Stefano di Giovanni detto il Sassetta, Ultima cena, frammento del trittico dell’Arte della Lana

Stefano di Giovanni, sinds de 18e eeuw bekend als il Sassetta, was de belangrijkste kunstenaar in het 15e-eeuwse Siena. De eerste informatie die we over hem hebben komt uit Siena in 1423, waar hij waarschijnlijk een leerling was van Paolo di Giovanni Fei. Zo assimileerde hij, opgeleid tijdens de Sienese overgang aan het begin van het Quattrocento, de toen nieuwe invloeden van de Internationale Gotiek en die van de vroege Florentijnse renaissance.

Zijn eerste gesigneerde werk is het Arte della Lana altaarstuk, (1423-1426) waarvan de bewaarde fragmenten zoals dit Laatste Avondmaal verdeeld zijn over verschillende particuliere en openbare collecties. In opdracht gemaakt in 1423, zijn er slechts enkele panelen over van dit monumentale altaarstuk, die verspreid zijn over verschillende musea, hoewel veel ervan zich in de Pinacoteca Nazionale in Siena bevinden.

De fragmenten die zijn overgebleven laten een schilder zien die zeer nauw verbonden was met de traditie van de Sienese schilderkunst, in het bijzonder die van Pietro en Ambrogio Lorenzetti, maar ook niet ongevoelig was voor de experimenten van de Florentijnse renaissance? Zo zien we in Visione di san Tommaso d'Aquino (Visioen van Sint Thomas van Aquino) uit de Pinacoteca Vaticana, een complexe en unieke articulatie van architecturale ruimtes.
Ook in het Laatste Avondmaal zijn de figuren volumevol en in een precieze symmetrie gerangschikt. Het is een werk waarin de eerste revolutionaire vernieuwingen van de renaissance al zichtbaar zijn, met name het perspectief van de architectuur en het naturalisme van de figuren en landschappen.

Alessandro Bagnoli:

«... come il Sassetta, pur mantenendo un forte legame con la tradizione nella pittura senese, da Simone Martini in poi, riesca a recuperare anche la sostanza delle novità della pittura rinascimentale fiorentina, compresa la definizione della luce che dà con concretezza alle forme e ai volumi”. »

Stefano di Giovanni detto il Sassetta, Trittico dell’Arte della Lana, predella

Ipotesi di ricostituzione del polittico dell'Arte della Lana, secondo Machtelt Israels

Twee kleine panelen in de Pinacoteca Nazionale van Siena golden lange tijd als een van de vroegste voorbeelden van landschapsschilderkunst in Europ en werden lang toegeschreven aan Ambrogio Lorenzetti. Tegenwoordig gaan kunsthistorici ervan uit dat ze ook deel uitmaakten van de Arte della Lana triptiek die geschilderd werd door Sassetta. In de reconstructie van de Trittico dell'Arte della lana van Machtelt Israels, hebben beide panelen een plaats onder het centrale paneel dat verloren gegaan is.