Pietro Perugino (ca. 1450 – 1523) | Martirio di san Sebastiano, 1505, affresco, Panicale, chiesa di San Sebastiano

Pietro Perugino, eigenlijke naam Pietro Vannucci (Città della Pieve, ca. 1450 – Fontignano, 1523) werd geboren in 1446 bij Perugia en is in Umbrië gestorven in 1523. Perugino was een typisch vertegenwoordiger van de Umbrische school.

Tijdens de renaissance was het verhaal van Sint Sebastiaan een veel voorkomend onderwerp. Toscane en Ulbrië werden in de veertiende en vijftiende eeuw getroffen door zware pestepidemiën. San Sebastiano is de beschermer van epidemieën, en afbeeldingen van de heilige zijn vaak een votiefbeeld. Het onderwerp stelde de kunstenaars vanaf het midden van de vijftiende eeuw ook in staat de anatomische voorstelling van een naakt weer te geven volgens de wetten van de klassieke kunst. Deze klassieke beelden kenden een aanzienlijk succes. Ook de houding van Sebastiano in contraposto, verwijst naar Romeinse of Etruskische beelden. Een bekend voorbeeld is de Kritios-jongen uit 480 v.o.t. Dit was het eerste bekende Griekse beeld dat contrapposto gebruikte. Kenneth Clark noemde het beeld "het eerste mooie naakt in de kunst" [5] .

Thema van Martirio di san Sebastiano

Het thema dat wordt weergegeven is volgens de christelijke iconografie het martelaarschap van Sint-Sebastiaan, een Romeinse heilige, die tijdens de vervolgingen van Diocletianus aan het begin van de 4e eeuw zou zijn omgekomen. Hij is vaak vertegenwoordigd in de kunsten, vastgemaakt aan een paal, zijn lichaam doorboord met pijlen. Dit thema is vaak behandeld door Perugino en andere schilders. Bij Perugino zien we het voor het eerst in een fresco in Cerqueto, nabij Perugia. In 1478 bleef Perugino in Umbrië werken en schilderde hij de fresco's in de Maddalena-kapel in de chiesa di Santa Maria Assunta. Het fresco van San Sebastiano tussen de heiligen Rocco en Pietro is een van de opvallendste bewaarde fragmenten.

Martirio di san Sebastiano, 1505, affresco, Panicale, chiesa di San Sebastiano

Sint-Sebastiaan was een van de zes pestheiligen. Verder is hij de beschermheilige van de boogschutters, soldaten, jagers, steenhouwers, tuiniers, kleermakers en brandweerlieden.

Het martelaarschap van Sint-Sebastiaan wordt hier verbeeld op een soort portiekplein, met op de achtergrond een reeks plechtige ouderwetse bogen onder een massief timpaan.

De tegelvloer in wit en roze marmer is gschilderd in lineair perspectief. In het midden van het plein staat een grote sokkel waarop Sebastiano aan een zuil is vastgebonden. Rond de sokkel staan in een evenwichtige en symmetrische verhouding vier boogschutters opgesteld. Ze maken zich klaar om Sebastiaan met pijlen te doorboren. Boven Sebastiano, onder het timpaan versierd met geschilderde bas-reliëfs en filigraanwerk, wordt de Eeuwige Vader omringd door twee engelen, door cherubijnen en serafijnen in een lichtgevende nimbus. Hij zegent Sebastiano die met een dromerige blik naar hem opkijkt.