|
|
Podere Santa Pia heeft haar naam te danken aan Pia de' Tolomei, een vrouw die leefde in Siena tijdens de 13e eeuw. Haar levensverhaal is tragisch en opwindend en was het onderwerp van schilderijen, poëzie, een opera van Donizetti en films.
Het verhaal van Pia di Tolomei zoals we dat kennen, is gebaseerd op een fragment uit Dante’s Divina Commedia, meer bepaald de vijfde zang van het Purgatorio waar één van de geesten zich voorstelt als Pia, ‘die in Siena geleefd heeft en in Maremma gestorven is’.
Het zou gaan om Pia de' Tolomei, dochter uit de welgestelde familie Tolomei uit Siena, en vrouw van Nello d'Inghiramo de Pannocchieschi. Haar man zou haar verbannen naar de Toscaanse Maremma, en laten opsluiten in Castel di Pietra. Daar zou hij Pia uit het raam gegooid hebben om met zijn minnares te kunnen trouwen, Margherita Aldobrandeschi, gravin van Sovana en Pitigliano. Een plaquette aan de muren van Castel di Pietra getuigt nog van deze geschiedenis zoals ze opgetekend werd door Dante.
En de legende verhaalt dat Pia di’ Tolomei nog af en toe verschijnt op de brug waarop zij verbannen werd en die naar haar genoemd werd, de Ponte della Pia.
Dante beschreef dit verhaal in het vijfde zang van het Purgatorio. Dit zijn de regels die haar beroemd maakten (de Engelse vertaling is van T.S. Eliot):
Purg. V, 130–136.
|
“Deh, quando tu sarai tornato al mondo,
e riposato della lunga via,”
seguitò il terzo spirito al secondo,
“ricorditi di me, che son la Pia;
Siena mi fe’, disfecemi Maremma:
salsi colui che innanellata, pria
disposando, m’avea con la sua gemma.”
|
|
“O pray, when you return to the world,
and are rested from your long journey,”
followed the third spirit after the second,
“remember me, who am La Pia.
Siena made me, Maremma unmade me:
this is known to him who after due engagement
wedded me with his ring.”
|
Dante Gabriel Rossetti, Pia de' Tolomei
Dante Gabriel Rossetti was een Engels schilder en dichter in het Victoriaanse tijdperk. Hij was een van de oprichters van de prerafaëlieten, een groep kunstenaars die zich afzetten tegen de academische kunst en wilden terugkeren naar de eenvoud zoals die bestond bij kunstenaars vóór Rafaël.
Rossetti (die eigenlijk Gabriel Charles Dante heette) had een speciale voorliefde voor Italië en de middeleeuwse Italiaanse schilderkunst. Geïnspireerd door de poëzie van Dante Alighieri en de mystieke poëzie en schilderkunst van William Blake ontwikkelde hij een symbolisch-decoratieve stijl, die al verwijst naar de Jugendstil. Familie en vrienden noemden hem Gabriel, maar zelf noemde hij de naam Dante eerst ter ere van Dante Alighieri. Hij vertaalde werk van Dante naar het Engels en gebruikte vele motieven uit zijn poëzie in zijn schilderkunst.
Pia de’Tolomei is hiervan een mooi voorbeeld.
Zoals eerder met Beata Beatrix (1870), koos Rossetti voor een verhaal van Dante Aligheri om zijn liefde voor zijn muze en model te illustreren. Rosetti schilderde Pia de’Tolomei in de eerste jaren van zijn verhouding met Jane Burden, de vrouw van zijn vriend William Morris.
Ook in latere werken zoals Proserpine wordt een thema of vers van Dante’s Vita Nuova onderwerp van het schilderij. In Proserpine wordt een vers van hemzelf ook woordelijk afgebeeld in het werk.
|
|
Dante Gabriel Rossetti, Pia de' Tolomei (detail) (model: Jane Morris), Spencer Museum of Art, University of Kansas
|
Gaetano Donizetti's, Pia de' Tolomei
Pia's verhaal is ook het tema van een opera van Gaetano Donizetti, Pia de' Tolomei, op een libretto van Salvadore Cammarano. Een recente opname verscheen op het Italiaanse label Dynamic.
|
|
|
|
|
|
|
Castel di Pietro in Gavorrano, where Pia de Tolomeiter dood gebracht werd
|
De historische brug Ponte della Pia ligt in de Montagnola Senese, in de buurt van het dorp Rosia, langs de weg die leidt van Siena naar Massa Marittima. Volgens populaire legendes verschijnt hier de geest van Pia dei Tolomei om haar verdriet en haar liefdespijn te tonen.
De brug heeft een Romeinse oorsprong maar werd in de Middeleeuwen opnieuw opgebouwd. Als je de Rosia stroom volgt, kun je aan de linkerkant de Eremo di Santa Lucia (Rosia) bewonderen en iets verder het Castello di Montarrenti en de steengroeves van Pagaccino waar geel marmer ontgonnen werd. Een lange wandelroute (CAI Sentiero n ° 100) verbindt Ponte della Pia met Monteriggioni.
Trekking in Monteriggioni | Ponte della Pia - Molli - Monte Maggio - Monteriggioni
Sovicille - Pieve a Molli - Montarrenti - Ponte della Pia | 13 km
|
|
Il Ponte della Pia[1]
Vista sulla campagna maremmana, paese etrusco [Credit: @Podere Santa Pia]
|
Gavorrano, Salto della Contessa
Op de tweede zondag van augustus wordt in Gavorrano de Salto della Contessa gehouden, een middeleeuws feest dat de tragische dood van Pia gedenkt.
|
|
|
|
|
|
Lapide in Siena
In 1921, 600 jaar na de dood van Dante Alighieri, werden in Siena 8 marmeren plaquettes met citaten uit de Divinia Commedia bevestigt op memorabele plaatsen. Een daarvan vinden we terug in de Vicolo della Torre, een steegje rechts van Palazzo Tolomei. In dit vers verwijst Danta naar Pia de 'Tolomei.
« Ricorditi di me, che son la Pia;
Siena mi fé, disfecemi Maremma »
(Purgatorio V, vv. 133-134)
|
|
Lapide or marble slab in Vicolo della Torre, on the right side of Palazzo Tolomei in Siena
|
[1] Foto Rein Ergo © All rights reserved
|
|
|
|