Giovanni da Udine, plafonddecoratie met Grotesken, voor van een van de drie bogen van de Loggia van Rafaël, Villa Madama, Rome

Grotesken zijn een aan de oudheid ontleende ornamentvorm. Zij worden gekenmerkt door een overdaad aan opeengestapelde en symmetrische versieringen met arebesken, vogels, insekten, bloemranken, medaillons en menselijke figuren in allerlei monsterachtige en karikaturale uitvoeringen. Grotesken, ontstonden in de 1ste eeuw o.t. In de 15de eeuw werd de grotesken herontdekt en kenden tijdens de renaissance een grote heropleving.
Grotesk komt van het woord 'grot', meer bepaald van het Italiaanse grotta (grot) of grottesco (letterlijk 'van een grot'). [2]

In 1480 viel een jongeman per ongeluk in een van de grotten op de Esquilijn-heuvel in Rome en kwam terecht in de ondergrondse ruïnes van de Domus Aurea, de legendarische luxueuze villa van keizer Nero.

De muren waren bedekt met kleurrijke schilderijen met druivenranken, sfinxen, monsters en andere fabelachtige figuren. Het Gouden Huis van Nero werd al kort na de dood van Nero door zijn opvolgers vernietigd. Het werd ontdaan van alle kostbaarheden, grotendeels gesloopt en volgestort met zand en puin.
Zo konden de plafondschilderingen opmerkelijk goed bewaard blijven. Schilders uit die tijd lieten zich langs touwen in het voormalige paleis zakken om de fresco's te bewonderen en werden er sterk door beïnvloed. Opvallend was de invloed die de grotesken op Rafaël hadden. Il Sodoma en Rafaël versierden de stanzen in het Vaticaan met aan de grotten ontleende motieven.

Villa Madama

Vanaf 1518 bouwde Rafaël in opdracht van Giulio de' Medici, de latere paus Clemens VII, Villa Madama. Deze villa suburbana ("voorstadvilla") is gelegen op de hellingen van de Monte Mario in Rome en geldt als voorbeeld van een bouwwerk uit de hoogrenaissance waarin werd teruggegrepen op de klassieke Romeinse architectuur.


Villa Madama (2)
De Villa Madama kon worden gebouwd halverwege de helling van de Monte Mario aan de westelijke rand van Rome, slechts een paar kilometer ten noorden van het Vaticaan. Er is een prachtig uitzicht over de rivier de Tiber en de stad Rome. De Villa Madama werd niet gebouwd als residentie maar werd ontworpen voor feesten en algemeen amusement. De villa was een van de eerste buitenhuizen van het type suburbana die in het 16e eeuwse Rome in de stijl van de klassieke Romeinse architectuur werden gebouwd in een weloverwogen poging om de villa's uit de oudheid, zoals die onder meer door de eerste eeuwse letterkundige Plinius werden beschreven, te evenaren. Zo kreeg de Villa Madama op verschillende niveaus tuinen, een in de heuvel uitgegraven openluchttheater en een hippodroom. Het ontwerp van de villa is van de hand van Rafael zelf. De kunstenaar stierf echter op de leeftijd van 37 jaar, lang voordat de villa voltooid was. De grotesken in Villa Madama De decoraties van de Villa Madama werden verzorgd door kunstenaars als Giulio Romano, Baldassare Peruzzi, Giovanni da Udine, Giovan Francesco Penni (il Fattore) en Bartolommeo Bandinelli. Zo decoreerde Giovanni da Udine de hoofdingang met vestibule en verzorgde Giulio Romano onder meer het stucwerk met bas-reliëfs van de Salone (de woonkamer met gewelfd plafond). De kunstenaars lieten zich bij hun decoraties inspireren door de grotesken, de herontdekte versieringen in de kort daarvoor opgegraven Domus Aurea ("Gouden Huis") van keizer Nero. Het meest kenmerkend en invloedrijkst was de door Rafaël ontworpen inpandige loggia.

Loggia van Rafaël, met plafonddecoratie in grotesken, en de cycloop Polyphemos van Giulio romlano, Villa Madama, Rome
Deze Loggia van Rafaël kent drie ronde bogen die uitzicht bieden op de tuin. De hoge overspanningen, geïnspireerd door de architectuur van de Oud-Romeinse thermen, worden versterkt door kruisribgewelven en een centrale ronde koepel. De loggia werd versierd met stucwerk en schilderingen door Giovanni da Udine en Giulio Romano. Na de dood van Rafaël nam Romano, samen met Giovan Francesco Penni, zijn werkplaats over en werd daarmee een van de belangrijkste schilders in het Rome van de 16e eeuw. In deze Loggia schilderde hij de cycloop Polyphemos, overmand door dronkenschap ligt hij in zijn grot terwijl Odysseus en zijn mannen hem overmeesteren. Enkele typische grotesken

Giorgio di Giovanni, grottesche della loggia del cortile di Palazzo Chigi-Saracini	Pinturicchio, plafond van de PiccolominiBibliogthek, Duomo, Siena	Il Sodoma, grotesque paintings in the Great Cloister, Abbey of Monte Oliveto Maggiore

Villa Foscari detta La Malcontenta	Plafonddecoratie door Giovanni da Udine van een van de drie bogen van de Loggia van Rafaël, Villa Madama, Rome

Italian Renaissance garden \| The Villa Madama, Rome,(1516) In 1941 werd de Villa Madama aangekocht door Mussolini. Zijn monumentale neo-Romeins sportcomplex Foro Italico ligt naast de villa op de plaats van het voormalige hippodroom.
Het vakantiehuis Podere Santa Pia bevindt zich in het zuiden van Toscane, in het hartje van de Toscaanse Maremma, op 30 km van Montalcino. Podere Santa Pia is is een prachtige voormalige klein kloosterboerderij uit de 19e eeuw. Het vakeantiehuis ligt op een heuvel, omgeven door wijngaarden, bossen van donzige eik, es en jeneverbesstruiken. Na een halve eeuw van verval werd het voormalige kleine klooster gerestaureerd tot een authentiekee vakantiewoning, met groot respect voor de originele Toscaanse stijl. De originele terracottavloeren, houten balken en typische arcade's ademen de sfeer van een voorbije tijd. Maar het eenvoudige interieur en de minimalistische ingrepen sluiten perfect aan bij de eenvoud van de Toscaanse landhuizen van weleer. Een mooie selectie hedendaagse grafiek van kunstenaars als Jürgen Partenheimer, Ronald Noorman, Philippe Vandenberg en Hanns Shimansky maken deze woning tot een hoogstaand vakantieverbijf, in de nog ongerepte Toscaanse Maremma. Case vacanza in Toscana \| Podere Santa Pia

Podere Santa Pia	Podere Santa Pia	Podere Santa Pia



Podere Santa Pia, met een weergaloos uitzicht op de rollende heuvels van de Valle d'Ombrone

[1] Photo by Carole Raddato, licensed under the Creative Commons Attribution-Share Alike 2.0 Generic license. [2] FotovPierreci, Publiek domein. [4] Photo by sébastien amiet;l, licensed under the Creative Commons Attribution 2.0 Generic license [5] Photo by Sailko, licensed under the Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported license.