Guido da Siena (ca. 1230 - ca. 1290), naar de oorsprong van de Sienese School

Guido da Siena (ca. 1230 - ca. 1290) was een Italiaanse schilder, actief in Siena in de tweede helft van de 13e eeuw, tussen 1260 en 1280.

Er is geen informatie over het leven van de kunstenaar en in geen enkel document wordt hij genoemd. Tenzij men hem wil identificeren met de Guidone die in de laatste twee decennia van de 13e eeuw in Siena werd gedocumenteerd en meestal Guido di Graziano wordt genoemd.

De Maestà van San Domenico

De artistieke loopbaan van Guido da Siena kan dus alleen worden gereconstrueerd aan de hand van de schilderijen die hij maakte, in het bijzonder aan de hand van de handtekeningen die aangebracht werden op de Maestà van San Domenico, waarop geschilderd staat: 'me Guido de Senis diebus depinxit amenisquem Christus Ienis nullis velit angere penis - Anno Domini MCCXXI'.
De datum die dit werk tot het vroegste en meest door en door Byzantijnse werk van de Toscaanse en Italiaanse kunst in het algemeen zou maken, wordt echter niet langer geloofwaardig geacht door de meeste kunsthistorici, die in plaats daarvan een datum rond 1270 suggereren, dus na de aankomst van Coppo di Marcovaldo in de stad (1261).

Hoewel de datum die wordt genoemd in de inscriptie onderaan het werk niet die van de uitvoering door Guido da Siena is, is het werk niet minder uitzonderlijk, zowel vanwege de imposante afmetingen als vanwege de stijl die wordt gekenmerkt door de vroege pogingen om zich te onderscheiden van de Byzantijnse kunst door de introductie van het vermogen van de afgebeelde lichamen om te bewegen in de ruimte, en het volume dat objecten meekrijgen,
Eigenschapen die juist de kenmerken vormen van de zeer vroege Renaissance.
Het model voor dit werk kan de Madonna di San Bernardino van Dietisalvi di Speme uit 1262 zijn, zoals een vergelijkbare compositie laat zien.

Ook neemt Maria hier de houding van de Hodegetria aan (Grieks: οδηγ?τρια: Zij-die-de-weg-wijst) met het typische gebaar waarmee ze haar zoon aan de toeschouwer presenteert.
Haar silhouet is geschilderd in driekwartperspectief, gezeten op een troon die niet langer frontaal afgebeeld is.
De gezichten van Maria en het kind werden opnieuw geschilderd door een schilder van de school van Duccio in het begin van de 14e eeuw, mogelijk Ugolino di Nerio.

Guido da Siena, Maestà, c. 1270, tempera e oro su tavola, 283 x 194 cm, Chiesa di San Domenico, Siena

Il Dossale n. 7, (Madonna con Bambino e Santi), 1270

Guido of Siena (1230–1290), Il Dossale n. 7, (Madonna con Bambino e Santi), 1270, 96 cm x 186 cm, Pinacoteca Nazionale Siena [2]

In de Dossale nr. 7, gedateerd 1270, zien we een levendigere schilderstijl en een verzacht clair-obscur, in navolging van zijn collega's Dietisalvi di Speme en Rinaldo da Siena, die zich begonnen te interesseren voor de vroege werken van Cimabue. In de latere werken is er een bewustzijn van de meer volgroeide werken van de Florentijn, zoals het Crucifix van Santa Croce.

Kunsthistorici schrijven deze Annunciatie toe aan Guido da Siena. Samen met een centraal paneel en elf gerelateerde scènes van de Geboorte en het Lijden van Christus, die toegeschreven worden aan Guido da Siena en Dietisalvi di Speme, vormden ze een altaarstuk dat in de 18e eeuw werd ontmanteld.
De Annunciatie komt uit de linkerbovenhoek van het altaarstuk. Maria staat in een omsloten tuin bij een toren - symbolen van haar zuiverheid ontleend aan het Hooglied. Als de aartsengel Gabriël haar in een ongebruikelijke loophouding benadert, neemt ze een angstige, zelfs afwerende houding aan.

In 1999 werden in de crypte van de kathedraal van Siena fresco's gevonden die rond dezelfde tijd waren gemaakt, waaronder een Annunciatie die nauw verwant is aan het paneel in Princeton. Deze ontdekking ondersteunt de hypothese dat de panelen uit Badia Ardegna oorspronkelijk deel uitmaakten van een altaarstuk voor het hoofdaltaar van de kathedraal.

Dossale di Badia Ardenga

Het Dossale di Badia Ardenga ; een altaarstuk dat nu ontmanteld is, werd in de 18de eeuw gedocumenteerd in Badia Ardenga, vlakbij Montalcino. Het is niet uitgesloten dat het oorspronkelijk deel uitmaakte van de liturgische ornamenten in de apsis van de kathedraal van Siena aan het einde van de 13e eeuw.Volgens de meest recente kritiek bestond de structuur van het werk uit een totaal van twaalf compartimenten van identiek formaat, die waarschijnlijk een centraal paneel van grotere afmetingen omlijsten, met daarop de Kroning van de Maagd Maria, van Londen. Rond 1840 werd het veelluik ontmanteld, maar het werd nog steeds gezien door Johann Anton Ramboux, tijdens zijn tweede Italiaanse verblijf. Hij maakte tekeningen van de twaalf rechthoekige fragmenten en de Kroning van de Maagd in de cusp, tekeningen die nu bewaard worden in het Städel in Frankfurt. Deze reproducties zijn vooral waardevol omdat ze het mogelijk maken om de nu beschadigde panelen toe te wijzen aan het geheel.

Reconstructie van het dossaal

Hypothese voor de reconstructie van de Dossale di Badia Ardenga, 1270-1280,
inclusief de Madonna del Voto, geformuleerd door Holger Manzke [1]

Guido da Siena, La cuspide con Incoronazione della vergine, dal Dossale di Badia Ardenga, tra il 1275 e il 1280, tempera e oro su tavola, Museo del Louvre [1]

Guido da Siena, Annunciazione, fine del XIII secolo, tempera su tavola, Princeton University Art Museum, Princeton, New Jersey

Guido da Siena, Natività, fine del XIII secolo, tempera su tavola, Musée du Louvre, Paris

Guido da Siena, Adorazione dei Magi, fine del XIII secolo, tempera su tavola, Lindenau-Museum, Altenburg

Guido da Siena, Presentazione al Tempio, dal Dossale di Badia Ardenga, tra il 1275 e il 1280, tempera e oro su tavola, 34,5 cm x 48,5 cm, Museo del Louvre

Guido da Siena, Fuga in Egitto, fine del XIII secolo, tempera su tavola, Lindenau-Museum, Altenburg

Guido da Siena, Presentazione al Tempio, dal Dossale di Badia Ardenga, tra il 1275 e il 1280, tempera e oro su tavola, 34,5 cm x 48,5 cm, Museo del Louvre

Guido da Siena, Fuga in Egitto, fine del XIII secolo, tempera su tavola, Lindenau-Museum, Altenburg

Guido da Siena, Flagellazione, fine del XIII secolo, tempera su tavola, Lindenau-Museum, Altenburg

Nicolas Sainte Fare Garnot, Ipotesi di ricostruzione del Dossale di Badia Ardenga, 1270-1280, senza la Madonna del Voto dipinta da Dietisalvi di Speme

Guido da Siena, Salita sulla croce, fine del XIII secolo, Museum Catharijneconvent, Utrecht(

Nicolas Sainte Fare Garnot, Hypothese van reconstructie van het Dossaal van Badia Ardenga, 1270-1280, zonder de Madonna del Voto geschilderd door Dietisalvi di Speme [2]

De Incoronazione della vergine staat centraal in het timpaan van het altaarstuk, tussen twee driehoekige panelen met engelen. De Kroning van de Maagd door Christus zou het oudst bekende voorbeeld zijn van dit onderwerp in Italië [3]. Het timpaan was tot het begin van de 17e eeuw eigendom van de Sienese familie Tuti della Rocca, waarvan het wapenschild op de paneeltjes met de engelen een latere toevoeging is.

Guido da Siena, particolare dell'angelo alato di sinistra nel timpano del Dossale di Badia Ardenga, tra il 1275 e il 1280, tempera e oro su tavola, Courtauld Institute of Art, London

Guido da Siena, Incoronazione della Vergine (dettaglio della Vergine), dal Dossale di Badia Ardenga, tra il 1275 e il 1280, tempera e oro su tavola, Courtauld Institute of Art, London

Guido da Siena, particolare dell'angelo a destra nel timpano del Dossale di Badia Ardenga, tra il 1275 e il 1280, tempera e oro su tavola, Courtauld Institute of Art, London

Guido da Siena, particolare dell'angelo alato di sinistra nel timpano del Dossale di Badia Ardenga

Guido da Siena, Incoronazione della Vergine (dettaglio della Vergine), dal Dossale di Badia Ardenga

Guido da Siena, particolare dell'angelo a destra nel timpano del Dossale di Badia Ardenga

Het dossaal is een type altaarstuk dat sinds 1215 populair is en al snel vervangen werd door de polyptiek. In de 18e eeuw werd een oud paneel met Christusverhalen gedocumenteerd in de Badia Ardenga, vlakbij Montalcino. Het dossaal werd later ontmanteld, verzaagd en verspreid. Kunsthistorici identificeren ze met de zes Storie dell'infanzia di Cristo (Verhalen van de Kinderjaren van Christus) en de Storie della Passione di Cristo (zes Verhalen van het Lijden van Christus). De panelen dateren van rond 1280 en bevinden zich nu in verschillende musea:

Guido da Siena, Annunciazione, 35,1x48,8 cm, Princeton, Princeton University Art Museum

Guido da Siena, Natività, 36,3x47,6 cm, Parigi, Louvre, n. RF 1968-9

Guido da Siena, Adorazione dei Magi, 34x46 cm, Altenburg, Lindenau-Museum

Guido da Siena, Presentazione al Tempio, 34,5x48 cm, Parigi, Louvre, n. RF 1968-10

Dietisalvi di Speme, Strage degli innocenti, 33x40 cm, Siena, Pinacoteca nazionale

Guido da Siena, Fuga in Egitto, 34x46 cm, Altenburg, Lindenau-Museum

Dietisalvi di Speme, Bacio di Giuda, 34x32,5 cm, Siena, Pinacoteca nazionale

Guido da Siena, Flagellazione, 34x46 cm, Altenburg, Lindenau-Museum

Guido da Siena, Salita sulla croce, 34,6x46 cm, Utrecht, Museum Catharijneconvent

Dietisalvi di Speme, Crocifissione, 33x48 cm, Siena, Pinacoteca nazionale

Dietisalvi di Speme, Deposizione dalla croce, 33,5x47 cm, Siena, Pinacoteca nazionale

Dietisalvi di Speme, Compianto, 34x47,5 cm, Siena, Pinacoteca nazionale

Het dossaal weerspiegelt de invloed van de Sienese school van de late dertiende eeuw, maar ook de invloed van Cimabue.

Guido da Siena, Natività (particolare Maria), dal Dossale di Badia Ardenga, tra il 1275 e il 1280,
tempera e oro su tavola, Museo del Louvre [1]

Het was Luciano Bellosi in 1991 die de Aretijnse Madonna en die van San Bernardino overtuigend toeschreef aan Dietisalvi di Speme, net als de Madonna Galli-Dunn in de Pinacoteca Nazionale in Siena, en verschillende Biccherna panelen in de Staatsarchieven van Siena [5]. Het ging om panelen die voorheen aan Guido da Siena toegeschreven werden. Op basis van de de stilistische verschillen tussen Guido en Dietisalvi schreef Bellosi deze vier werken toe aan de laatste.

Coppo di Marcovaldo, Madonna del Bordone,Siena, Chiesa dei Servi, 1261	Guido da Siena, Maestà di San Domenico, c. 1270, tempera e oro su tavola, 283 x 194 cm, Chiesa di San Domenico, Siena	Guido da Siena, Maestà di San Domenico, 1270 circa, tempera e oro su tavola, 283 x 194 cm, Siena, Basilica di San Domenico) [Brogi — Siena - Palazzo Comunale - Madonna col Figlio; Guido da Siena. — insieme)]

Guido da Siena, tavoletta di Biccherna, Don Bartolomeo, Monaco di San Galgano, Camarlingo (1276), inv. 7, Siena, Archivio di Stato


Case vacanza in Toscana \| Podere Santa Pia





Podere Santa Pia, situata sulle splendide colline del valle d'Ombrone nel cuore della Maremma

Arte in Toscana \| Dietisalvi di Speme e Guido da Siena, Dossale di Badia Ardenga Walter Angelelli, GUIDO da Siena \| www.treccani.it [1] Publiek domein. Quest'opera è nel pubblico dominio. Bron: Princeton University Art Museum [2] Guido da Siena et Dietisalvi di Speme, « Dossale di Badia Ardenga », hypothèses de reconstitution – Guide artistique de la Province de Sienne \| www.provincedesienne.com [3] Duccio. Alle origini della pittura senese, catalogo della mostra (Siena 2003-2004), Silvana, Milano 2003. ISBN 88-8215-483-1 [4] Nicolas Sainte Fare Garnot (dir.), Da Siena a Firenze. I Primitivi Italiani. La collezione del Museo Altenburg (catalogo della mostra [dall'11 marzo al 21 giugno 2009], Parigi, Museo Jacquemard André). Bruxelles, Fonds Mercator, 2009.] [5] Luciano Bellosi, Per un contesto cimabuesco senese: a) Guido da Siena e il probabile Dietisalvi di Speme, in Prospettiva , 61, 1991.