Siena werd gebouwd op de top van drie heuvels. De stad was zo beter verdedigbaar tegen vijandelijke aanvallen, maar lag ver weg van grote rivieren. De rivieren rond Siena liggen ofwel op grote afstand (de Merse, Elsa of Ombrone) of hadden wanneer ze dichterbij lagen op bepaalde tijden van het jaar een zeer laag debiet (de Arbia, Tressa of Staggia).

Het belang van water is voor de mens is altijd van fundamenteel belang geweest, vooral in de middeleeuwen omdat de toepassingen in de nijverheid heel ruim en gevarieerd waren. Water werd ambachtelijke gebruikt om tarwe te malen, leer en huiden te bewerken, om wol te vervilten en later voor de productie van papier. In de 14e-15e eeuw ontstonden in de omgeving van de Fonte Nuova ambachtelijke activiteiten, zoals een slachthuis voor vleesverwerking en een leerlooierij voor leerverwerking.

Een kleine geschiedenis

Fonte Nuova d'Ovile (zo genoemd om de bron te onderscheiden van Fonte d'Ovile, die net buiten de gelijknamige stadspoort ligt) werd ontworpen door Camaino di Crescentino en Sozzo di Rustichino tegen het einde van de 13e eeuw (tussen 1295 en 1298). Het gebouw werd voltooid in 1303.

Camaino di Crescentino was een architect en beeldhouwer, en vader van de bekende Tino di Camaino. Tussen 1299 en 1317 wordt hij in Siena gedocumenteerd als de capomaestro (bouwmeester) van de Duomo van Siena, die het bovenste deel van de façade creëerde. Tussen 1317 en 1325 bouwde hij de doopkapel van de Duomo, il Battistero di San Giovanni.

De plaats waar de Fonte Nuova d'Ovile zou gebouwd worden was erg belangrijk en werd gekozen door een commissie waar ook de beroemde Giovanni Pisano en Duccio di Buoninsegna deel van uitmaakten. In het geval van een belegering zou de bron binnen de muren liggen.

De bron, een van de meest illustere voorbeelden van de Sienese gotische architectuur, is volledig gebouwd in bakstenen, heeft twee spitsbogen aan de voorzijde en een aan de zijkant. De binnenruimte is verdeeld in twee grote bassins overdekt met kruisgewelven. Oorspronkelijk bestond de Fonte Nuova uit een enkel groot bassin [5].

De Sienese bronnen onderscheiden zich van de Griekse of Romeinse bronnen die uitsluitend voor voedseldoeleinden werden gebruikt, uit verschillende stralen bestonden en versierd. De Sienese bronnen onderscheiden zich door hun monumentaliteit. De wateropvangbassins van Siena dienden,meerdere doelen enwaren gekenmerkt door hun essentiële functionaliteit. De bronnen waren verdeeld in verschillende verzameltanks, meestal drie, die op verschillende hoogten gelegen waren. Het hoogste bassin ontving het "novawater" dat uit de muur stroomde, en vertegenwoordigde wat we vandaag stromende water zouden noemen. Het werd gebruikt als drinkwater en om te koken. De tweede tank werd gevoed door de "overloop" van de eerste en werd, omdat hij minder zuiver was, gebruikt om de dieren water te geven. In de derde, onderaan gelegen, kon kleding worden gewassen en de laatste overloop werd vaak gebruikt voor ambachtelijke doeleinden.

In 14e en 15e eeuw ontstonden er ook in de omgeving van Fonte Niova ambachtelijke activiteiten, zoals een slachthuis voor vleesverwerking en een leerlooierij voor leerverwerking. De constructie van een bottino om dezelfde waterader ook naar Fonte Gaia te leiden, resulteerde in een vermindering van de stroming en het debiet en zorgde daarmee voor de achteruitgang van de Fonte Nuova [2].

Bottini van Siena, een unieke ondergrondse wereld

De belangrijkste bronnen van Siena zijn Fonte Gaia, Fontebranda, Fonte d'Ovile, Fonte Nuova d'Ovile, Fonte di Follonica, Fonte del Casato en Fonte di Pescaia. Van alle Sienese bronnen is Fontebranda de oudste, die al in 1081 in documenten wordt vermeld.

De bottini vormen een netwerk van ondergrondse aquaducten die de historische bronnen van de stad met water voeden. De naam bottini wordt voor het eerst gebruikt in 1226 [3] en is afgeleid van het Latijnse buctinus, een term die werd gebruikt om de tongewelven van de ondergrondse galerijen aan te duiden.

Het unieke oude watervoorzieningssysteem strek zich met hoofdtakken (maestri) en afleidingen (rami) uit over ongeveer 25 kilometer en vertegenwoordigt een fundamenteel element uit de geschiedenis en cultuur van de stad. De bronnen en bottini van Siena waren eeuwenlang de enige vorm van watertoevoer [6], tot een bron in Vivo d'Orcia op de Monte Amiata het waterprobleem van Siena voorgoed zou oplossen.

De twee belangrijkste rami of takken van de bottini worden Maestro genoemd en zijn gelegen op twee verschillende niveaus: de Maestro bottino van Fontebranda, die van Fontebecci en de tak van Chiarenna (ten noorden van Siena) water naar Fontebranda brengt en op aanzienlijke diepten stroomt, en de Maestro bottino van Fonte Gaia, die recenter is maar langer, en die Fonte Gaia op de Piazza del del Campo voedt. De overloop van deze bottino bevloeit ook andere bronnen op lagere hoogten (Casato, Pantaneto, S. Maurizio, S. Giusto).

Bottino van Fonte Nuova d'Ovile

Fonte Nuova d'Ovile wordt gevoed door een onafhankelijke bottino die zich naar het noordwesten uitstrekt en de stadsmuren ondergronds verlaat. Vanaf Fonte Nuova ontwikkelt de bottino zich ondergronds over 807,5 meter (1006 meter met de zijtakken). De eerste 437 m zijn gemetseld, de overige meters gaan door gegraven grond en een rotsachtige ondergrond. In het slotgedeelte van de laatste 370 meter stroomt de bottino door een reeks rotsachtige gesteenten die getuigen,van een periode toen Siena, ongeveer drie miljoen jaar geleden, werd bezet door een grote lagune [9].

In de muren en het plafond zie je conglomeraten, fossielen, kalksteenformaties, enz. die getuigen van de oorsprong en ontwikkeling van dit gebied [4]. Fossiele lagen met kiezels, bruinkool op lagen witte mergel, evenals stalactieten, stalagmieten en andere kalksteenafzettingen, soms puur wit, soms geel of dieprood door de aanwezigheid van ijzeroxiden, geven de omgeving een unieke charme.

De bottini zijn niet afgesloten van de buitenwereld, er zijn meerdere luchtschachten in elke bottino, de zogenaamde smiraglio, (meervoud smiragli), soms ook wel occhio (meervoud occhi) genoemd[7]. In de occhio kon een steen uit de dichtgemetselde schacht verwijderd worden (het oog) om voor zuurstoftoevoer te zorgen tijdens de aanleg van de bottino en later tijdens onderhoudswerken. Langs de smarigli die een deksel hadden kon ook vuil of bouwmateriaal doorgegeven worden.

Langs de bottino di Fontenuova werden ook verluchtingsschachten gebouwd die voor voldoende zuurstof zorgden onder de gemetselde gewelven.

Fonte Nuova d'Ovile | Bottini Fontenuova

De nog werkende bottino is op afspraak te bezoeken: hij is 610 meter lang en ontwikkelt zich volledig binnen de stadsmuren.

Comune di Siena | Strutture Museali - Bottini

Bottino di Fontenuova | In deze sectie vind je alle informatie die je nodig hebt om een bezoek aan de Bottini Fontenuova te boeken. Reken op lange wachttijden, dus boek tijdig.

INFO E PRENOTAZIONI

La prenotazione è obbligatoria e si può effettuare  telefonando ai numeri: 0577 / 292614/5, dal lunedì al venerdì dalle ore 9.00 alle ore 13.30 oppure inviando un’email a ticket@comune.siena.it (indicando la data, il numero dei partecipanti e recapito telefonico).

Aankoop biljet Musei Civici di Siena | Acquista Bottino Fontenuova