De Libreria Piccolomini of Piccolomini-bibliotheek is een monumentale ruimte in de kathedraal van Siena. De indrukwekkende bibliotheek bevindt zich vóór het transept langs de linker zijbeuk, en werd in 1492 gebouwd door de aartsbisschop van Siena, kardinaal Francesco Piccolomini Todeschini, de latere Paus Pius III, om het rijke bibliotheekerfgoed van Paus Pius II te bewaren. De bibliotheek werd tussen 1502 en 1507 volledig beschilderd door Pinturicchio en enkele assistenten, waaronder de jonge Raffaello Sanzio. De rijke collectie boeken van Pius II zou nooit ondergebracht worden in deze prachtige zaal. Maar de koorboeken en natuurlijk de fresco's van Pinruricchio maken een bezoek meer dan de moeite waard.

Een kleine geschiedenis

De ingang van de Libreria Piccolomini bevindt zich in de linker zijbeuk van de kathedraal, net voor het dwarsschip. Rond 1497 bouwde Lorenzo di Mariano, bekend als il Marrina, het marmeren portaal van de bibliotheek, met de twee bogen, met links de toegangsdeur van de kapel. Het ronde beeldhouwwerk aan de rechterzijde werd pas in de in de zeventiende eeuw toegevoegd. Het verbeeldt de heilige Johannes de Evangelist en wordt toegeschreven aan Giovanni di Stefano (einde vijftiende eeuw).

Later, nog tijdens de zestiende eeuw, liet kardinaal Francesco Bandini Piccolomini het monument links van de marmeren gevel oprichten. Het is een herdenkingsmonument ter ere van Francesco Bandini's broer en neef, Bandino en Germanico Bandini Piccolomini, die beiden vroegtijdig stierven in respectievelijk 1521 en 1569.

De Piccolomini-bibliotheek is een van de hoogtepunten van een bezoek aan de Duomo van Siena. Kardinaal Francesco Piccolomini, de latere paus Pius III, liet de ruimte in 1495 bouwen voor de bibliotheek van zijn oom Aeneas Silvius Piccolomini, de latere paus Pius II. De ingang van de Libreria Piccolomini bevindt zich in de linker zijbeuk van de kathedraal, net voor het dwarsschip. Rond 1497 bouwde Lorenzo di Mariano, bekend als il Marrina, de ingang van de bibliotheek, een marmeren portaal met twee bogenmet aan de ene kant de toegangsdeur van de kapel. Het ronde beeldhouwwerk aan de rechterzijde werd pas in de in de zeventiende eeuw toegevoegd. Het verbeeld de heilige Johannes de Evangelist en wordt toegeschreven aan Giovanni di Stefano (einde vijftiende eeuw). In de lunet boven het portaal is het wapen van Kardinaal Francesco Piccolomini, in de rechter lunet het pauselijke wapen van zijn oom Pius II te zien.
Boven de ingang, het marmeren portaal van Il Marrina, zien we ook een mooi fresco van Pinturicchio, de kroning van Pius III op 8 oktober 1503. Het fresco werd geschilderd na de dood van Francesco Piccolomini in opdracht van diens broer Andrea di Nanni Piccolomini. Het pontificaat van pius III duurde slechts 26 dagen en is daarmee een van de kortste in de geschiedenis van de kerk. De graftombes van beide pausen bevinden zich in de Sant’Andrea della Valle in de wijk Sant'Eustachio in Rome.

Pinturicchio, Pio II canonizza santa Caterina da Siena (dettaglo), Piccolomini Library, Duomo, Siena

Francesco Todeschini Piccolomini overleed op 18 oktober 1503, 26 dagen nadat hij tot Paus was gewijd. Boven het portaal schilderde Pinturicchio een scene uit het leven van zijn opdrachtgever, de Incoronazione di Pio III. Opdrachtgever van het fresco was Andrea di Nanni Piccolomini, de broer van de pas overleden Pius III. 

De dood van Pius III onderbrak ook het werk aan de 10 scenes uit het leven van Pius II. Het schilderen werd pas rond 1505 hervat, waarschijnlijk met een nieuw contract dat niet bewaard gebleven is. In 1507 moest de onderneming worden beëindigd, als op dat moment de schilder andere commissies uit Umbrië begon te aanvaarden, terwijl hij in de Toscaanse stad bleef. Onder de vele leerlingen die in de onderneming werkzaam waren, bevonden zich ook de toen bekende Bolognese schilder Amico Aspertini en de jonge Raphael, die getuigen van het belang van de opdracht die een echt artistiek hoogtepunt was in Midden-Italië in het begin van het Cinquecento[1].

Het thema van de bibliotheek vormde aan het begin van de zestiende eeuw een ongewoon iconografisch programma. Aan de ene kant prees de cyclus de legitimiteit van de pauselijke macht, die kort daarvoor door Savonarola nochthans in twijfel getrokken was, en aan de andere kant verleende hij de Piccolomini-familie door de verbeelding van zijn meest illustere exponent een enorme status [2].