Piazzale Michelangelo


Piazza della Signoria

Loggia dei Lanzi

Fontana del Nettuno


Santo Spirito

Fondazione Salvatore Romano

Andrea Orcagna, Cenacolo, Crocifissione e ultima cena

Giardino Bardini


San Miniato al Monte


Cimitero delle Porte Sante



Santa Croce

Cappella Bardi di Vernio

La Capella Pazzi


Walking in Florence

From Ponte Vecchio to Piazzale Michelangelo

 

 

 

 

 





 
Il Palio di Siena

Pasquino, het oudste sprekende beeld van Rome

E N G

Pasquino, het oudste sprekende beeld van Rome [2]

Toacana ] Galleria di immagini  
     
   

De sprekende beelden van Rome

   
   

De sprekende beelden van Rome (statue parlanti di Roma, ook wel de Congregazione degli arguti of het het ‘genootschap’ van de spitsvondigen genoemd) bood de Romeinen een uitlaatklep om hun ongenoegen of kritiek op het bestuur of de paus kenbaar te maken. Deze beelden waren het wapen waarmee Romeinen zich altijd met veel gevoel voor humor heeft verzet tegen de arrogantie en corruptie van de heersende klassen.Ze deden dat door anoniem satirische gedichten of politieke commentaren op deze standbeelden te bevestigen.

Verspreid over de stad zijn er zes sprekende beelden, die elk een eigen naam hebben, Pasquino, Marforio, Madama Lucrezia, Abate Luigi, Babuino en Facchino. Eén ervan, Pasquino, in de buurt van Piazza Navona is nog altijd in gebruik. Hier, op de hoek van Via del Governo Vecchio en de Via di San Pantaleo begint onze wandeling.


c

Pasquino, de schoonheid van verval

Het eerste sprekende beeld was dat van Pasquino, een half vergane sculptuur op een klein plein vlakbij Piazza Navona. Zoals het beroemde beeld onder de Loggia dei Lanzi in Firenze, Menelaos bij het lichaam van Patroclus, is de Romeinse Pasquino ook een marmeren kopie van een Grieks bronzen origineel uit ca. 200-150 v.Chr. [3] Het beeld toont het levenloze lichaam van Patroclus dat wordt ondersteund door de Griekse koning Menelaus terwijl hij Patroclus wegvoert van het slagveld van de Trojaanse oorlog.
Pasquino werd in 1501 op een voetstuk geplaatst en werd nooit gerestaureerd.[5]
De schoonheid van verval.

 

Het eerste sprekende beeld van Rome

In moderne tijden is het verweerde fragment geïdentificeerd als de mythische koning van Sparta, Menelaüs, echtgenoot van Helena van Troje, en een hoofdpersoon in de Ilias, die het lichaam van Patroclus vasthoudt. In 1501 werd het beeld gevonden tijdens de aanleg van wegen en opgesteld op het plein; kort daarna werden er kleine gedichten of epigrammen op geplaatst die kritiek hadden op religieuze en burgerlijke autoriteiten. Een verhaal over de oorsprong van de naam van het standbeeld, en van zijn kwinkslagen, is dat het werd genoemd ter ere van een lokale bewoner genaamd Pasquino. Een kleermaker van beroep (in sommige versies van het verhaal is hij een kapper of schoolmeester), de carrière van deze man bracht hem naar het Vaticaan, waar hij achter de schermen roddels zou leren. [7] [8] Vervolgens verspreidde hij deze roddels, met bijtend commentaar, voor het vermaak van vrienden en buren. Na zijn dood werd het beeld ter ere van hem genoemd en begonnen mensen commentaar op het beeld te plaatsen dat vergelijkbaar was met dat van Pasquino. [7] Het beeld schijnt een plaatselijke instelling te zijn geweest; het was ook verkleed als een heidense god op de feestdag van San Marco.[8]

 


La statua di Pasquino, III secolo a.C., Piazza Pasquino, Roma

La statua di Pasquino, III secolo a.C., Piazza Pasquino, Roma

Pasquinades glued to the base of Pasquino, the first talking statue of Rome

Pasquinades, een soort schotschriften, op de basis van de Pasquino, het erste 'sprekende 'beeld van f Rome [1]

Sommige bronnen suggereren dat de eerste berichten niet veel meer waren dan schooljongens die hun leraren wilden bespotten. Maar de beelden werden al snel een belangrijke uitlaatklep voor kritiek op de regering en religieuze leiders. [9] Pasquino werd zo beroemd dat zijn naam zelfs werd omgezet in een Engels woord, pasquinade, wat een satirisch protest in poëzie betekent. [8] Een aantal pausen, die vaak het mikpunt waren van kritiek, trachtten het plaatsen van commentaar op Pasquino te beperken. Adrianus VI was van plan Pasquino in de Tiber te laten werpen, en hij bedacht zich pas toen hem werd verteld dat het beeld, net als een kikker, alleen maar luider zou kwaken in water. [7] Een ander apocrief verhaal betreft de beloning die werd aangeboden aan de anonieme schrijvers die zich zouden melden. Volgens het verhaal reageerde één man en werden zijn handen afgehakt. [4] Uiteindelijk besloten de autoriteiten om bewakers bij het standbeeld te plaatsen om te voorkomen dat er meer pasquinades zouden geplaatst worden. Daardoor wendde de bevolking zich tot andere beelden, die zich als sprekende beelden tot de congregatie van de spitsvondigen zouden voegen. [6]
Een van deze andere sprekende beelden was Marforio, die soms ook werd gebruikt om te reageren op geschriften die op Pasquino waren gepost, waardoor er een dialoog ontstond tussen beide standbeelden.[7][9]

De traditie houdt al ruim 500 jaar stand. Ook vandaag kan je bij Pasquino nog steeds satirische pamfletten aantreffen die kritiek leveren op de huidige politieke machtshebbers. Maar aanplakken op het beeld zelf is is verboden, en pasquinades moeten op een zijpaneel aangebracht worden.


Marforio

 
Pasquinades glued to the base of Pasquino, the first talking statue of RomePasquinades glued to the base of Pasquino, the first talking statue of Rome[10]

Marforio is een groot Romeins marmeren beeldhouwwerk uit de eerste eeuw van een liggende, bebaarde riviergod of Oceanus [4], die in het verleden op verschillende manieren is geïdentificeerd als een afbeelding van Jupiter, Neptunus of de Tiber. Marforio onderhield een vriendelijke rivaliteit met zijn meest prominente rivaal, Pasquino. Net als bij de andere vijf sprekende beelden, werden in de 16e en 17e eeuw pasquinades naast Marforio geplaatst [1]
Dit beeld Marforio bevindt zich op de binnenplaats van het Palazzo Nuovo op de Piazza del Campidoglio binnen het complex van de Capitolijnse musea. Het was de humanist en antiquair Andrea Fulvio die het beeld in 1527 voor het eerst identificeerde als een riviergod.

Paus Sixtus V liet het beeld in 1588 naar het San Marcoplein (in Rome) verplaatsen en vervolgens in 1592 naar de Piazza del Campidoglio, waar het beeld een fontein versiert die is ontworpen door Giacomo della Porta, een leerling van Mihelangelo die ook de  Fontana delle Tartarughe aan de Piazza Mattei in de wijk Sant'Angelo en de Fontana del Moro op de Piazz Navonz heeft ontworpen.

Een deel van het gezicht, de rechtervoet en de linkerhand met een schelp werden in 1594 gerestaureerd. In 1645 omsloot het gebouw van het Palazzo Nuovo de fontein op de binnenplaats.



Marforio, Roman, 1st century AD, marble - Musei Capitolini - Rome (one of the talking statues of Rome

Marforio, Roman, 1st century AD, marble - Musei Capitolini - Rome [11]

 

Naast  Pasquino en  Marforio, zijn er nog vier sprekende beelden:  Madama Lucrezia, Abbot Luigi, Il Babuino, en Il Facchino.[6]

Madama Lucrezia, het enige vrouwelijke pratende beeld


Madama Lucrezia is een kolossale Romeinse buste, ongeveer 3 meter hoog, geplaatst op een sokkel in de hoek van een piazza tussen het Palazzo Venezia en de basiliek van San Marco. Het beeld is ernstig misvormd en het oorspronkelijke onderwerp kan niet met zekerheid bepaald worden. Zij zou de Egyptische godin Isis (of een priesteres van Isis) kunnen voorstellen, of misschien een portret van de Romeinse keizerin Faustina. De buste werd geschonken aan Lucrezia d'Alagno, de minnaresvan Alfonso d'Aragona, de eerste koning van Napels die na de dood van Alfonso in 1458 in Rome was komen wonen [13].


Madama lucrezia

Madama Lucrezia [12]

 

Abate Luigi

Het beeld is een laat-Romeins beeld van een staande man in een toga, waarschijnlijk een hoge magistraat. Het werd gevonden tijdens de opgravingen voor de funderingen van het Palazzo Vidoni-Caffarelli, vlakbij het Theater van Pompeius. Na naar verschillende locaties in Rome te zijn verplaatst, staat het beeld sinds 1924 op het plein Vidoni, vlakbij de plaats van ontdekking, op een zijmuur van de Basilica di Sant'Andrea della Valle. Het hoofd van Abate Luigi is meerdere keren voor de grap verwijderd.

De oorspronkelijke identiteit van de afgebeelde persoon werd nooit vastgesteld en is vernoemd naar een predikant uit de nabijgelegen chiesa del Sudario.

Een inscriptie op de sokkel getuigt van Abate Luigi's taalvaardigheid:


FUI DELL’ANTICA ROMA UN CITTADINO
ORA ABATE LUIGI OGNUN MI CHIAMA
CONQUISTAI CON MARFORIO E CON PASQUINO
NELLE SATIRE URBANE ETERNA FAMA
EBBI OFFESE, DISGRAZIE E SEPOLTURA
MA QUI VITA NOVELLA E ALFIN SICURA

Ik was een burger van het oude Rome
Vandaag noemt iedereen mij Abt Luigi
Samen met Marforio en met Pasquino verwierf ik
Eeuwige roem in de stedelijke satires
Beledigingen, onteringen en zelfs een begrafenis waren mijn deel.
Maar hier heb ik een nieuw en eindelijk veilig leven

 

Paolo Monti - Servizio fotografico (Roma, 1979) - BEIC 6353634.jpg

Abate Luigi, Piazza Vidoni [14]

 

Il Babuino


Il Babuino, een van de sprekende beelden van Rome en een fontein, bevindt zich aan het Canova Tadolini Museum, in Via del Babuino, de straat die de verbinding vormt tussen de Piazza del Popolo en de Spaanse Trappen..

Het beeld is een oude voorstelling van een liggende Silenus: een personage uit de Romeinse mythologie, half mens, half geit. In 1581 bouwde Patrizio Grandi, een rijke koopman, een openbare fontein in de voormalige Via Paolina, die hij met dit beeld had versierd. Volgens het gebruik van paus Pius IV kreeg hij gratis water voor zijn huis en velden in ruil voor het schenken van de fontein aan de stad. [1] De mensen van Rome noemden de figuur babuino omdat ze het een lelijk en misvormd wezen vonden, als een baviaan. De straat kreeg de bijnaam via del Babuino, wat uiteindelijk ook de officiële naam zou worden. Nadat Il Babuino naar verschillende andere locaties in Rome was verplaatst, werd het beeld in 1957 teruggebracht naar haar oorspronkelijke locatie.


Pasquinades, babuinate en graffiti

Pasquinades zijn de oneerbiedige satirische inscripties die de spot drijven met publieke figuren. De pasquinades van Il Babuino worden babuinate genoemd, maar het principe van satirische kritiek is gelijkaardig.

De traditie van politiek commentaar ging in de moderne tijd verder als graffiti, waardoor de fontein eerder als een doorn in het oog dan als een aanwinst voor deze chique straat beschouwd werd. Zoals te zien op de foto uit 2002, was de muur achter het beeld bedekt met graffiti, hoewel niet op Il Babuino zelf. Recent is de muur geverfd met een vandalismebestendige verf, om te voorkomen dat de graffiti terugkomt.


Il Babuino, Fontana del Babuino, Sant'Atanasio dei Greci

Il Babuino, Fontana del Babuino, Sant'Atanasio dei Greci [15]

 

Il Facchino

Il Facchino (de portier) bevond zich oorspronkelijk aan de via del Corso, op de voorgevel van het Palazzo Carolis Simonetti, vlakbij het Piazza Venezia. In 1874 werd het verplaatst naar de zijkant van hetzelfde gebouw, aan de Via Lata.

In tegenstelling tot de andere pratende beelden, die allemaal dateren uit het oude Rome, is Il Facchino relatief recent. Het beeld werd rond 1580 gemaakt naar een ontwerp van Jacopo del Conte voor de Corporazione degli Aquaroli. Het beeld stelt een man voor met een pet en een hemd met mouwen en een ton - een acquarolo - waarmee water uit de Tiber in de straten van Rome verkocht werd in de periode voordat de Romeinse aquaducten op bevel van de pausen werden gerepareerd en de openbare fonteinen opnieuw functioneerden. Er spuit er water uit het midden van het vat, waardoor een fontein ontstaat. Het gezicht van de man is zwaar beschadigd, het resultaat van straatstenen waardoor het in de loop der jaren getroffen werd, door de gangbare misvatting dat de man met de zachte pet Martin Luther zou voorstellen[13].



Roma, fontana del facchino (con botticella), realizzata al tempo di gregorio XIII, 1580.jpg
Fontana del Facchino, Via Lata [16]


Lees ook: Pasquino, the first talking statue of Rome


 
   
   
 
   
       
         

Art in Tuscany | The Loggia della Signoria | The Loggia dei Lanzi

"The Statue of Pasquino" | www.museodiroma.comune.roma.it

The Talking Statues of Rome | JSTOR Daily

Cosiddetto | De sprekende beelden van Rome... voorlopers van Twitter

Dianne Bennett, William Graebner, Rome the Second Time: 15 Itineraries That Don't Go to the Coliseum ,Curious Traveler Press, 2009 | https://books.google.be

 

 

Bibliografie

Andreae, Bernard, review of Sperlonga und Vergil by Roland Hampe, Gnomon, Vol. 45, Issue 1 (February 1973), pp. 84–88, Verlag C.H.Beck, JSTOR

Blanckenhagen, Peter H. von, review of Die Skulpturen von Sperlonga by Baldassare Conticello and Bernard Andreae, American Journal of Archaeology, Vol. 80, No. 1 (Winter, 1976), pp. 99–104, JSTOR

Herrmann, Ariel, review of Sperlonga und Vergil by Roland Hampe, The Art Bulletin, Vol. 56, No. 2, Medieval Issue (Jun. 1974), pp. 275–277, JSTOR

Weiss, H. Anne, "Odysseus at Sperlonga: Hellenistic Hero or Roman Foil?", in From Pergamon to Sperlonga: Sculpture and Context, Editors: Nancy Thomson De Grummond, Brunilde Sismondo Ridgway, 2000, University of California Press, ISBN 0520223276, 9780520223271, google books

 

   

[1] This work has been released into the public domain by its author, Pippo-b.
[2] Photo by Carlomorino, released into the public domain.
[3] Stewart, Andrew (2017). Art in the Hellenistic World. Cambridge: Cambridge University Press. p. 118.
[4] It was remarked upon as a matter of fact by Flaminio Vacca, Memorie... 1594, quoted in note 4, below; the identification as Menelaus with the dying Patroclus was made by Francesco Cancellieri, Notizie delle due famose statue di un fiume et di Patroclo dette volgarmente di Marforio et di Pasquino (Rome 1789), noted in Haskell and Penny 1981:291 note 2.
[5] Epic Visions: Visuality in Greek and Latin Epic and Its Reception. Lovatt, Helen, 1974–, Vout, Caroline. Cambridge. 2013. p. 203
[6] Piperno, Roberto. "The Talking Statues of Rome". Retrieved 2009-10-20.
[7]  Sullivan, George H. (2006). Not built in a day: exploring the architecture of Rome. Carroll & Graf Publishers. pp. 117
[8] Claridge, Amanda; Toms, Judith & Cubberley, Tony (1998). Rome: An Oxford archaeological guide. Oxford University Press. pp. 211.
[9] Varriano, John L. (1995). A literary companion to Rome. Macmillan. p. 167.
[10] Photo byWarburg, released into the public domain.
[11] Foto di Erik Drost, licenziato in base ai termini della licenza   Creative Commons Attribution 2.0 Generic.
[12] Foto di Rita batacchi, licenziato in base ai termini della licenza Creative Commons Attribuzione-Condividi allo stesso modo 4.0 Internazionale.
[13] Rendina, C., "Pasquino statua parlante”, ROMA ieri, oggi, domani, n. 20 – febbraio 1990
[14] Foto di Paolo Monti. Fonte: Monografia di Fumagalli, Alberto: Mirabilia Romae: il centro storico nell'arte attraverso i secoli, Milano, Cariplo (1979, licenziato in base ai termini della licenza Creative Commons Attribuzione-Condividi allo stesso modo 4.0 Internazionale.
[15] Photo byCroberto68, released into the public domain.
[16] Foto di Sailko, licenziato in base ai termini della licenza Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported.

 


° This article incorporates material from the Wikipedia articles Pasquino Group and Talking statues of Rome, published under the GNU Free Documentation License.