Stefano di Giovanni detto il Sassetta, San Tommaso d'Aquino in preghiera, 1423-1426, della predella del Polittico dell'Arte della Lana, Szépmüvészeti Múzeum, Budapest

Stefano di Giovanni di Consolo da Cortona, bekend als il Sassetta, (Cortona circa 1400 - Siena 1450) was de leidende figuur in de Sienese schilderkunst in het tweede kwart van de 15e eeuw.
Hij was de erfgenaam van de Sienese School die eerst met Duccio di Buoninsegna (1255-1318) en later met Simone Martini (1284-1344) en Pietro (1280-1348) en Ambrogio (1290-1348) Lorenzetti met verfijnde meesterwerken een tegenwicht bood aan de grote Florentijnse kunstenaars.

Het eerste gesigneerde werk vn Stefano di Giovanni is het Arte della Lana altaarstuk, (1423-1426) waarvan de overgebleven fragmenten bewaard worden in verschillende particuliere en openbare collecties.
De bewaarde fragmenten laten een schilder zien die zeer gehecht was aan de traditie van de Sienese school, in het bijzonder die van Pietro en Ambrogio Lorenzetti, maar die ook gevoelig was voor de ervaringen van de Florentijnse renaissance, waarmee hij zeker vertrouwd was.

Dóra Sallay:

«This altarpiece, which reveals unprecedented “inventione, intelligenza e gratia”, was not only one of the most outstanding achievements of fifteenth-century Sienese art but a turning point in its development. Though an early work, it testifies to Sassetta’s remarkable artistic maturity, originality, and self-assurance. As the volumetric rendering of the figures and atmospheric landscapes show, the young artist was aware of the revolutionary artistic developments of his time, especially the work of Gentile da Fabriano, who completed his Adoration of the Magi altarpiece for the church of Santa Trinita in Florence in 1423.»[2]

In dit paneel van klein formaat, een van de zes overgebleven delen van het altaarvoetstuk van de Polittico dell'Arte della Lana, zien we vooraan biddende heilige Thomas van Aquino in een zwarte Dominicaanse mantel.
De heilige met het aureool, die zowel de schoonheid van de kloosterruimte als die van de natuur de rug toekeert, heeft de blik gericht op een gotisch altaarstuk. De tijd lijkt stil te staan op het moment dat de kleine duif van de Heilige Geest verschijnt, schuin komt aanvliegen naar de monnik die aan de voet van het altaar knielt. Zich gereed makend om het zichtbare teken van goddelijke inspiratie te ontvangen, houdt de heilige Thomas van Acquino zijn blik gericht op het altaarstuk, dat voor de toeschouwer verschijnt als een hemels visioen, als een prachtige wolk van licht, goud en kleuren. [2]

In de omringende ruimte zien we het interieur van een kloosterkerk die verdeeld wordt door diafragmabogen die de blik in een complex perspectief naar de achtergrond leiden, waar we centraal een fontein en iets wat een boomgaard en moestuin zouden kunnen zijn, en rechts een kloostergang waarin standaarden met boeken achter elkaar opgesteld staan. De fontein en het perspectief van de achter elkaar liggende ruimtes verwijzen mogelijk naar de predella van Pietro Lorenzetti's Pala del Carmine, waarop ook de fontein van Elia afgebeeld wordt.

Stefano di Giovanni detto il Sassetta, Trittico dell’Arte della Lana, predella

Ipotesi di ricostituzione del polittico dell'Arte della Lana, secondo Machtelt Israels

Deze twee kleine panelen in de Pinacoteca nazionale van Siena golden lange tijd als een van de vroegste voorbeelden van landschapsschilderkunst in Europ en werden lang toegeschreven aan Ambrogio Lorenzetti. Tegenwoordig gaan kunsthistorici ervan uit dat ze ook deel uitmaakten van de Arte della Lana tryptiek die geschilderd werd door Sassetta. In de reconstructie van de Trittico dell'Arte della lana van Machtelt Israels, hebben beide panelen een plaats onder het centrale paneel dat verloren gegaan is.