Capalbio | Valle d’Oro, Parco archeologico e paesaggistico

Capalbio is een klein maar spectaculair, ommuurd stadje in het zuiden van de Toscane. Het geïsoleerde dorp ligt op een heuvel op zo'n 5 km van de kust. Capalbio is een stad met een rijke en lange geschiedenis. Het is een favoriete vakantieplek voor Romeinen, en in de kleine middeleeuwse straatjes vind je enkele goede restaurants.
Tussen Capalbio en Cosa (Ansedonia) ligt een waardevol gebied, de Valle d'Oro.
Het Archaeological Park Valle d'Oro telt enkele opvallende Etruskische en Romeinse vondsten, de belangrijkste zijn de Villa delle Colonne en de Villa Settefinestre.

Romeinse invloed

Van het ogenblik waarop de Romeinen in Toscane de Etrusken zijn komen bedreigen, in de derde eeuw v.o.t., hebben ze er zich als grote wegenbouwers ontpopt. De militaire beheersing van het gebied was primordiaal, maar de wegen hadden nog een belangrijker functie: Toscane werd spoedig enkel een doorgangsgebied, in dienst van een geopolitiek en economisch streven dat tot ver over de Alpen, richting Gallië, Brittannië en Germanië, reikte. Langsheen de kust werd de Via Aurelia aangelegd (SS1), over de Apennijnen heen de Via Cassia (SS2), en net ten oosten van Toscane passeert de Via Flaminia die aan het Forum in Rome vertrok [1].

In 396 v.o.t. is Veio de eerste etruskische stad die in handen van de Romeinen valt. Vervolgens ook Roselle, Tarquinia en tenslotte Vulci in 280 v.o.t. Binnen enkele decennia kwam hele gebied onder controle van de Romeinen die verantwoordelijk zullen zijn voor de verwoesting van vele etruskische centra, maar ook voor de bouw van nieuwe en belangrijke steden, zoals Cosa op het voorgebergte van Ansedonia, de constructie van de enorme haven en het uitbouwen van een wegennetwerk.

Cosa

De Romeinse kolonie Cosa - Cusi of Cusia in het Etruskisch - werd in 273 v.o.t. gesticht nadat de Romeinen in 280 de Etruskische steden Volsinni en Vulci verslagen hadden. Aan de kust legden een Romeinen een grote haven aan, die bescherming bood aan schepen tijdens stormen, maar die ook goed verdedigd kon worden.

De Valle d'Oro is een brede driehoekige vallei, gelegen ten noordoosten van Cosa en de Via Aurelia en in het westen begrensd door de heuvels van Orbetello en in het oosten door de heuvels die het scheiden van de Capalbio-vallei. Bovenaan bevindt zich de berg Nebbiello. Eigenlijk zou het toponiem alleen verwijzen naar een sector van de vallei, overeenkomend met een gebied aan de voet van Poggio Malabarba, maar in de archeologische literatuur is het vanaf de jaren zeventig de gewoonte geworden om de hele vallei te identificeren met de Valle d'Oro.

De strategische ligging ten opzichte van de Tyrreense Zee en de Toscaanse Archipel, de voortreffelijke bodems en natuurlijke hulpbronnen (met name de rijkdom aan water) en de relatieve nabijheid van Rome liggen aan de basis van de buitengewone ontwikkeling van het gebied vanaf de Romeinse verovering (280 v.o.t.), eerst met militaire intenties om het gebied te controleren, daarna met als doel een intensieve exploitatie van grond, vaak door Romeinse senatoren.

De Valle d'Oro is een van de laatste contexten van het Tyrrheense Italië waar het nog steeds mogelijk is om geschiedenis, archeologie en geografie op een evenwichtige en interessante manier te combineren. En dit voor verschillende chronologische perioden: prehistorie, Etruskische periode, romanisering, late oudheid en middeleeuwen.

Voor sommige van deze momenten is er een schat aan documenten van grote waarde: de protohistorische ruïnes van Capalbiaccio, de Etruskische necropolen langs het pad dat later de Via Aurelia zal worden, de Etruskische boerderijen van de romanisering, de ville romane met de voorkant met torentjes, vroeg middeleeuwse kerken en vestingwerken, benedictijnse kloosters en kastelen.[2]