Niki de Saint Phalle, Il Mago, La Papessa, Giardino dei Tarocchi, Capalbio [1]
Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Capalbio is een klein maar spectaculair, ommuurd stadje in het zuiden van de Toscane. Het geïsoleerde dorp ligt op een heuvel in het binnenland en het doolhof van straatjes, de imposante ommuring en enkele kleine kerken lees je een rijke en lange geschiedenis. Capalbio is een favoriete vakantieplek voor Romeinen, en in de kleine middeleeuwse straatjes vind je enkele goede restaurants.
De Giardino dei Tarocchi is een monumentale beeldentuin die aangelegd werd door de beeldhouwster Nikki de Saint Phalle. Voor de aanleg van het park liet Niki de Saint Phalle zich inspireren door het park Güell van Gaudi in Barcelona en het Parco dei mostri in Bomarzo. Niki de Saint Phalle begon in 1979 aan het park te werken samen met haar echtgenoot Jean Tingely en ze werkte er bijna 20 jaar aan. Op 15 mei 1998 werd de Giardino officieel voor het publiek geopend.
The Tarot Garden is not just my garden. It is also the garden of all those who helped me make it. I am the Architect of the garden. I imposed my vision because I could not do otherwise.
The garden was made with difficulties, wild enthusiasm, obsession, and most of all faith. Nothing could have stopped me.
As in all fairy tales, before finding the treasure, I met on my path dragons, sorcerers, magicians, and the Angel of Temperance [7].
Niki de Saint Phalle
De Giardino dei Tarocchi, de droomtuin van Niki de Saint-Phalle
Het beeldenpark Giardino dei Tarocchi is het magnum opus van Niki de Saint Phalle. Op fraaie en speelse wijze heeft de in 1930 geboren, Franse kunstenares 22 sculpturen gerealiseerd die los gebaseerd zijn op de 22 figuren van het tarot-spel, zoals de dood, de kat, de duivel.… De beelden, die allen verschillend zijn in grootte, zijn gedecoreerd met mozaïeken van keramiekfragmenten, stukjes glas en spiegels, en tonen vormelijk een verre gelijkenis met het Parc Guël van Gaudi.
De beelden zijn geplaatst in een schitterend decor met waterpartijen en planten. Sommige beelden zijn zo groot dat je er kan binnengaan en kinderen kunnen enkele beelden beklimmen. In vergelijking met de magische tuinen van Bomarzo is de giardino eerder klein.
Niki de Saint Phalle, Giardino dei Tarocchi [2]
Tijdens een reis naar Spanje in 1955 ontdekt Niki de Saint Phalle het werk van Antoni Gaudí en zal er sterk door beïnvloed worden. Het Parc Güell in Barcelona is van groot belang bij haar beslissing om haar eigen beeldentuin te bouwen, en inspireerde haar om de belangrijkste elementen van haar kunst te maken uit afgedankte materialen en met objects trouvés. Enkele jaren later bezoekt ze met Jean Tinguely Palais idéal, het paleis dat de postbode Ferdinand Cheval met een schitterende naïeve verbeeldingskracht had gebouwd in Hauterives in de Drôme (midden-Frankrijk). Ook het beeldenpark Parco dei mostri in Bomarzo was een inspirerend voorbeeld.
Na het zien van het Guëllpark in Barcelona droomt Niki de Saint Phalle ervan een vergelijkbare plek te creëren, een plaats die dezelfde magie en schoonheid zou verbeelden. Haar vriendin Marella Caracciolo, stelt haar in staat haar droom te realiseren en schenkt haar een stuk familiegrond in de Tosaanse Maremma, de Giardino dei Tarocchi, vlakbij Capalbio. In 1979 begon de monumentale onderneming van Niki de Saint Phalle die decennia zou overspannen. De Giardino was een toevluchtsoord en een obsessie, het was bijna een liefdesobject waaraan ook vrienden en andere kunstenaars konden meewerken. Talrijke keramisten, architecten, schilders en beeldhouwers en plaatselijke ambachtslieden droegen bij tot het betoverende park dat in het uiterste zuiden van Toscane het licht zou zien. Haar vriend en partner Jean Tinguely realiseerde enkele mooie werken in het park, maar was ook ingenieur en assistent.
De kleinere sculpturen van de Giardino (la Temperanza, gli Innamorati, il Mondo, l'Eremita, l'Oracolo, la Morte en l'Appeso), werden gemaakt in Parijs met de hulp van Marco Zitelli, en vervolgens in polyester gegoten door Robert, Gerard en Olivier Haligon.
Niki de Saint Phalle werkte ook samen met Mario Botta aan de toegang van de Giardino dei Tarocchi. Aan de voet van de Garavicchio-heuvel wordt de toegang tot de tuin letterlijk versperd door de lange muur met een toegangspaviljoen. Mario Botta koos voor een dubbele tufstenen omheiningsmuur met een enkele grote cirkelvormige opening in het midden, de toegangspoort. Botta zelf verklaarde dat hij bij het ontwerp van de ingang tegemoetkwam an de wens van Niki de Saint Phalle. De muur is bedoeld als een drempel, een magische breuklijn tussen de dagelijkse realiteit en haar fantasierijke universum[4].
Suggestieve beelden in de Giardino dei Tarocchi
Suggestieve beelden in de Giardino dei Tarocchi, Capalbio [1]
De schoonheid van verval
De tuin is geopend van 1 april to 15 oktober. De resterende maanden krijgt het beeldenpark een intensief onderhoud. Anders dan in Orsini's park in Bomarzo, waar de tijd een wondermooie patine over de beelden legt zodat ze lijken op te gaan in hun wat verwilderde omgeving, worden de beelden van Niki de Saint Phalle blinkend nieuw gehouden.
Bij de ingang van het park, staat een mooi bord waarin haar handschrift op keramiek niet alleen de oorsprong van de tuin verhaalt, maar ook de aanwijzingen voor het onderhoud bevat waar ze op hoopte.
Het is een soort kunst of beeldarchitectuur die zorg nodig heeft, die niet kan eroderen. Cyrille Offerman heeft in zijn kritisch essay Garavicchio – of all places. De droomtuin van Niki de Saint-Phalle gewezen op een interessante paradox.
Cyrille Offermans:
«Op dit narcistische spiegelpaleis kan de natuur geen greep krijgen; het kan instorten, maar niet beetje bij beetje worden opgenomen in de oorspronkelijker eigenwettigheid van zijn grondstoffen ‘om zo het juk van de menselijke geest van zich af te werpen’ (Simmel). Wat een deel van de aantrekkingskracht uitmaakt van de beelden in Bomarzo – dat ze verweerd zijn, met mos en andere planten overgroeid – is in Garavicchio uitgesloten: deze beelden zullen, hoe lang ze ook blijven staan, Fremdkörper blijven in hun omgeving.
Dit is misschien de opmerkelijkste paradox: terwijl Niki de Saint-Phalle de mond vol heeft van de eeuwige en oorspronkelijke cycli van het leven bouwt ze torens die niets zo onverbloemd uitspreken als het verlangen om daaraan, dus ook aan de tijdelijkheid van dat leven te ontsnappen. Er is hier sprake van een cultuurfilosofische onverenigbaarheid van de eerste orde[8].
In haar latere jaren leed de Saint Phalle aan meerdere chronische gezondheidsproblemen die werden toegeschreven aan herhaaldelijke blootstelling aan glasvezels in de lucht en petrochemische dampen van de experimentele materialen die ze in haar baanbrekende kunstwerken had gebruikt.
Niki de Saint Phalle stierf in 2002 op 71-jarige leeftijd na een langdurige ziekte.
De beelden
Visit the interacted map to learn more about the sculptures of the Tarot Garden [5]
Mario Botta, il muro e l'ingresso al Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Vista del Giardino dei Tarocchi dall'esterno del parco. Alcune sculture sporgono dalle cime degli alberi: La Papessa e il Mago, l'Imperatore e la Torre di Babele
Niki de Saint Phalle, gli Arcani della piazza centrale. Il Mago; La Papessa; La Ruota della Fortuna; La Forza; Il Sole., Il Pqpa e L’Impiccato, Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalledescrive così il tarocco del mago: “Il grande giocoliere. Per me il mago è la carta di Dio che ha creato la meravigliosa farsa di questo mondo nel quale viviamo. É la carta dell’intelligenza attiva, della luce, dell’energia pura, della creazione e del gioco.”.
Niki de Saint Phalle, Il mago, La Papessa e sullo sfondo La Torre di Babele, Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, Il mago (particolare), Giardino dei Tarocchi, Garavicchio (Capalbio)
Niki de Saint Phalle, Il mago (als een Venetiaans masker), Giardino dei Tarocchi, Garavicchio (Capalbio)
2 - La Papessa
‘La Papessa’ (de Pausin) uit wiens mond een waterval via trappen naar beneden klatert. In het waterbassin treffen we één van de typische, mechanische kunstwerken aan van Jean Tinguely, Niki’s echtgenoot. Dit beeld symboliseert het ‘Rad van Fortuin’.
De pausin bevindt zich direct onder de tovenaar en geeft leven aan de grote fontein met een cirkelvormig bassin dat zich in het midden van het plein bevindt. Het water komt via een blauwe trap uit de mond van het beeld naar beneden. De vorm van de pausin is geïnspireerd op die van de boeman van Bomarzo, een beeldenpark dat de kunstenaar sterk beïnvloedde bij de totstandkoming van dit park.
Niki de Saint Phalle, La Papessa of de Pausin in de Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, La Papessa (particolare), Giardino dei Tarocchi, Garavicchio (Capalbio)
Niki de Saint Phalle, La Papessa (dettaglio della bocca aperta), Giardino dei Tarocchi, Garavicchio (Capalbio)
Secondo Niki: “l’imperatrice è la grande dea. É la regina del cielo. Al tempo stesso madre, puttana, emozione, magia sacra e civiltà. All’imperatrice ho dato la forma di una sfinge. Ho vissuto per anni all’interno di questa madre protettiva. Mi serviva anche come luogo d’incontro con coloro che lavoravano a questo progetto. É qui dentro che ci riunivamo a prendere il caffè. E su tutti voi la sfinge ha esercitato il suo fascino fatale."
Niki de Saint Phalle, L'Imperatrice, Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, L’Imperatrice-Sfing, Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, L’Imperatrice, interno con un vorticoso mosaico di specchi, Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle: “L’imperatore è la carta del potere maschile in senso sia positivo che negativo. É il simbolo dell’organizzazione e dell’aggressività. Egli ci ha portato la scienza, la medicina, ma anche le armi e la guerra. L’imperatore rappresenta il patriarca o il protettore maschile e anche colui che desidera controllare e conquistare."
Niki de Saint Phalle, L’Imperatore, Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, L’Imperatore (il cortile), Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, L’Imperatore o Castello (Il cortile del Castello e la fontana con le Nanas), Giardino dei Tarocchi, Capalbio, Toscane
Niki de Saint Phalle, L’Imperatore, Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, L’Imperatore, Giardino dei Tarocchi, Capalbio (Toscana)
Niki de Saint Phalle, L’Imperatore (il cortile), Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Secondo Niki: «Alcuni chiamano questa carta la Torre di Babele. Essa rappresenta le costruzioni sia fisiche che mentali che non sono fondate su basi solide. La torre non è unicamente negativa poiché impartisce una lezione importante: le complesse fabbricazioni mentali devono crollare. Bisogna rompere le mura della mente in modo da poter guardare oltre. Jean Tinguely ha creato una scultura che simboleggia il fulmine che spacca la torre.»
Niki de Saint Phalle, La Torre di Babele e il fulmine-macchina-ferraglia di Jean Tinguely in de Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, La Torre di Babele e L'imperatore, in de Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, La Torre di Babele in de Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, i in de Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, La Torre di Babele in de Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, La Torre di Babele in de Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle: «Attraverso questa carta si conquista la saggezza spirituale. Per alcuni questa carta rappresenta un maestro, un guru, un profeta o un Papa. Egli rende decifrabili i misteri. Può essere un libro, uno sciamano, un rabbino oppure un santo o una santa.»
Niki de Saint Phalle, Il Papa, Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, Il Papa (particolare), Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, Il Papa (particolare, le due statue che si allungano verso il cielo), Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle: «Il sole è una forza vitale. Fa sì che tutto cresca. É una divinità che può sollevare i nostri spiriti. Ho concepito il sole come uno di quegli uccelli che si trovano nelle leggende messicane e degli indiani americani. L’uccello è la figura che si avvicina di più al sole.»
Niki de Saint Phalle, Il Sole, Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, Il Sole (particolare), Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, Il Sole (particolare), Giardino dei T
Niki de Saint Phalle: «’impiccato ha affascinato poeti e artisti fin dai tempi antichi. T.S. Eliot si riferiva a questa figura nel poema ‘The Waste Land’. Misterioso ed ambiguo, l’impiccato è appeso per un piede. Che cosa significa questo? É in una posizione che gli permette di guardare il mondo sottosopra ovvero in modo nuovo. Questa carta rappresenta anche la compassione.»
Niki de Saint Phalle, Il Papa e L’Impiccato, Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, L’Impiccato (particolare), Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, L’Impiccato (dettaglio dei mosaici), Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, Il Papa e L’Impiccato, Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, L’Impiccato (dettaglio dei mosaici), Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, L’Impiccato (negli interni dell’albero della vita nasconde la figura dell’Impiccato), Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle: «La giustizia implica la conoscenza di noi stessi. Dobbiamo acquistare la capacità di giudicare noi stessi, di confrontarci con i nostri lati più oscuri. Con questa visione profonda si potranno giudicare le situazioni e le persone con un occhio compassionevole. La vera giustizia non è cieca ma porta con se il senso dell’universalità delle cose.»
Niki de Saint Phalle, La Giustizia, Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, La Giustizia, Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Jean Tinguely, L'Ingiustizia, inquietante mecaniqué nel Giardino dei Tarocch
Niki de Saint Phalle: «L’eremita è un girovago con molta esperienza in cerca di un tesoro spirituale. La carta implica che le lezioni più importanti si imparano con il cuore. L’oracolo è la versione femminile dell’eremita. Entrate dentro ed ascoltate il suo messaggio.»
Niki de Saint Phalle, L'Eremita nel Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle: «La stella porta con se due brocche dalle quali sgorgano zampilli di acqua i quali, cadendo, si trasformano in un ruscello. Sono le acque del rinnovamento. Ciò che amo particolarmente nella stella è il senso di completezza che emana. Si tratta di un essere pieno e non frammentato come lo siamo molti di noi che viviamo nella civiltà moderna. La stella è in contatto con la natura e la riflette in tutta la sua abbondanza. Essa conosce le leggi segrete dei cieli e della terra.»
Niki de Saint Phalle, La Stella (particolare), Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, La Stella (dettaglio), Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, La Stella (particolare), Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle: «Alcuni mazzi di Tarocchi chiamano questa carta gli innamorati. Adamo ed Eva erano la prima coppia ed hanno fatto la prima scelta. É per questo che li ho scelti per rappresentare questa carta. La carta implica che c’è una scelta giusta ed una scelta sbagliata. Un errore ci può portare a capire meglio noi stessi.»
Niki de Saint Phalle, La Scelta (Gli Innamorati), Giardino dei Tarocchi, Capalbio, Toscana
Niki de Saint Phalle: «Il carro rappresenta la vittoria. É la carta del trionfo sui nemici e sulle avversità. In questa carta, però, si annida un pericolo. Nel momento del trionfo bisogna essere particolarmente vigili poiché è proprio allora che si diventa più vulnerabili.»
Niki de Saint Phalle, Il Carro, l'interno de l'Imperatrice nel Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, Il Carro (dettaglio), Giardino dei Tarocchi, Capalbio, Toscana
Niki de Saint Phalle: «In questa carta tre figure emergono da una tomba: un bambino, una persona di mezza età ed un vecchio. Queste tre figure rappresentano i tre aspetti della nostra vita che devono fondersi in una. L’angelo ci spinge a non giudicare gli altri ma a unirci, elevarci e diventare uno con l’universo..»
Niki de Saint Phalle, l'interno de l'Imperatrice con Il Giudizio, nel Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, Il Giudizio; nell'interno del'Imperatrice, nel Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle: «Ho avuto molte difficoltà a comprendere ed accettare questa carta così diversa dalla mia natura passionale. La temperanza mi pareva un compromesso, la via di mezzo. Poi un giorno tutto si è chiarito. Ho capito che la temperanza è l'unica via giusta. Questa carta è rappresentata da un angelo che incorona la cappella della Temperanza.»
Niki de Saint Phalle, La Temperanza, Giardino dei Tarocchi, Capalbio, Toscana
Niki de Saint Phalle, La Temperanza, Giardino dei Tarocchi, Capalbio, Toscana
Niki de Saint Phalle, La Temperanza (particolare della Madonna nera nella picola capella), Giardino dei Tarocchi, Capalbio, Toscana
Niki de Saint Phalle:«La luna è la carta dell’immaginario creativo e dell’illusione negativa. La luna riflette la vita interiore, misteriosa, enigmatica. La luna influenza le maree, i cicli delle donne, la procreazione e tutto ciò che è legato al movimento delle acque. La carta della luna può indicare al tempo stesso pericolo e il grande potere dell’immaginazione.»
Niki de Saint Phalle, La Luna (skinny), Giardino dei Tarocchi, Garavicchio, Capalbio, Toscana
Niki de Saint Phalle, La Luna, nel Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle:«La luna è la carta dell’immaginario creativo e dell’illusione negativa. La luna riflette la vita interiore, misteriosa, enigmatica. La luna influenza le maree, i cicli delle donne, la procreazione e tutto ciò che è legato al movimento delle acque. La carta della luna può indicare al tempo stesso pericolo e il grande potere dell’immaginazione.»
Niki de Saint Phalle, Il Profeta, Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, Il Profeta,(particolare), Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, Il Profeta, Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle:«Il grande mistero della vita. Senza la morte la vita non avrebbe alcun significato. La morte, la grande falciatrice, permette la crescita a nuove colture. La carta della morte è una carta di rinnovamento. Essere coscienti della morte è un modo per non rimanere intrappolati nelle vanità della vita.»
Niki de Saint Phalle, La Morte (particolare), Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, La Morte (particolare), Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, La Morte (dettaglio), Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle:«La carta del magnetismo, dell’energia, del sesso. Il diavolo rappresenta anche la dipendenza a sostanze tossiche e quindi la perdita della libertà spirituale e personale. Ho provato paura mentre lavoravo su questa carta. Ho avuto visioni in cui centinaia di diavoli circondavano la sfinge e temevo di essere attaccata.»
Niki de Saint Phalle, Il Diavolo, Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, Il Diavolo (particolare), Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, Il Diavolo (testa del diavolo), Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle: «Questa è la carta dello splendido mondo interiore. É l’ultima carta degli Arcani Maggiori e anche l’ultimo esercizio spirituale del gioco. In questa carta si nasconde il mistero della vita. É la risposta alla domanda della sfinge.»
Niki de Saint Phalle, Il Mondo, Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, Il Mondo, Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, Il Mondo (particolare), Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle: «La ruota della fortuna è un antico simbolo della ruota, della vita: ciò che sale inevitabilmente dovrà scendere. Un giorno mentre camminavo nel giardino.. EUREKA! Ho avuto l’idea di chiedere a Jean Tinguely di trasformare la ruota della fortuna in una fontana con l’acqua che sarebbe sgorgata dalla bocca della Papessa.»
Niki de Saint Phalle, Jean Tinguely, La Papessa e La Ruota della Fortuna, Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Jean Tinguely, La Ruota della Fortuna, Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Jean Tinguely, La Ruota della Fortuna (particolare), Giardino dei Tarocchi, Capalbio
La Forza
Niki de Saint Phalle: «Una delicata fanciulla domina un feroce drago tenendolo legato ad un guinzaglio invisibile. Il mostre che la fanciulla deve ammaestrare è dentro di lei. Sono i suoi demoni interiori che deve conquistare. Superando questa prova difficile ella scoprirà la sua forza.»
Niki de Saint Phalle, La Forza (particolare del drago), Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, La Forza, Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, La Forza (particolare), Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle: «Potete scorgere la natura o il cielo attraverso di essi. Invito lo spettatore a guardare con me attraverso le mie sculture. L’aria è entrata nella mia vita.»
Niki de Saint Phalle, Il Folle, Giardino dei Tarocchi, Capalbio
Niki de Saint Phalle, Giardino dei Tarocchi
De Giardino dei Tarocchi is gelegen in Garavicchio, een frazione van Capalbio, enkele kilometers ten zuiden van de stad.
Helaas is de Tarottuin niet het hele jaar geopend. De tuin is ook enkel 's middags geopend van 14.30 tot 19.30 uur. Dit betekent natuurlijk dat je, zeker tijdens de vakanties (op feestdagen enin augustus), echt veel mensen in het park kan verwachten die een ontspannen bezoek onmogelijk maken.Toch is de Giardino ook tijdens de winter enkele dagen geopend. Naar de wens van de kunstenaar Niki de Saint Phalle is het park elke eerste zaterdag van de maand, van 9.00 tot 13.00 uur, gratis toegangkelijk. Als de eerste zaterdag van de maand valt op een feestdag, wordt de opening uitgesteld tot de volgende zaterdag.
Toscane is een van de meest spectaculaire streken in Italië. Hier ligt is de bakermat van de Italiaanse Renaissance. In de prachtige heuvels van de Toscaanse Maremma, gelegen ten noorden van Capalbio, ligt de idyllische vakantiehuis Santa Pia, waar gasten van over de hele wereld kunnen meegenieten van het echte Italiaanse leven, la dolce vita Italiana. Op een dominante plek boven op een hoge heuvel kijkt het vakantiehuis uit over het omringende Toscaanse heuvellandschap.
Geheime plekken in het zuiden van Toscane | Podere Santa Pia
Numa Hambursin, Niki de Saint Phalle : L'ombre et la lumière / Shadow and light, Paris, In Fine éditions d'art, 2019
Élisabeth Reynaud, Niki de Saint Phalle : Il faut faire saigner la peinture !, Paris, Éditions Écriture, 17 septembre 2014
Eléonore Duchêne, Niki de Saint Phalle et Jean Tinguely. Les Bonnie & Clyde de l'art contemporain, 2014, Niki de Saint Phalle au Grand Palais, Paris | www.academia.edu
Het zesenveertigste nummer van het legendarische tijdschrift RASTER, is volledig aan kitsch gewijd. In dit temanummer laat Cyrille Offermans zich terecht kritisch uit over de 'droomtuin van Niki de Saint-Phalle'. Na de eerste overweldigende indruk ontstaat een gevoel van teleurstelling. De vergelijking met die andere droomtuin in Bomarzo valt in het voordeel uit van die laatste.
Niki de Saint Phalle by Lothar Wolleh
Niki de Saint Phalle, Nana-Fontaine, Capalbio
Bij de ingang van het door haar ontworpen park Giardino dei Tarocchi staat het motto van Niki de Saint Phalle te lezen:
Het motto van Niki de Saint Phalle, Giardino dei Tarocchi, Capalbio [3]
“A me dà più soddisfazione fare qualcosa di bello per gli altri e per me che avere, AVERE, AVERE… sempre di più, di più, DI PIÙ…”