de vier kardinale deugden (Voorzichtigheid, Rechtvaardigheid, Moed en Gematigdheid).
Luca della Robbia was de eerste van een dynastie van kunstenaars die de kunst van polychroom geglazuurd terracotta met succes verspreidde door Toscane. Hiervan vielen vooral zijn neef Andrea della Robbia (1435-1525) en diens zoon Giovanni della Robbia ( 1469-1529) op.
|
|
Luca della Robbia, geglazuurde terracotta medaillons in het plafond van de Cappella del Cardinale del Portogallo, San Miniato al Monte, Firenze [4]
|
|
|
|
|
|
|
|
Luca della Robbia, tondi nella Cappella del Cardinale del Portogallo, San Miniato al Monte, Firenze
|
|
Luca della Robbia, tondo (Spirito santo), Cappella del Cardinale del Portogallo, San Miniato al Monte, Firenze |
|
Luca della Robbia, tondo(particolare Giustizia), Cappella del Cardinale del Portogallo, San Miniato al Monte, Firenze |
|
|
|
|
|
Luca della Robbia, Giustizia, San Miniato, cappella del cardinale del Portogallo, Firenze
|
|
Luca della Robbia, tondo nella Cappella del Cardinale del Portogallo (Prudenza), San Miniato al Monte, Firenze |
|
Luca della Robbia, tondo (particolare Giustizia), Cappella del Cardinale del Portogallo, San Miniato al Monte, Firenze |
|
|
|
|
|
De basiliek van San Miniato al Monte
De San Miniato al Monte is een van de mooiste en best bewaarde kerken van Italië. De indeling van de kerk is duidelijk romaans: driebeukig, met een open balkendak en een verhoogd koor met daaronder een eenvoudige maar erg mooie crypte. Het interieur van de kerk herbergt enkele indrukwekkende kunstwerken. Naast de bijzondere marmeren vloer, zijn er fresco's van Spinello Aretino en een fraaie renaissancekapel, de Cappella del Cardinale (1470) waarin architectuur, schilderkunst en beeldhouwkunst harmonieus samengaan. In de abcis is een mozaiek in laat-Byzantijnse stijl te bewonderen.
|
1 Porta Santa
2 Mosaico absidale con Santa Maria, il Cristo
Pantokrator e San Miniato
3 Cripta
4 Facciata marmorea
5 Tappeto musivo
6 Cappella del Crocifisso
7 Cappella del Cardinale
8 Presbiterio
9 Ambone
10 Coro monastico
11 Sagrestia
|
|
Grondplan basilica di San Miniato al Monte
|
Bibliografie
Frederick Hartt, Gino Corti and Clarence Kennedy, The Chapel of the Cardinal of Portugal, 1434-1459, Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 1964.
Giovanni Matteo Guidetti, La Cappella del Cardinale del Portogallo a San Miniato al Monte, in AA.VV., Cappelle del Rinascimento a Firenze, Editrice Giusti, Florence, 1998.
Berenson B., Italian Pictures of the Renaissance - Florentine School, 1963, 67
Boskovits M., Pittura Fiorentina alla vigilia del Rinascimento 1370-1400, 1975, 297, fig. 268
Franco Pratesi, Splendida Basilica Di San Miniato a Firenze, Octavo (1995)
|
Album immagini San Miniato al Monte
|
|
|
|
|
|
|
|
San Miniato al Monte, la facciata con le due frontoni simmetrici delle navate |
|
San Miniato al Monte, Firenze, la facciata di San Miniato, uno dei capolavori dell'architettura romanica fiorentina |
|
Gevelmozaïek in laat-Byzantijnse stijl, San Miniato al Monte, Firenze, San Miniato al Monte, Firenze, 1260 ca.
|
|
|
|
|
|
San Miniato al Monte, Firenze, la facciata con il mosaico di Cristo tra la Vergine e san Miniato, 1260 ca. |
|
San Miniato al Monte, interiore con mosaico in stile tardo bizantino (1297) dell'abside
|
|
San Miniato al Monte, il mosaico in stile tardo bizantino (1297) dell'abside |
|
|
|
|
|
|
|
|
Piazzale Michelangelo, Florence's most beautiful terrace, with a view on Oltrarno and San Niccolo (with Santo Spirito, Santa Camine and the Ponte Vecchio)
|
|
Piazzale Michelangelo [Magnificent View on Ponte Vecchio] |
|
Piazzale Michelangelo, con veduta del Duomo di Santa Maria del Fiore |
|
|
|
|
|
Giardino delle Rose, Oltrarno, Firenze |
|
San Miniato al Monte, Cimitero delle Porte Sante
|
|
Piazzale Michelangelo, con veduta del Ponte Vecchio e di Palazzo Vecchio |
|
|
|
|
|
[1] Foto di Di Sailko, licenziato in base ai termini della licenza Creative Commons Attribuzione-Condividi allo stesso modo 3.0 Unported.
[2] Erik Mulder, De kapel van de kardinaal van Portugal in de San Miniato al Monte in Florence, Faculty of Humanities Theses, Utrecht, (2011)
[3] Het altaarstuk werd toevertrouwd aan Antonio en Piero Pollaiuolo, hoewel de toeschrijving aan elk van de broers nog steeds controversieel is. De heersende hypothese wil dat Antonio de belangrijkste delen, zoals de centrale heilige schilderde, en de twee andere heiligen door zijn broer Piero werden geschilderd.
In 1800 werd het paneel verhuisd naar het Uffizi en ter plekke vervangen door een gekopiëerd exemplaar. De techniek brengt originele oplossingen aan het licht, zoals blijkt uit de restauratie van Alessandro Cecchi in 1994: op een eikenhouten tafel werd een olieachtige primer geplaatst, die een typische oplossing van de Vlaamse schilderkunst toepaste.
[4] Bron: Justice, Prudence, Temperance, Fortitude, and the Holy Spirit (Ceiling of the Chapel of the Cardinal of Portugal) | Renaissance Polychrome Sculpture in Tuscany | www.qspace.library.queensu.ca
Items in this collection are licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
|
|
|