Dietisalvi di Speme was een Italiaanse schilder, die werkzaam was in Siena van circa 1250 tot 1291. De activiteit van Dietisalvi di Speme is alleen bekend van vier tabletten in de Biccherna, waarvoor de kunstenaar een reeks opdrachten had die kunnen worden gereconstrueerd aan de hand van archiefstukken tussen 1259 en 1288.

Een reeks altaarstukken en kruisbeelden is door critici ook toegeschreven aan de schilder, die zijn hele leven in Siena doorbracht, waaronder de zogenaamde Madonna del Voto (ca. 1267) die bewaard wordt in de kathedraal van Siena. In deze werken is duidelijk de invloed van Cimabue te zien en de geleidelijke onthechting van de Byzantijnse traditie en de invloeden van Coppo di Marcovaldo.

Strage degli innocenti, fine del XIII secolo

Dit paneel is een zeer beschadigde en verminkte scène waarin Herodes uit een raam kijkt en soldaten het bevel geeft om de kinderen uit de handen van hun moeders te rukken en ze te executeren. Het verhaal wordt levendig, met een opmerkelijke expressieve karakterisering van de rouwende moeders, die hun handen naar hun haar brengen, flauwvallen en hun kinderen proberen te redden. De krassen op de negatieve figuren van de soldaten en Herodes zijn eeuwenoud en waren typerend voor de antieke devotie: men kuste de heilige figuren en 'strafte' de negatieve.
Het paneel Strage degli innocenti maakt deel uit van een veelluik, het Dossale di Badia Ardenga.


Dossale di Badia Ardenga

Het altaarstuk of dossale, nu ontmanteld, werd in de 18de eeuw gedocumenteerd in Badia Ardenga, vlakbij Montalcino. In 1575 merkte Monseigneur Francesco Bossio, tijdens zijn pastorale bezoek aan de Badia Ardenga, op het hoofdaltaar de aanwezigheid op van een paneel met Verhalen uit de Passie.Vermoedelijk werd het veelluik rond 1840 ontmanteld, maar het werd nog steeds opgemerkt door Johann Anton Ramboux, die tijdens zijn tweede verblijf in Italië tekeningen maakte van de twaalf rechthoekige fragmenten en de Kroning van de Maagd in het timpaan, tekeningen die nu worden bewaard in het Städel Museum in Frankfurt. Deze reproducties zijn vooral waardevol omdat ze het mogelijk maken om de nu verminkte panelen zoals de Strage degli innocenti en de Cattura di Cristo een plaats te geven in het geheel.

De twaalf paneeltjes worden toegeschreven aan Guido da Siena ne Dietisalvi di Speme, twee van de belangrijkste kunstenaars van het 13e-eeuwse Siena, tussen wier ateliers nauw moet zijn samengewerkt, zoals blijkt uit andere werken waarin de stijl van de twee schilders geïdentificeerd is, zoals het tweeluik, Il dittico del Beato Gallerani of Trittico di Santa Chiara.

Johann Anton Ramboux

Rond 1842 ging de Duitse schilder en verzamelaar Johann Anton Ramboux naar Badia Ardenga waar hij de drie panelen kocht die nu bewaard worden in het Louvre ( Nativiyà en Presentazione al Tempio,) en in Utrecht ( Salita sulla Croce ). De tekeningen die hij bij deze gelegenheid maakte laten zien dat negen andere panelen en een Kroning van de Maagd (Londen, Courtauld Institute of Art) toen nog aanwezig waren in de abdij. Volgens de meest recente kritiek bestond de structuur van het werk uit een totaal van twaalf compartimenten van identiek formaat, die waarschijnlijk een centraal paneel van grotere afmetingen omlijstten, met daarop de Kroning van de Maagd van Londen.

Reconstructie van het dossaal

Hypothese voor de reconstructie van de Dossale di Badia Ardenga, 1270-1280,
inclusief de Madonna del Voto, geformuleerd door Holger Manzke [1]